Ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ καλπάζει προς την κατάκτηση της κυβέρνησης και απ’ ότι φαίνεται με αυτοδυναμία, παρατηρείται μια πρωτοφανής αναντιστοιχία. Ο οργανωμένος κόσμος του κόμματος (αλλά και της νεολαίας του) είναι ελάχιστος σε σχέση με τα ήδη καταγεγραμμένα εκλογικά ποσοστά του. Ούτε, φυσικά, το ΠΑΣΟΚ, ούτε καν η ΝΔ στις καλές τους πολιτικές φάσεις δεν είχαν σημειώσει τέτοια αναντιστοιχία. Ούτε καν το ΚΚΕ Εσωτερικού, ένα κόμμα μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας ήταν σε τέτοια κατάσταση. Αντίθετα, το έβρισκες παντού ως οργανωμένη δύναμη. Στις συνοικίες, στα χωριά, στους εργασιακούς χώρους, όπου τα μέλη του έπαιρναν πρωτοβουλίες δημιουργίας συνδικαλιστικών παρατάξεων ταξικών, αγωνιστικών και αυτόνομων. Τα μέλη, μέσω των οργανώσεών του, συντηρούσαν και εν πολλοίς διόρθωναν τη γραμμή του, τροφοδοτώντας με κοινωνικό οξυγόνο το κόμμα και την πολιτική του παρουσία.
Σήμερα, οι λίαν ισχνές σε μέλη οργανώσεις του στην καλύτερη περίπτωση χρησιμοποιούνται ως εκλογικό εργαλείο ή για να μεταφέρουν προς την κοινωνία πολιτικές πρωτοβουλίες που εκπορεύονται κεντρικά, όπως για τον ΕΝΦΙΑ ή τις παραλίες. Ως εκ τούτου, δεν ανοίγονται στο κοινωνικό γίγνεσθαι ως κύτταρα ενός πολιτικού οργανισμού ούτε στην εφαρμοστέα πολιτική, ούτε, ως συνέπεια του πρώτου στο άνοιγμα για τη στρατολόγηση μελών (προφανώς με προσοχή για να μη γίνουν πλυντήρια). Το φαινόμενο, δηλαδή, του πολιτικού σκαντζόχοιρου.
Κακές επιδόσεις στις αυτοδιοικητικές εκλογές
Οι άμεσες πολιτικές συνέπειες ήταν το πρόσφατο αποτέλεσμα των αυτοδιοικητικών εκλογών. Σχεδόν παντού, η εκλογική επίδοση των σχημάτων μας, που δημιουργήθηκαν στη συντριπτική τους πλειοψηφία τρεις – τέσσερις μήνες πριν το άνοιγμα της κάλπης, ήταν αποκαρδιωτική. Έχει ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι σε περιοχές όπου κατέγραψε στις ευρωεκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ τα υψηλότερα ποσοστά του, είχαμε τα χειρότερα αυτοδιοικητικά αποτελέσματα.
Εδώ βέβαια να τονιστεί ότι η κεντρική γραμμή του κόμματος ήταν προβληματική, όπως συνοψίστηκε από τα συνθήματα «τρεις κάλπες μια επιλογή» ή το «Στις 25 ψηφίζουμε, στις 26 φεύγουν». Γραμμή που έπασχε πολιτικά, αλλά και δημιουργούσε ιδεολογική οπισθοδρόμηση, θεωρώντας ότι οι δημοτικές κινήσεις που στηρίζουμε δεν είναι αυτόνομες, αλλά κομματικό γρανάζι. Είναι προφανείς οι ευθύνες του κέντρου για την καταστροφική καθυστέρηση των επιλογών στους δύο βαθμούς αυτοδιοίκησης. Η ΚΕ πρέπει να δεσμευτεί ότι θα αποφασίζει για τις αυτοδιοικητικές κινήσεις που θα στηριχθούν, τουλάχιστον δύο χρόνια πριν τις εκλογές. Αλλά και μετά το αποτέλεσμα δεν συζητήθηκε κεντρικά, ούτε, ως συνέπεια, ζητήθηκε από τις οργανώσεις να εκτιμήσουν το συνολικό και τα τοπικά αποτελέσματα. Έτσι, για πολλές οργανώσεις οι εκλογές αυτές ήταν σαν να μην υπήρξαν σε συλλογικό επίπεδο.
Να κτυπηθεί ο παραγοντισμός
Συναφές θέμα είναι ο παραγοντισμός και η εξ αυτού σύγκρουση στελεχών, όπου πολλές φορές ανοίγονται πολιτικά ζητήματα, περισσότερο προσχηματικά, παρά ως σύγκρουση πολιτικού διακυβεύματος.
Αλληλοεπηρεαζόμενο ζήτημα είναι η αυτονόμηση και ο παραγοντισμός υποψηφίων βουλευτών, όπως έγινε και στις εκλογές του 2012. Επειδή το δέλεαρ είναι μεγάλο, τώρα που ο ΣΥΡΙΖΑ προχωρά ακάθεκτα για κυβέρνηση, αν δεν ληφθούν μέτρα θα δούμε καταστάσεις που θα ομοιάζουν με αυτές που έχουμε δει στα συστημικά κόμματα. Χρειάζεται επομένως να συνταχθεί από την Κ.Ε ένας κώδικας δεοντολογίας, ένα πλαίσιο δηλαδή αρχών και δεσμεύσεων για τους υποψήφιους και τους εκλεγμένους βουλευτές, που θα αφορά την προεκλογική εμφάνιση, τις δαπάνες, αλλά και τη βουλευτική δραστηριότητα.
«Γίνε το κόμμα στο χώρο σου»
Ιδιαίτερη σημασία έχει η οικονομική συνδρομή από τα μέλη και τους φίλους. Η Κ.Ε πρέπει να αποφασίσει την έναρξη οικονομικής εξόρμησης, γεγονός που θα ανακουφίσει το κόμμα από το οικονομικό στρίμωγμα, αλλά και ως πολιτική πράξη μεγάλης σημασίας για τα μέλη και για τον κόσμο που απευθυνόμαστε. Το παραπάνω σύνθημα, ουσιαστικά συμπύκνωνε τη ρήση του Γκράμσι «να αποτελέσει(η οργάνωση) ένα θαυμαστό σχολείο πολιτικής και διοικητικής εμπειρίας, πλαισιώνοντας τις μάζες..» Ο Γκράμσι δεν θεώρησε μόνο την εσωκομματική δημοκρατία ως απαραίτητη λειτουργία, αλλά και για την ενοποίηση της ηγεσίας και της βάσης του κόμματος. Με άλλα λόγια, οι οργανώσεις πρέπει να γίνουν κύτταρα ενός δημοκρατικού κόμματος, που δε θα αναλύει μόνο, αλλά θα κρίνει τις αποφάσεις της ηγεσίας, θα παίρνει πρωτοβουλίες, δημιουργώντας μια αμφίδρομη, οριζόντια και κάθετη δημοκρατική και αποδοτική σχέση, πολλαπλά χρήσιμη και για τη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά και το κίνημα που βρίσκεται, δυστυχώς σε βαθιά ύφεση μπορεί να επηρεαστεί από πρωτοβουλίες της οργάνωσης, γενόμενη ο εμβρυουλκός της αναγέννησης τους.
Η απόφαση του ΣΥΡΙΖΑ για περιφερειακές συνδιασκέψεις, σ’ όλη τη χώρα, με συμμετοχή κοινωνικών και επιστημονικών φορέων, είναι ευκαιρία να οργανωθεί σωστά, αποδοτικά, δυναμικά και αξιοποιήσιμα από τις οργανώσεις. Τέτοιες πρωτοβουλίες και άλλες που θα πάρουν οι οργανώσεις με φαντασία, ευρηματικότητα, με τις αξίες και τη στρατηγική μας θα οδηγήσουν το κόμμα μας στην κατάκτηση της ηγεμονίας ενοποιώντας τις κοινωνικές αντιθέσεις. Τελειώνοντας παραθέτω μια παράγραφο που έγραψε ο Άγγελος Ελεφάντης το 2008, αρκετά παλιά σε σχέση με τις καταιγιστικές εξελίξεις που μεσολάβησαν, αλλά διατηρεί πλήρως την επικαιρότητά του: «πρέπει αυτή τη λαϊκή διαθεσιμότητα που “ξεχύνεται” καταπάνω στο κόμμα να την οργανώσει, να δράσει για την πολιτικοποίησή της, να της αποδώσει προσίδιους ρόλους, να την καταστήσει ικανή να κερδίσει τη μεγάλη λαϊκή συναίνεση, να την εφοδιάσει με τις απελευθερωτικές ιδεολογίες και πρακτικές, που θα αγωνισθεί να ανασυγκροτήσει τη χειμαζόμενη πολλαπλώς χώρα μας. Kαι τη ζωή μας. Να κάνουμε όλοι “μια ευγενή χρήση της ζωής” μας».
Μάκης Μπαλαούρας
Σήμερα, οι λίαν ισχνές σε μέλη οργανώσεις του στην καλύτερη περίπτωση χρησιμοποιούνται ως εκλογικό εργαλείο ή για να μεταφέρουν προς την κοινωνία πολιτικές πρωτοβουλίες που εκπορεύονται κεντρικά, όπως για τον ΕΝΦΙΑ ή τις παραλίες. Ως εκ τούτου, δεν ανοίγονται στο κοινωνικό γίγνεσθαι ως κύτταρα ενός πολιτικού οργανισμού ούτε στην εφαρμοστέα πολιτική, ούτε, ως συνέπεια του πρώτου στο άνοιγμα για τη στρατολόγηση μελών (προφανώς με προσοχή για να μη γίνουν πλυντήρια). Το φαινόμενο, δηλαδή, του πολιτικού σκαντζόχοιρου.
Κακές επιδόσεις στις αυτοδιοικητικές εκλογές
Οι άμεσες πολιτικές συνέπειες ήταν το πρόσφατο αποτέλεσμα των αυτοδιοικητικών εκλογών. Σχεδόν παντού, η εκλογική επίδοση των σχημάτων μας, που δημιουργήθηκαν στη συντριπτική τους πλειοψηφία τρεις – τέσσερις μήνες πριν το άνοιγμα της κάλπης, ήταν αποκαρδιωτική. Έχει ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι σε περιοχές όπου κατέγραψε στις ευρωεκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ τα υψηλότερα ποσοστά του, είχαμε τα χειρότερα αυτοδιοικητικά αποτελέσματα.
Εδώ βέβαια να τονιστεί ότι η κεντρική γραμμή του κόμματος ήταν προβληματική, όπως συνοψίστηκε από τα συνθήματα «τρεις κάλπες μια επιλογή» ή το «Στις 25 ψηφίζουμε, στις 26 φεύγουν». Γραμμή που έπασχε πολιτικά, αλλά και δημιουργούσε ιδεολογική οπισθοδρόμηση, θεωρώντας ότι οι δημοτικές κινήσεις που στηρίζουμε δεν είναι αυτόνομες, αλλά κομματικό γρανάζι. Είναι προφανείς οι ευθύνες του κέντρου για την καταστροφική καθυστέρηση των επιλογών στους δύο βαθμούς αυτοδιοίκησης. Η ΚΕ πρέπει να δεσμευτεί ότι θα αποφασίζει για τις αυτοδιοικητικές κινήσεις που θα στηριχθούν, τουλάχιστον δύο χρόνια πριν τις εκλογές. Αλλά και μετά το αποτέλεσμα δεν συζητήθηκε κεντρικά, ούτε, ως συνέπεια, ζητήθηκε από τις οργανώσεις να εκτιμήσουν το συνολικό και τα τοπικά αποτελέσματα. Έτσι, για πολλές οργανώσεις οι εκλογές αυτές ήταν σαν να μην υπήρξαν σε συλλογικό επίπεδο.
Να κτυπηθεί ο παραγοντισμός
Συναφές θέμα είναι ο παραγοντισμός και η εξ αυτού σύγκρουση στελεχών, όπου πολλές φορές ανοίγονται πολιτικά ζητήματα, περισσότερο προσχηματικά, παρά ως σύγκρουση πολιτικού διακυβεύματος.
Αλληλοεπηρεαζόμενο ζήτημα είναι η αυτονόμηση και ο παραγοντισμός υποψηφίων βουλευτών, όπως έγινε και στις εκλογές του 2012. Επειδή το δέλεαρ είναι μεγάλο, τώρα που ο ΣΥΡΙΖΑ προχωρά ακάθεκτα για κυβέρνηση, αν δεν ληφθούν μέτρα θα δούμε καταστάσεις που θα ομοιάζουν με αυτές που έχουμε δει στα συστημικά κόμματα. Χρειάζεται επομένως να συνταχθεί από την Κ.Ε ένας κώδικας δεοντολογίας, ένα πλαίσιο δηλαδή αρχών και δεσμεύσεων για τους υποψήφιους και τους εκλεγμένους βουλευτές, που θα αφορά την προεκλογική εμφάνιση, τις δαπάνες, αλλά και τη βουλευτική δραστηριότητα.
«Γίνε το κόμμα στο χώρο σου»
Ιδιαίτερη σημασία έχει η οικονομική συνδρομή από τα μέλη και τους φίλους. Η Κ.Ε πρέπει να αποφασίσει την έναρξη οικονομικής εξόρμησης, γεγονός που θα ανακουφίσει το κόμμα από το οικονομικό στρίμωγμα, αλλά και ως πολιτική πράξη μεγάλης σημασίας για τα μέλη και για τον κόσμο που απευθυνόμαστε. Το παραπάνω σύνθημα, ουσιαστικά συμπύκνωνε τη ρήση του Γκράμσι «να αποτελέσει(η οργάνωση) ένα θαυμαστό σχολείο πολιτικής και διοικητικής εμπειρίας, πλαισιώνοντας τις μάζες..» Ο Γκράμσι δεν θεώρησε μόνο την εσωκομματική δημοκρατία ως απαραίτητη λειτουργία, αλλά και για την ενοποίηση της ηγεσίας και της βάσης του κόμματος. Με άλλα λόγια, οι οργανώσεις πρέπει να γίνουν κύτταρα ενός δημοκρατικού κόμματος, που δε θα αναλύει μόνο, αλλά θα κρίνει τις αποφάσεις της ηγεσίας, θα παίρνει πρωτοβουλίες, δημιουργώντας μια αμφίδρομη, οριζόντια και κάθετη δημοκρατική και αποδοτική σχέση, πολλαπλά χρήσιμη και για τη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά και το κίνημα που βρίσκεται, δυστυχώς σε βαθιά ύφεση μπορεί να επηρεαστεί από πρωτοβουλίες της οργάνωσης, γενόμενη ο εμβρυουλκός της αναγέννησης τους.
Η απόφαση του ΣΥΡΙΖΑ για περιφερειακές συνδιασκέψεις, σ’ όλη τη χώρα, με συμμετοχή κοινωνικών και επιστημονικών φορέων, είναι ευκαιρία να οργανωθεί σωστά, αποδοτικά, δυναμικά και αξιοποιήσιμα από τις οργανώσεις. Τέτοιες πρωτοβουλίες και άλλες που θα πάρουν οι οργανώσεις με φαντασία, ευρηματικότητα, με τις αξίες και τη στρατηγική μας θα οδηγήσουν το κόμμα μας στην κατάκτηση της ηγεμονίας ενοποιώντας τις κοινωνικές αντιθέσεις. Τελειώνοντας παραθέτω μια παράγραφο που έγραψε ο Άγγελος Ελεφάντης το 2008, αρκετά παλιά σε σχέση με τις καταιγιστικές εξελίξεις που μεσολάβησαν, αλλά διατηρεί πλήρως την επικαιρότητά του: «πρέπει αυτή τη λαϊκή διαθεσιμότητα που “ξεχύνεται” καταπάνω στο κόμμα να την οργανώσει, να δράσει για την πολιτικοποίησή της, να της αποδώσει προσίδιους ρόλους, να την καταστήσει ικανή να κερδίσει τη μεγάλη λαϊκή συναίνεση, να την εφοδιάσει με τις απελευθερωτικές ιδεολογίες και πρακτικές, που θα αγωνισθεί να ανασυγκροτήσει τη χειμαζόμενη πολλαπλώς χώρα μας. Kαι τη ζωή μας. Να κάνουμε όλοι “μια ευγενή χρήση της ζωής” μας».
Μάκης Μπαλαούρας
