της Αριάδνης Αλαβάνου
από το Αριστερό Βήμα
Όπως στα παρισινά προάστια το 2005 και στην Αθήνα τον Δεκέμβριο του 2008, αλλά ταυτόχρονα και διαφορετικά, η έκρηξη της νεανικής οργής σαρώνει πολλές πόλεις της Αγγλίας ύστερα από την εν ψυχρώ δολοφονία του 29 χρονου Λονδρέζου Μαρκ Ντάγκαν από την αστυνομία, τα ψεύδη που διέσπειραν στα ΜΜΕ ότι πυροβόλησε πρώτος και την επίθεση στους συγγενείς και συμπολίτες του που είχαν μαζευτεί ειρηνικά έξω από το αστυνομικό τμήμα ζητώντας εξηγήσεις για το θάνατό του. Από το περασμένο Σάββατο, η αναταραχή έχει εξαπλωθεί στο Λονδίνο, Μπρίστολ, Λιντς, Λίβερπουλ, Νότιγχαμ, Μπίρμινχαμ, ,Μάντσεστερ, Σάλφορντ Γουέστ Μπρόμγουιτς και Γούλβερχαμπτον στα Μίντλαντς, όπου γίνονται εκτεταμένες ταραχές και συγκρούσεις κυρίως πολύ νέων ανθρώπων με την αστυνομία, με καταστροφές καταστημάτων, αυτοκινήτων και οικημάτων.
Η αντίδραση του κατεστημένου του ΜΜΕ και της πολιτικής είναι να σπρώξει κάτω από το χαλί τις βαθύτερες κοινωνικές και πολιτικές αιτίες και να αποδώσει τα γεγονότα σε εγκληματίες και βίαια άτομα. Κλασική αντίδραση, αλλιώς θα έπρεπε να ομολογήσει τα ανομολόγητα. Την αστυνομική καταπίεση, την εκτεταμένη φτώχεια, την επιδείνωση της ζωής που έχει προκαλέσει η πολιτική των τελευταίων δεκαετιών. Η έκταση της αναταραχής ανάγκασε τον Βρετανό πρωθυπουργό να επιστρέψει άρον άρον από τις διακοπές και να συγκαλέσει τη Βουλή σε ειδική συνεδρίαση, όπου το αποτέλεσμα είναι προβλεπόμενο: ένταση της καταστολής.
Την ίδια στάση υπέρ της καταστολής κράτησε και ο Εντ Μίλιμπαντ, αρχηγός του Εργατικού Κόμματος που ζήτησε ακόμη μεγαλύτερη αστυνόμευση. Ο Εργατικός βουλευτής Τομ Γουάτσον κάλεσε να χρησιμοποιηθεί ο στρατός για την καταστολή των ταραχών, ενώ ο Συντηρητικός Π. Μέρσερ ζήτησε να εφαρμοστούν στο Λονδίνο τα κατασταλτικά μέτρα που είχαν χρησιμοποιηθεί στη Β. Ιρλανδία. Ο φόβος που διαπερνά τις ελίτ προέρχεται από την επίγνωση ότι η πολιτική που εφαρμόζουν εξοντώνει μια ολόκληρη γενιά νέων των φτωχών και εργαζόμενων στρωμάτων που εκφράζουν δυσαρέσκεια και μίσος για το πολιτικό και κοινωνικό κατεστημένο.
Ήδη έχουν γίνει συλλήψεις 1.000 ατόμων , ακόμη και 12 χρονων παιδιών, και σε 100 έχουν απευθύνει κατηγορίες. Σ΄ αυτούς περιλαμβάνονται έφηβοι, νεαροί εργάτες και άνεργοι απόφοιτοι πανεπιστημίων, διαψεύδοντας τους ισχυρισμούς των ΜΜΕ ότι πρόκειται για άτομα του περιθωρίου με εγκληματικές τάσεις .
Είναι λάθος να ειπωθεί ότι οι ταραχές είναι απολίτικες, λέει ο Ντάνιελ Χιντ (Al Jazeera 9/8). Άλλος ένας μαύρος Λονδρέζος δολοφονήθηκε από την αστυνομία η οποία, υποτίθεται, είναι αρμόδια για την προστασία των ανθρώπων. Και αυτό είναι ένα βαθιά πολιτικό θέμα. Ακόμη, επισημαίνει πως όταν πολλοί νέοι άνθρωποι αποφασίζουν να συγκρουστούν με τις δυνάμεις του “νόμου και της τάξης” και να επιδοθούν σε καταστροφές, αν και τα κίνητρα είναι διαφορετικά, οι πράξεις τους μπορούν να κατανοηθούν μόνο με πολιτικούς όρους -- “διότι δεν υπάρχουν πολλοί απ΄ όσους λένε τις συνήθεις κοινοτοπίες που να γνωρίζουν από πρώτο χέρι τι σημαίνει να είσαι νέος, φτωχός και να ζεις στο κέντρο των βρετανικών πόλεων. ...Ίσως θα έπρεπε να ρωτήσουμε αυτούς τους νέους πριν ξεστομίσουμε τη φράση “ανεγκέφαλη βία””.
Η οργή που εκδηλώθηκε ήταν κατ΄ αρχάς μια μαζική αντίδραση στην αστυνομική βία. “Πρόκειται για ένα μαζικό ξεσηκωμό”, λέει ο Άγγλος δημοσιογράφος Ντάρκους Χάουι στο αμερικανικό δίκτυο Democracy Now!, που έρχεται από τα βάθη της κοινωνίας, από τη συλλογική συνειδητοποίηση λευκών και κυρίως μαύρων νέων της αναίτιας και συστηματικής αστυνομικής παρενόχλησης. Από τη δυσανεξία που προκαλεί το να σε σταματούν και να σου κάνουν σωματική έρευνα στο δρόμο, πολλές φορές την ημέρα. Παλιότερα, για να σταματήσουν κάποιον στο δρόμο και να του κάνουν έρευνα έπρεπε να έχει διαπράξει αξιόποινη πράξη. Επί Μπλερ, οι σχετικοί νόμοι αντικαταστάθηκαν με την αντιτρομοκρατική νομοθεσία που σημαίνει ότι η αστυνομία μπορεί να σταματά και να κάνει σωματική έρευνα στον οποιονδήποτε, οπουδήποτε και οποιαδήποτε στιγμή χωρίς λόγο. Οι σχολιαστές μιλούν για θεσμοποιημένο ρατσισμό ενάντια στις μειονότητες και στους πιο φτωχούς. Αναφέρεται ότι από το 1998 333 άτομα έχουν πεθάνει στα χέρια της αστυνομίας και ουδείς αστυνομικός έχει τιμωρηθεί γι΄ αυτούς τους θανάτους. Οι δολοφονίες μελών των φτωχών στρωμάτων από την αστυνομία είναι κοινωνικά αποδεκτές, αλλά οποιαδήποτε αντίδραση σ΄ αυτές αντιμετωπίζεται με τη βία του κράτους. Η “εγκληματικότητα” ορίζεται, ως συνήθως, με δύο μέτρα και δύο σταθμά στις δυτικές δημοκρατίες. Για αυτά τα γεγονότα υπήρξαν πολλές ειρηνικές διαμαρτυρίες οι οποίες αγνοήθηκαν πλήρως τόσο από τον Τύπο όσο και από τις Αρχές. Μια τέτοια διαμαρτυρία που όχι μόνο αγνοήθηκε, αλλά και χτυπήθηκε από την αστυνομία αποτέλεσε την αφορμή και των πρόσφατων ταραχών.
Το γεγονός ότι “δεν ακούγονται” ρίχνει φως στο ξέσπασμα της νεανικής οργής και στις μορφές που αυτή παίρνει, υποστηρίζει ο μπλόγκερ Ρίτσαρντ Σίμουρ, επικαλούμενος τη δήλωση ενός νέου σε δημοσιογράφο. “Νομίζεις ότι αυτές οι οχλοκρατικές διαμαρτυρίες είναι ο σωστός τρόπος για να κερδίσεις αυτό που θέλεις;”, ρωτά ο δημοσιογράφος. Και ο νέος απαντά: “Ναι, επειδή αν δεν κάναμε αυτές τις φασαρίες δεν θα μας μιλούσες καν” (συνέντευξη στο Democracy Now! 9/8).
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η ανάλυση του Άλεξ Καλίνικος από το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα ( New Left Project) που επιχειρεί να κάνει μια σύγκριση των σημερινών γεγονότων με τις ταραχές που είχε ξεσπάσει στο Μπρίξτον το 1981. Οι σημερινές ταραχές, υποστηρίζει, είναι μια στοιχειακή έκρηξη των στερημένων δικαιωμάτων νέων της εργατικής τάξης που κατοικούν στα κέντρα των πόλεων. Αυτό που τους ώθησε ήταν το μίσος για την αστυνομία που λειτούργησε σαν αλεξικέραυνο για όλες τις άλλες αιτίες της δυσαρέσκειας. Τα βασικά χαρακτηριστικά τους ήταν ίδια μ΄ αυτά των ταραχών του 1981 και αυτών που έγιναν στα αμερικανικά γκέτο τη δεκαετία του 1960 και στο Λος Άντζελες το 1992. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένες διαφορές: Η πολιτική αποξένωση είναι ακόμη μεγαλύτερη σήμερα, εν μέρει χάρη στους Νέους Εργατικούς , αλλά και εξαιτίας της μείωσης του μαύρου εθνικισμού και της σκληρής αριστεράς των Εργατικών που ήταν φαινόμενα έντονα και συνυφασμένα τη δεκαετία του 1980. Αυτό δεν σημαίνει ότι τα ξεσπάσματα αυτά είναι αποπολιτικοποιημένες “εγκληματικές πράξεις” . Πολλοί απ΄ αυτούς τους νέους συμμετείχαν στις μαθητικές και φοιτητικές διαμαρτυρίες του περασμένου χειμώνα και αυτό μαρτυρείται από τη συχνότητα με την οποία αναφέρονται στην κατάργηση του εκπαιδευτικού επιδόματος.
Η λεηλασία, ως μορφή ενός καταναλωτισμού του τύπου “κάν΄ το μόνος σου, είναι πιο έντονο στοιχείο από ό,τι τριάντα χρόνια πριν και αντανακλά την έντονη εμπορευματοποίηση των επιθυμιών στη νεοφιλελεύθερη εποχή: Αυτό δεν σημαίνει ότι όσοι λεηλατούν είναι αυτόματα που οδηγούνται από το φετιχισμό του εμπορεύματος, αλλά ότι η εξέγερσή τους διαμορφώνεται από τις αξίες που κυριαρχούν στην κοινωνία. Πιο ενδιαφέρων είναι ο αντίκτυπος της μεταβαλλόμενης οικονομικής γεωγραφίας του Λονδίνου : ένα από τα δύο παγκόσμια χρηματοπιστωτικά κέντρα, χαρακτηρίζεται από μια εξόφθαλμη πόλωση μεταξύ πλούσιων και φτωχών. Όμως, υπάρχουν γειτονιές όπου ζουν δίπλα-δίπλα πλούσιοι και φτωχοί. Αυτή η συνύπαρξη επίσης δεν υπήρχε τη δεκαετία του 1980.
Οι ταραχές αυτές δεν είναι συνειδητά πολιτικά κινήματα. Όμως, μπορούν να κατανοηθούν μέσω μιας πολιτικής ανάλυσης που εκκινεί από την ταξική αντιπαλότητα που διαμορφώνει όλο και πιο βαθιά τη ζωή . Η επαναστατική αριστερά, επισημαίνει, πρέπει να αντισταθεί σταθερά στον ηθικό πανικό που εκφράζεται από τα ΜΜΕ και τους πολιτικούς και να αρνηθεί να καταδικάσει τους ταραξίες – όχι επειδή αποτελούν μια νέα πρωτοπορία, αλλά επειδή η ευθύνη για ό,τι συμβαίνει βρίσκεται σε αυτούς που έχουν επιτρέψει να καλλιεργηθεί και να αυξηθεί η ανισότητα, η φτώχεια, ο ρατσισμός και η αστυνομική βία.
Δεν υπάρχει μονοδιάστατο νόημα σ΄ αυτό που συμβαίνει στο Λονδίνο και αλλού, λέει ο Ντάνιελ Χιντ (ό.π.). Υπάρχουν όμως συνδέσεις που μπορούν και πρέπει να γίνουν. “Η παγκόσμια οικονομική κρίση είναι εξίσου πολιτική όσο και οι ταραχές των τελευταίων ημερών. Δεν χρειάζεται να τραβήξουμε μια ευθεία γραμμή ανάμεσα στις διασώσεις των τραπεζών και σ΄ αυτό που συμβαίνει τώρα στο Λονδίνο. Αλλά δεν πρέπει να χάνουμε από τα μάτια μας ότι και τα δύο γεγονότα μιλούν για την τρέχουσα κατάστασή μας. ... Μια κοινωνική και πολιτική τάξη πραγμάτων που επιβραβεύει το βανδαλισμό και τη λεηλασία της δημόσιας περιουσίας όταν οι αυτουργοί είναι αρκετά πλούσιοι και ισχυροί”.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου