Αληθινές συνωμοσίες

από το comic book Nocturnal Conspiracies: Nineteen Dreams From December 1979 to September 1994 του David B.  NBM Publishing (December 1, 2008), η εικόνα από I Love Rob Liefeld

του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

ΑΥΓΗ, 25.9.11

Ούτε εμένα μ’ αρέσουν οι θεωρίες συνωμοσίας. Είναι σαν παραμορφωτικός φακός της ήδη μπερδεμένης πραγματικότητάς μας, γίνονται εργαλεία σύγχυσης και υπεραπλούστευσης. Εκτρέπουν τη δυσφορία των ανθρώπων από την πολιτική διαμαρτυρία και δράση σε ψυχαναγκαστικές εμμονές, συχνά αντιδραστικής, μεταφυσικής, ακόμη και φασίζουσας χροιάς: για όλα φταίνε οι Εβραίοι, οι μασόνοι, η λέσχη Μπίλντερμπεργκ, η παγκόσμια διακυβέρνηση και τα υποχθόνια αφεντικά της...
Οι θεωρίες συνωμοσίας αντιμετωπίζουν εν γένει την εκμετάλλευση, την καπιταλιστική βαρβαρότητα, τη διαφθορά της εξουσίας, την αποικιοκρατία, τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους ως απόκλιση από ένα κατά τα λοιπά ηθικό σύστημα, ως παραβίαση μιας κανονικότητας προορισμένης να υπηρετεί την ευημερία των ανθρώπων.

ΑΠΟ την άλλη πλευρά δεν είναι σοφό να σνομπάρει κανείς την περίεργη ακολουθία των γεγονότων που μετέτρεψαν την Ελλάδα σε «εργαστήριο» ολοκληρωτικής εφαρμογής του δόγματος του σοκ στην Ευρώπη. Δεν είναι αποτέλεσμα ούτε τύχης ούτε ενός απρόσωπου «συστήματος» που επιλέγει τυφλά τα θύματά του. Είναι αποτέλεσμα ανθρώπινων ενεργειών, πολιτικών επιλογών, των οποίων ενδεχομένως να μην γνωρίζουμε τα ακριβή κίνητρα.

ΟΙ ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΕΣ των αποπεμφθέντων μελών της διοίκησης της ΕΛΣΤΑΤ για το έλλειμμα του 2009 εκ πρώτης όψεως έχουν χαρακτηριστικά μιας θεωρίας συνωμοσίας. Τι σημασία έχει αν το έλλειμμα φούσκωσε μία ή δύο μονάδες, αφού έτσι κι αλλιώς ήταν τεράστιο, αναρωτιούνται κάποιοι.
Ωστόσο, 1% - 2% του ΑΕΠ έλλειμμα αντιστοιχεί σε 3-6 δισ. ευρώ. Και μια ανάλογη απόκλιση στο φετινό έλλειμμα έφερε, υποτίθεται, την κρίση στις διαπραγματεύσεις με την τρόικα, την απειλή να μην καταβληθεί η 6η δόση, τα έκτακτα χαράτσια και τα μέτρα - χαριστική βολή για Δημόσιο και συντάξεις που ανακοίνωσε προχθές η κυβέρνηση. Οι μικρές αποκλίσεις των αριθμών δεν είναι αθώες όταν γίνονται μέσα βιασμού της κοινωνίας.

ΕΠΟΜΕΝΩΣ έχει μείζονα πολιτική σημασία αν το έλλειμμα φούσκωσε τεχνητά το 2009. Κι έχουν σημασία αρκετά ακόμη πράγματα: αν η Eurostat ξεπλένει παλιές αμαρτίες της στο ελληνικό καθαρτήριο, αν η κυβέρνηση χρησιμοποίησε τη δημοσιονομική «καταγραφή» σαν μέσο ηθικής εξόντωσης της προκατόχου της Ν.Δ., αν και η κυβέρνηση της Ν.Δ. είχε κάνει ακριβώς το ίδιο με τη δημοσιονομική «απογραφή» του 2004 που επίσης φούσκωσε το έλλειμμα εν ονόματι της διαφάνειας.

ΕΧΟΥΝ τη σημασία τους πολλά ακόμη παράλληλα γεγονότα: το δικομματικό αλισβερίσι με την Goldman Sachs στα τρικ απόκρυψης του χρέους, τα ραντεβού Παπανδρέου τον Ιανουάριο του 2010 με στελέχη της «τράπεζας που κυβερνά τον κόσμο», ο διορισμός ενός πρώην στελέχους της ίδιας τράπεζας («βαμπίρ των αγορών») ως προέδρου στον οργανισμό διαχείρισης του χρέους, ο συστηματικός διεθνής διασυρμός της χώρας με υστερικές αναφορές από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, οι συζητήσεις του με τον Στρος Καν από το 2009 για εμπλοκή του ΔΝΤ στην κρίση, η θερμή υποστήριξη Παπανδρέου στην ώσμωση του ΔΝΤ με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, αλλά και η αναζήτηση από το ΔΝΤ ενός επιτυχούς «πειράματος» που θα το έβγαζε από την παγκόσμια ανυποληψία…

ΑΥΤΕΣ και άλλες λεπτομέρειες του δράματος, που δεν είδαν το φως της δημοσιότητας, ενδεχομένως, αν μπουν στη σωστή σειρά θα μας διηγηθούν στο μέλλον όλη την ιστορία, χρήσιμη για να αποδοθούν πολιτικές, και όχι μόνον, ευθύνες για την καταστροφή μιας χώρας.

ΥΠΑΡΧΟΥΝ, βέβαια, και οι λιγότερο αστυνομικές διαστάσεις της ιστορίας. Όπως, για παράδειγμα, το μακρόχρονο, πνευματικό πραξικόπημα του νεοφιλελευθερισμού που έχει αλώσει τα αγγλοσαξονικά πανεπιστήμια και έχει αναδείξει στις θέσεις κλειδιά της παγκόσμιας και εγχώριας ελίτ σχεδόν αποκλειστικά αποφοίτους των θερμοκηπίων της ενιαίας σκέψης (Χάρβαρντ, LSE κ.ά.), φανατικούς οπαδούς του Φρίντμαν ή του Χάγιεκ, με γνήσιο μίσος για το κράτος, τα συνδικάτα, την εργασία. Μερικοί νεόκοποι αστέρες της κυβέρνησης, που σοκάρουν με τον κυνισμό τους, έχουν ανάλογο βιογραφικό και θητεία σε οργανισμούς αποδιάρθρωσης των κοινωνιών.

ΤΕΛΙΚΑ οι συνωμοσίες και οι συνωμότες μπορεί να μην εξηγούν την ουσία μιας κρίσης που αποκαλούμε συστημική και αντιμετωπίζουμε σαν έναν ακόμη καταστροφικό σπασμό του παρασιτικού καπιταλισμού. Αλλά και το «σύστημα» δεν είναι κάτι υπερβατικό και άυλο. Οργανώνεται «συνωμοτικά», μέσα από συγκεκριμένους μηχανισμούς (από τα επιχειρηματικά λόμπι μέχρι τις μυστικές υπηρεσίες). Και φορείς του «συστήματος» είναι άνθρωποι που κάνουν ή αποδέχονται επιλογές, πολιτικές, ιδεολογικές, ταξικές.

Το «σύστημα» είναι μια τεράστια συνωμοσία μιας ελάχιστης ελίτ εις βάρος της ανθρωπότητας, αλλά οι συντελεστές της είναι συγκεκριμένοι, έχουν ονόματα, επίθετα και διευθύνσεις, έχουν ιδιοτέλειες, εμπάθειες, εμμονές, αντιθέσεις. Και ενδεχομένως κρυφούς τραπεζικούς λογαριασμούς.

Μπορεί, λοιπόν, να μην είναι υπόθεση ντετέκτιβ η αποκάλυψη των τεκμηρίων της «συνωμοσίας», αλλά είναι υπόθεση της πολιτικής (και της αριστερής, ριζοσπαστικής πολιτικής) να δώσει υπόσταση και πρόσωπο, αντιληπτά από τους απλούς ανθρώπους, στην αληθινή συνωμοσία εις βάρος της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας.