Αχελώος: «Στον δρόμο της ζημιάς όπου κι αν σταματήσεις, κέρδος είναι»

ΑΥΓΗ 6-11-2009

Η εκτροπή του Αχελώου αποτελεί, σχεδόν σε ολόκληρη τη μεταπολιτευτική περίοδο, ένα πρόβλημα-αγκάθι με πολύ ευρύτερες πολιτικές προεκτάσεις από αυτές που το ίδιο το έργο εμπεριέχει. Για πολλά χρόνια ήταν η σημαία του οικολογικού κινήματος -μόνο. Στη συνέχεια το μέτωπο κατά της αναπτυξιακής αυτής λογικής, διευρύνθηκε με την συμμετοχή σε αυτό του ΣΥΝ (από το 1993, με απόφαση της ΚΠΕ, τότε), των Αιτωλοακαρνάνων, επιστημόνων και της… Ε.Ε. Από την άλλη, ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΚΚΕ αρραγές μέτωπο (4 κόμματα …2 πολιτικές!). Η πρόταση του ΠΑΣΟΚ για την πράσινη ανάπτυξη, δημιούργησε πολλά προβλήματα συμβατότητας των δύο, αντίθετων μεταξύ τους, οπτικών, εξ ου και η προεκλογική αμηχανία του στο θέμα αυτό. Τώρα είναι η ώρα των επιλογών. Η κυρία Μπιρμπίλη πρέπει να μας πείσει ότι το ΠΑΣΟΚ, ως κυβέρνηση και ως όλον, θα κάνει μια σαφή επιλογή. Η εποχή που ο Α. Παπανδρέου το φύλαγε, ως άσσο στο μανίκι του στις εκδηλώσεις του Κιλελέρ, έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. Έχει παρέλθει και η εποχή της «ήπιας εκτροπής», έτσι κι αλλιώς θα ήταν χωρίς νόημα.

Και τα λεφτά που ξοδεύτηκαν έως τώρα θα πάνε χαμένα; «Στον δρόμο της ζημιάς όπου κι αν σταματήσεις, κέρδος είναι». Αλλά, για να το πούμε με όρους οικονομικούς, τα έργα που μένουν μέχρι να φτάσει το νερό στα χωράφια των Θεσσαλών, που υποτίθεται πως είναι και ο λόγος της εκτροπής, το δίκτυο διανομής δηλαδή, είναι άλλο ένα έργο εκτροπής.

Το κείμενο που ακολουθεί (1938) δίνει μια εικόνα της σημασίας του Αχελώου, του «Άρχοντα των Ποταμών» (διατηρήθηκε η αρχική ορθογραφία).



Σάκης Κουρουζίδης







Αχελώος, ο “Άρχων των Ποταμών”



ΣΥΡ. Ν.



Η Ελλάς έχει πολλά και ωραία ποτάμια. Αλλά το ωραιότερο και μεγαλύτερο συγχρόνως είνε ο Αχελώος, ο θρυλικός πολυτραγουδισμένος Ασπροπόταμος της Αιτωλοακαρνανίας.

Μέχρι των απωτάτων χρόνων της ιστορίας μας φθάνει ο θρύλος και η φήμη της ωμμορφιάς και των… κατορθωμάτων του. Ο Όμηρος γράφει κάπου: «Αχελώος, ποταμός των πάντων άρχων». Άλλοι αρχαίοι συγγραφείς τον αποκαλούν Βασιλέα των ελληνικών ποταμών. Στας Αθήνας τον είχαν θεοποιήσει και η λατρεία του εξετείνετο μέχρι της Ρόδου και της Σικελίας.



Ένας ποταμός σωβινιστής!

[…] Πρέπει δε να ξέρετε και κάτι άλλο: Ο Αχελώος δεν είνε μονάχα ένα ωραίο και γοητευτικό ποτάμι. Είνε επίσης και μέγας… σωβινιστής και φανατικός υπερπατριώτης. Έχει δουλέψει, όσον ολίγοι Έλληνες, για να διευρύνη τα όρια της ελληνικής πατρίδος. Με τις προσχώσεις του, που συνεχίζονται ακατάπαυστα διά μέσου των αιώνων, εσχημάτισε στις εκβολές του, ένα τεράστιο δέλτα κεφαλαίον, εμώλωσε τη θάλασσα σʼ έκτασι εκατοντάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων και προσήρτησε στη στερεά τα περισσότερα νησάκια των Εχινάδων. Και η κάτασπρη, χρυσοφόρος λάσπη, που παρασύρει στις αφρισμένες κατεβασιές του, όταν λυώνουν τα χιόνια ψηλά στο Μέτσοβο, στην Πίνδο και στα Τζουμέρκα λιπαίνει όλον τον Αιτωλικό κάμπο, του οποίου μονάχα έτσι μπορεί να εξηγήση κανείς την απίστευτη, την εκπληκτική ευφορία. Καπνά, λαχανικά, μποστανικά, φρούτα, τα πάντα παράγει ο κάμπος της Αιτωλίας. Και τώρα άρχισαν να φυτεύουν και ρύζια.

Ένας παληός και εκλεκτός φίλος, ο καπνέμπορος κ. Ασημ. Χασουράκης, είχε την καλωσύνη να μας καλέση πριν από ένα μήνα, σε μιαν εκδρομούλα προς τον Αχελώον. Μας εδόθηκε έτσι η ευκαιρία να δροσολογισθούμε για λίγο στους μαγευτικούς όχθους του, που ήταν καταπράσινοι από τα φυτεμμένα πλατάνια, τις ανθισμένες ροδοδάφνες και τα ποικίλα υδρόχαρα φυτά. Δεξιά κιʼ αριστερά, στον δρόμον, απλώνονταν ατέλειωτες, αχανείς καπνοφυτείες. Και τα τρυφερά φυντάνια των φίνων αρωματικών καπνών έσμιγαν τα μικρά, βελούδινα φυλλαράκια τους με τα ονομαστά «τσεμπέλια της Τριχωνίας.

Ο κ. Χασουράκης μας εμίλαγε με λατρεία και θαυμασμό για το ωραίο, θρυλικό ποτάμι.

- Δεν μπορείτε να φαντασθήτε πόσο ενδιαφέρον παρουσιάζει. Κοντά στη Σπολάϊτα θα δούμε και την μεγάλη σιδερένια γέφυρα που έφιαξε ο Τρικούπης, προβλέπων την επέκτασιν της γραμμής των Σιδηροδρόμων Βόρειο Δυτικής Ελλάδας μέχρι της Άρτης. Η γέφυρα έχει μήκος 210 μέτρα, και είνε από τα μεγαλύτερα τεχνικά έργα της χώρας.

- Απέχει πολύ από το Αγρίνιον το ποτάμι;

- Επτά ή οκτώ χιλιόμετρα. Ο Αχελώος -όπως θα ξέρετε- χωρίζει την Τριχωνία από τις επαρχίες Βάλτου και Ξηρομέρου της Ακαρνανίας. Διαρρέει ολόκληρον τον νομόν και αρδεύει με τα νερά του την Παραχελωίτιδα περιοχή με τα ονομαστά χωριά Παληομάνινα, Ρήγανη, Γουριά, Ποδολιβίτσα (Πεντάλοφος), Κατοχή, Νεοχώριον, Παληοκαντούνα, Κριεκούκι κλπ.

Ύστερα, ο κ. Χασουράκης μας αναπτύσσει τα μεγαλεία …και τις αθλιότητες του Αχελώου. Πλην της γεφύρας της Σπολάϊτας δεν υπάρχει άλλο τεχνικόν έργον καθʼ όλον το απέραντον μήκος του. Δεν υπάρχουν ούτε γεφύρια, ούτε φράγματα, ούτε αναχώματα και τα νερά του ποταμού ξεχειλίζουν ελεύθερα και ασύδοτα τον χειμώνα και κατακλύζουν τον απέραντο κάμπο. Το αποτέλεσμα: Πρώτον αποκλείεται οιαδήποτε χειμερινή καλλιέργεια -στάρια κλπ.- εις όλην την Παραχελωίτιδα ζώνην. Και δεύτερον αποκλείονται και όλα τα χωριά μεταξύ των και με το Αγρίνιον και η συγκοινωνία εξυπηρετείται, τους περισσοτέρους μήνας του χειμώνος, με πρωτόγονα περάματα, με βάρκες και λογής-λογής… πλεούμενα.



Η γέφυρα που τρίζει

Και ξέρετε τι χρυσοφόρος περιοχή αποκλείεται από το ποτάμι; Όλη η Ευρυτανία με τα πλούσια κτηνοτροφικά προϊόντα της και τα ονομαστά φρούτα της. Έπειτα είνε η δασώδης περιοχή του Βάλτου και των Αγράφων, με την ποικίλη και εκλεκτή ξυλεία της και το άφθονο κυνήγι της, λύκους, αγριογούρουνα, αγριόγιδα, φασιανούς, μπεκάτσες, κυνήγι να δούνε τα μάτια σας! Πνίγονται τον χειμώνα στα νερά τα χωριά του κάμπου, ο Πλάτανος, τα Καλύβια, το Δοκίμιον, το Ευηνοχώριον, ο Γαλατάς κλπ. όπου η ορυζοκαλλιέργεια έχει λάβει τεραστίαν ανάπτυξιν εσχάτως και αποδίδει πλουσίους καρπούς. Πεντακόσιες οκάδες το στρέμμα αποδίδουν οι ορυζώνες του Αγρινίου και οκτακόσες προκειμένου περί υποδειγματικών καλλιεργειών. […]


Εφημερίδα «Ελληνικό Μέλλον», 26/7/1938