Ψυχή φραπέ

Ψυχή φραπέ
Αφορμή, η ταινία «Ψυχή βαθιά» του Παντελή Βούλγαρη



1. Ο σκηνοθέτης έπεσε, δυστυχώς, θύμα εκείνης της μεταφυσικής που σε κάνει να πιστέψεις πως μπορείς να γράψεις από την αρχή όποιο κομμάτι της Ιστορίας επιθυμείς: η αγάπη, η συμπόνια, η φιλευσπλαχνία, το γεγονός ότι όλοι θα πεθάνουμε και ότι κάποιος πρέπει να μπει στον κόπο ν' αποκαταστήσει εμάς και τα πάθη μας όπλισαν την κάμερα του Βούλγαρη για τα «βαθιά». Αντί όμως να «γυρίσει», φρόντισε να «χτυπήσει» σ' ένα σέικερ τα αντίπαλα στρατόπεδα του εμφυλίου με αποτέλεσμα, αντί για ψυχή βαθιά όπως επεδίωξε, η ταινία να καταλήξει σε ψυχή φραπέ. Βασανίζοντας τα αυτονόητα του τύπου αν ο πόλεμος είναι κακός ή ο εμφύλιος είναι τραγωδία, αφαίρεσε μ' έναν καθωσπρέπει τρόπο τις γενεσιουργές αιτίες της σύρραξης σκεπάζοντας με ό,τι βρήκε εύκολο το δικαίωμα της ιδέας για την οποία έπεσαν οι στρατιώτες του Δημοκρατικού Στρατού. Τους παρέδωσε στη Μοίρα με την εύνοια που της δίνουν αναιμικοί θεολόγοι. Από τη στιγμή που ο σκηνοθέτης δεν μπορούσε να πετάξει στο δικό τους ύψος, υποχρεώθηκε να ασχοληθεί με τη σκόνη τους και να πνιγεί σ' αυτήν.

2. Μπαίνοντας σε μια Ιστορία που δε χωρούσε, με τη θολή ανάμνηση μιας Αριστεράς που κάποτε γνώρισε, κινούσε την κάμερά του με τον τρόπο των ευσεβών χριστιανών που γυρνούν με τα εικονίσματα στα νεκροταφεία προσπαθώντας να εξορκίσουν το κακό.

3. Δαιμονικό ερώτημα: Πώς ο σκηνοθέτης είναι τόσο σίγουρος πως αν ένας νεκρός αντάρτης ανασταινόταν δε θα έτρεχε πάλι στο Γράμμο;

4. Πρόκειται για ταινία επιτομή του μικροαστισμού. Ακόμα χειρότερο, γιατί αποκτά ιδεολόγημα ένας ολόκληρος συρφετός που, με καλές προθέσεις όπως πάντα, είναι στήριγμα και καμάρι όλων των κυβερνήσεων από τη μεταπολίτευση έως σήμερα.

5. Ψάχνοντας στα τυφλά πληγές, έπαψε να είναι κύριος του εαυτού του και παραδόθηκε σε μια ηθική που συναντάς σε αφθονία στις Αρσακειάδες, σε όσους ουδεμία σχέση έχουν με εμφυλίους ή με το αίμα. Ωστόσο, το αίμα εκείνο συνεχίζει και σήμερα αδιάκοπα τη ροή του - ο σκηνοθέτης είναι αυτός που έχει χάσει την ικανότητα να το παρακολουθεί.

6. Καμία απολύτως έκπληξη δε μου προκάλεσε η ταινία του Βούλγαρη. Με αφορμή όμως την προβολή της, κέρδισα χρόνο από το να κάνω βαρετούς κύκλους ρωτώντας τα άστρα αν έχουμε το δικαίωμα να μιλάμε στο όνομα των νεκρών. Προσωπικά πιστεύω πως δεν είμαι πιο ζωντανός από έναν αντάρτη που έπεσε στο Γράμμο. Αυτό άραγε λέει κάτι στον σκηνοθέτη;


Του
Γιώργου ΚΑΚΟΥΛΙΔΗ