Ο Φερνάντο Πεσσόα (Fernando António Nogueira de Seabra Pessoa) (1888 - 1935) ήταν Πορτογάλος ποιητής και συγγραφέας.Μέχρι σήμερα, οι μελετητές του έργου του έχουν ανακαλύψει είκοσι επτά διαφορετικές προσωπικότητες που υπογράφουν γραπτά του Πεσσόα. Ανάμεσα τους ξεχωρίζουν ο αγγλόφωνος Αλεξάντερ Σερτς, από την εποχή της Νοτίου Αφρικής, ο Αλμπέρτο Καέιρο, ένας σοφός που συνθέτει τα ποιήματά του αποτραβηγμένος στην εξοχή, ο Ρικάρντο Ρέις, φιλόλογος, που προσπαθεί να αναμετρηθεί με τους αρχαίους κλασικούς και ο Άλβαρο ντε Κάμπος, μηχανικός, με παιδεία αγγλοσαξονική, που στο έργο του υμνεί την τεχνολογία και την έλευση των μοντέρνων καιρών. Χρειάστηκαν δεκαετίες για να μπορέσει όλη αυτή η παραγωγή να συγκεντρωθεί και να μελετηθεί ως έργο του Πεσσόα.
Σχεδόν σε όλη τη ζωή του, ο Πεσσόα γράφει το Βιβλίο της Ανησυχίας, το οποίο σχεδιάζει να εκδώσει με την υπογραφή ενός ακόμα ετερώνυμού του, του Μπερνάρντο Σοάρες. Αν ο Άλβαρο ντε Κάμπος είναι η εκκεντρική, παροξυσμική, ερωτική πλευρά του ποιητή, ο Μπερνάρντο Σοάρες είναι, υπό την ταπεινή μορφή και ιδότητα του βοηθού λογιστή, η ενσάρκωση της σκέψης του, το δημιούργημα το πιο κοντινό στο δημιουργό του, ο δίδυμος ίσκιος του, το ανήσυχο είδωλό του στον καθρέφτη. Το Βιβλίο της Ανησυχίας είναι ο απολογισμός της καθημερινότητας, η καταγραφή των αισθήσεων, η οξύτητα της ειρωνικής σκέψης, η ανεπανάληπτη γραφή ενός από τους σημαντικότερους συγγραφείς του 20ού αιώνα.
Όταν το 1935, στις 30 Νοεμβρίου, πέθανε διαλυμένος από το ποτό σε ηλικία 47 ετών, βρέθηκε στο σπίτι του ένα μπαούλο με 27.453 χειρόγραφα, από τα οποία ένα μεγάλο μέρος μένει ακόμη να μελετηθεί και να εκδοθεί.
80.
ΟΔΥΝΗΡΟ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ
Όλα με κουράζουν, ακόμα κι αυτά που δεν με κουράζουν. Η χαρά μου είναι τόσο οδυνηρή όσο και η οδύνη μου.
Και τι δεν θα' δινα να' μαι ένα παιδί που ρίχνει χάρτινες βαρκούλες στη στέρνα μιας αγροικίας, κάτω από τη χωριάτικη σκέπη μιας κληματαριάς που τα κλήματά της σχηματίζουν μια σκακιέρα από φως και πράσινη σκιά στις σκοτεινές αντανακλάσεις του λιγοστού νερού.
Ανάμεσα σε μένα και τη ζωή υπάρχει ένα λεπτό τζάμι. Παρότι βλέπω και καταλαβαίνω τη ζωή ξεκάθαρα, δεν μπορώ να την αγγίξω.
Να εξορθολογίσω τη θλίψη μου; Για ποιο λόγο, αν ο εξορθολογισμός είναι μια προσπάθεια; Όποιος είναι λυπημένος δεν μπορεί να καταβάλει προσπάθεια.
Δεν παραιτούμαι καν από εκείνες τις καθημερινές χειρονομίες της ζωής από τις οποίες θα ήθελα τόσο να παραιτηθώ. Παραιτούμαι είναι προσπάθεια, και δεν διαθέτω την ελάχιστη ψυχή για να μπορώ να παραιτηθώ.
Πόσες φορές λυπάμαι που δεν είμαι ο οδηγός εκείνου του οχήματος, ο αμαξάς εκείνης της άμαξας! Ο οποιοσδήποτε υποτιθέμενος Άλλος του οποίου η ζωή, επειδή δεν είναι η δική μου, με κυριεύει ηδονικά, γιατί την επιθυμώ και με κυριεύει γιατί ακριβώς είναι ξένη.
Δεν θα ένιωθα φρίκη για τη ζωή σαν να ήταν ένα Πράγμα. Η έννοια της ζωής ως Όλου δεν θα συνέθλιβε τους ώμους του στοχασμού μου.
Τα όνειρά μου είναι ένα ανόητο καταφύγιο, σαν ομπρέλα για να προφυλαχτείς από τον κεραυνό.
Είμαι τόσο αδρανής, τόσο κακόμοιρος, τόσο ενδεής σε χειρονομίες και πράξεις.
Όσο περισσότερο βυθίζομαι μέσα μου, όλα τα μονοπάτια του ονείρου με οδηγούν στα ξέφωτα της αγωνίας.
Ακόμα κι εγώ, που ονειρεύομαι τόσο, γνωρίζω διαλείμματα όπου το όνειρο φεύγει μακριά μου. Τότε τα πράγματα μου φαίνονται καθαρά. Η ομίχλη από την οποία περιβάλλομαι χάνεται, και όλες οι ορατές ακίδες πληγώνουν τη σάρκα της ψυχής μου. Όλες οι σκληρότητες που έχω κοιτάξει με πληγώνουν γιατί τις γνωρίζω. Όλα τα ορατά βάρη των αντικειμένων με βαραίνουν μέσα στην ψυχή μου.
Η ζωή μου είναι σαν να με χτυπούσαν μ' αυτήν.
146.
Μερικοί έχουν στη ζωή τους ένα μεγάλο όνειρο και δεν το εκπληρώνουν. Άλλοι δεν έχουν στη ζωή τους κανένα όνειρο και δεν το εκπληρώνουν επίσης.
Desde que sinta a brisa fresca no meu cabelo
E ver o sol brilhar forte nas folhas
Não irei pedir por mais.
Que melhor coisa podia o destino dar-me?
Que a passagem sensual da vida em momentos
De ignorância como este?
___________________________________________________
As long as I feel the fresh breeze in my hair
And see the sun shining strong on the leaves,
I will not ask for much.
What better thing could destiny grant me?
Other than the sensual passing of life in moments
Of ignorance such as this one?
E ver o sol brilhar forte nas folhas
Não irei pedir por mais.
Que melhor coisa podia o destino dar-me?
Que a passagem sensual da vida em momentos
De ignorância como este?
___________________________________________________
As long as I feel the fresh breeze in my hair
And see the sun shining strong on the leaves,
I will not ask for much.
What better thing could destiny grant me?
Other than the sensual passing of life in moments
Of ignorance such as this one?
τα στοιχεία από την Wikipedia και από το οπισθόφυλλο του Α΄τόμου του Βιβλίου της Ανησυχίας σε μετάφραση και φροντίδα της Μαρίας Παπαδήμα (εκδόσεις Εξάντας) απ΄όπου και τα αποσπάσματα 80 και 146.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου