 |
| O Τρότσκυ σκοτώνει τον δράκοντα σε αφίσα του 1918, από Wikipedia |
του 'Αγγελου Ελεφάντη
από Σύριζα Βύρωνα
Έγινε πράγματι επανάσταση στη Ρωσία το 1917; Ή μήπως αυτό που έγινε ήταν πραξικόπημα μιας οικτρής μειοψηφίας που επέβαλε ένα δικτατορικό και ολοκληρωτικό καθεστώς; Ιδού το "δίλημμα", έτοιμη και η απάντηση (την συνοψίζω χονδρικά, εν πνεύματι όμως "αληθείας", μέσα από πολλά και διάφορα δημοσιεύματα, παλαιά και καινούρια, πραγματικός ωκεανός): "Τον Νοέμβριο του 1917, τη συντριπτική πλειοψηφία (58%) είχαν οι Επαναστάτες - Σοσιαλιστές και όχι οι Μπολσεβίκοι του Λένιν που ήταν μια μειοψηφία 25%, μετά μάλιστα από βία και νοθεία. Έτσι πήραν την εξουσία πραξικοπηματικά διαλύοντας την Εθνοσυνέλευση και καταργώντας τη δημοκρατία προς χάριν μιας μόνιμης εξουσίας τους χωρίς αντίπαλα κόμματα".
Είχαν όμως προηγηθεί από την Επανάσταση του Οκτώβρη, μερικές "λεπτομέρειες". Τις συνοψίζω:
1. Η συντριβή του τσαρικού στρατού από τον γερμανικό στο ανατολικό μέτωπο, με 10 εκατομμύρια φαντάρους (πρώην μουζίκους) νεκρούς, τραυματίες, αιχμαλώτους και κυρίως υποχωρούντες προς τα ανατολικά ατάκτως και αρνούμενους να συνεχίσουν τον πόλεμο, αρνούμενους να υπακούσουν στις διαταγές των τσαρικών στρατιωτικών επιτελείων.
2. Τον Φλεβάρη του 1917 ξεσπά, στην Αγία Πετρούπολη, η Επανάσταση του '17. Καταργείται ο τσαρισμός, η κυβέρνηση Κερένσκυ υπόσχεται αγροτική μεταρρύθμιση και λειτουργία αντιπροσωπευτικού κοινοβουλευτικού συστήματος. Συνεχίζει όμως τον πόλεμο, οι μεταρρυθμίσεις αργούν, σ' όλη την επικράτεια δημιουργούνται Σοβιέτ, στα οποία οργανώνονται εργάτες, αγρότες, αντιτσαρικοί πάσης φύσεως και σοβιέτ στρατιωτών. Η κυβέρνηση Κερένσκυ λειτουργεί κατασταλτικά, εναντίον αυτού του κινήματος των σοβιέτ, και των κομμάτων (κυρίως κατά των μπολσεβίκων) που τα υποστηρίζουν. Οι πόλεις πεινάνε, οι Γερμανοί προελαύνουν.
3. Όταν ξεσπά η Οκτωβριανή Επανάσταση με πρωτοβουλία των μπολσεβίκων, η χώρα βρίσκεται σε κατάσταση ακυβερνησίας. Τα σοβιέτ, κι ιδιαίτερα των στρατιωτών στηρίζουν την κυβέρνηση των μπολσεβίκων και ιδιαίτερα το σύνθημα για ειρήνη και αναδιανομή της γης.
Ωστόσο, για σήμερα, πρέπει να καταγράψουμε, ότι η πλάστιγγα και μάλιστα μετά το 1989, έχει γείρει αποφασιστικά προς τη μεριά ότι εκείνα τα γεγονότα του Οκτώβρη του 1917 δεν ήταν παρά πραξικόπημα. Ακόμα και στις γραμμές της Αριστεράς. Αλλά να σημειώσουμε ότι πάνω σ' αυτό το κεφαλαιώδες ζήτημα η σύγκρουση συνεχίζεται.
Η αναφορά στους κανόνες και στην αμείλικτη αυτοδυναμία των οικονομικών νόμων που μάταια ξόρκισαν ως εξουσία οι μαρξιστές όπου γης (γιατί αγνόησαν ότι πηγάζουν και ταυτίζονται με την ανθρώπινη φύση) προϋποθέτει την αμφισβήτηση της εξουσίας πλείστων δογμάτων του Μαρξ και των επιγόνων του.
Οι συλλογισμοί του εν γένει αστισμού είναι απλοί: Οι οικονομικοί νόμοι (του καπιταλισμού εννοείται) και της αγοράς είναι αιώνιοι, διότι πηγάζουν από την ανθρώπινη φύση, άρα και ο καπιταλισμός είναι σύστημα αιώνιο όπως και η ανθρώπινη φύση. Το κίνητρο του κέρδους, είναι ακαταμάχητο διότι επίσης εκπηγάζει από την ανθρώπινη φύση. Αλλά το κέρδος σύμφωνα με τους οικονομικούς νόμους είναι η βάση του καπιταλισμού, του συστήματος εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Άρα στην ανθρώπινη φύση ανήκει ορισμένοι άνθρωποι να εκμεταλλεύονται κάποιους συνανθρώπους τους, στην ανθρώπινη φύση ανήκει επίσης και το ακριβώς αντίθετο: κάποιοι να υφίστανται την εκμετάλλευση των εκμεταλλευτών τους. Διότι δεινόν προς τα κέντρα λακτίζειν. Η παραβίαση της ανθρώπινης φύσης είναι φανατισμός και μισαλλοδοξία γι' αυτό οι πολλοί δεν την ανέχονται· υπάρχουν όμως πάντα οι λίγοι μισαλλόδοξοι που την επιβάλλουν εις βάρος των πολλών και εναντίον της θελήσεώς των. Διαπράττουν δηλαδή πραξικόπημα. Επομένως η Επανάσταση του Οκτώβρη είναι πραξικόπημα = ολοκληρωτισμός = Γκουλάγκ.
Έτσι ορισμένοι θεωρούν επανάσταση μόνον την Επανάσταση του Φλεβάρη του 1917 στη Ρωσία γιατί αυτή η τελευταία, ως γνωστόν, ήταν μόνον αντιτσαρική --αστικοφιλελεύθερη-- δημοκρατική. Έστω κι αν κινητήρια δύναμή της ήταν τα σοβιέτ των στρατιωτών και των εργατών, που δεν ήθελαν άλλο πόλεμο και τους Ρομανόφ, δεν κινδύνευαν απ' αυτήν οι αιώνιοι νόμοι του καπιταλισμού και της αγοράς. Όμως, ας δούμε το πράγμα με τα λόγια ενός τοτινού συγχρόνου και ουδόλως μπολσεβίκου:
Όταν όμως ένα ολόκληρο τμήμα της ανθρωπότητας, ένα πολύ μεγάλο τμήμα, προχωρά βασανιστικά στους δρόμους του θανάτου και της ελευθερίας. Όταν μια τεράστια επανάσταση ετοιμάζει την πιο βασανιστική γέννα που θα δώσει σάρκα στις πιο απαραίτητες ελευθερίες, ύστερα από τόσες και τόσες αιματηρές και φοβερές αποτυχίες, πολέμους λαών, πολέμους φυλών, πόλεων, εμφυλίους πολέμους, ύστερα από άλλες πιο φοβερές σφαγές και μακελειά... τότε η αντεπαναστατική "σκέψη" γίνεται κονιορτός μπροστά στην πραγματικότητα και δεν έχει άλλο δρόμο από το να μετατραπεί σε πράξη αντεπαναστατική. Τότε η ίδια θα αποδείξει πρακτικά ότι η πάλη των τάξεων υπάρχει, ότι οι επαναστάσεις υπάρχουν, όπως και οι αντεπαναστάσεις. Κι αυτό συνέβη πολλάκις, συμβαίνει συνεχώς, όπως συνέβη με τους Καντέ, τους Σοσιαλεπαναστάτες, τους Κοζάκους, τον Βράγκελ, τον Ντενίκιν, τους Τσέχους, τους Ρώσους αστούς και αριστοκράτες, στους Αγγλογάλλους εισβολείς, (στρατός 11 χωρών συνολικά) όπως συνέβη ακόμη και με δυο συντάγματα ευζώνων, του Κονδύλη και του Πλαστήρα, όταν πολλοί Έλληνες φαντάροι άφησαν τα κόκαλά τους στην Ουκρανία το 1919.
Υπάρχει όμως μια άλλη αντίδραση: ότι η επανάσταση αυτή ήταν βολονταριστική και "νομοτελειακά", λόγω ενδογενών προϋποθέσεων οδήγησε στον ολοκληρωτισμό, τον σταλινισμό και τις τερατώδες κοινωνίες του Υπαρκτού. Πάλι εν συντομία, πάλι όμως εν πνεύματι αληθείας.
Εδώ πράγματι μπορούμε να κουβεντιάσουμε τα δυο προβλήματα, πολύ παλιά κι αυτά άλλωστε, όχι όμως εξωπραγματικά.
Το πρώτο: Αιτία του ολοκληρωτισμού είναι ο μαρξισμός του Λένιν, ο λενινισμός. Και ήταν ολέθριος ο λενινισμός διότι υπέτασσε τα πάντα στο |σκοπό της προλεταριακής επανάστασης.
Το δεύτερο: οι πολιτικοί θεσμοί που δημιούργησε η επανάσταση, το μονοκομματικό καθεστώς κ.λπ. βρίσκονται στη ρίζα του μετεπαναστατικού βοναπαρτιστικού φαινομένου που ονομάστηκε σταλινισμός.
Καθιερώνονται λοιπόν δύο συγκλίνουσες γενεαλογίες αιτιών: μία θεωρητική, "ο μαρξισμός του Λένιν" και μία πολιτική, οι πολιτικοί θεσμοί που δημιούργησε η επανάσταση. Προφανώς η δεύτερη ανάγεται στην πρώτη και επομένως η μόνη αιτία, και γεννήτορας του ολοκληρωτισμού και του σταλινικού "φαινομένου" είναι ο "μαρξισμός του Λένιν". Παρεμπιπτόντως --κι αυτό έχει τεράστια σημασία-- αυτή η ερμηνεία αποτελεί σήμερα πλέον κυρίαρχη ιδεολογία και στην ευρωπαϊκή αριστερά και η περί του αντιθέτου άποψη έχει καταγραφεί στα κατάστιχα του "δογματικού παλαιοημερολογιτισμού". Ας δούμε όμως:
