Δρόμοι για τον κομμουνισμό

Η ομιλία της Γκεζίνε Λοτζ, συμπροέδρου του γερμανικού Die Linke, που προκάλεσε σάλο στη Γερμανία


Στις 8 Ιανουαρίου, οργανώθηκε στη Γερμανία η 16η Διεθνής Διάσκεψη στη μνήμη της Ρόζας Λούξεμπουργκ (δείτε λεπτομέρειες εδώ). Η συμπρόεδρος του γερμανικού κόμματος «Η Αριστερά» (Die Linke), Γκεζίνε Λοτζ, συμμετείχε ως ομιλήτρια σε ένα από τα κεντρικά πάνελ της διοργάνωσης, με τίτλο «Πώς πηγαίνουμε προς τον κομμουνισμό; Αριστερός ρεφορμισμός ή επαναστατική στρατηγική; Κατευθύνσεις πέρα από τον καπιταλισμό». Στο πάνελ θα συμμετείχαν επίσης αγωνίστριες της γερμανικής Αριστεράς και των κινημάτων, από το Κομμουνιστικό Κόμμα Γερμανίας ως τη γερμανική Αntifa και από εξωκοινοβουλευτικές οργανώσεις μέχρι εκπροσώπους από το συνδικάτο των σιδηροδρόμων. Η εισήγηση της Λοτζ προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από πλευράς των κυρίαρχων κομμάτων. Κοινός παρονομαστής σε αυτές, η καταγγελία του κομμουνισμού ως εγκληματικής ιδεολογίας και η ταύτισή του με το ανελεύθερο ανατολικογερμανικό καθεστώς. Την κριτική των κυρίαρχων κομμάτων αναπαρήγαγε και μερίδα του ελληνικού Τύπου (δείτε σχετικά εδώ)· διατηρούμε σοβαρές επιφυλάξεις αν οι συντάκτες είχαν γνώση όσων όντως είπε η ηγέτιδα της γερμανικής Αριστεράς. Το κείμενο που ακολουθεί είναι η επίμαχη ομιλία της Λοτζ, που σε μια εποχή παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης, ανησύχησε ως φαίνεται τους κυρίαρχους κύκλους, ανανεώνοντας το ενδιαφέρον για τη μετάβαση σε μια κοινωνία μετά τον καπιταλισμό. Την ερχόμενη εβδομάδα, θα δημοσιεύσουμε την αποκλειστική συνέντευξη της Γκεζίνε Λοτζ στο Red Notebook.


Red Notebook



Της Γκεζίνε Λοτζ
Ο Τόμας Έντισον φέρεται να είπε: «Δεν είμαι αποτυχημένος. Βρήκα μόνο 10.000 τρόπους που δεν λειτουργούν». Τι μεγάλη αυτογνωσία! Πόσους δρόμους έχουν βρει οι αριστεροί που δεν λειτουργούν; Ήταν 100 ή 1000; Σίγουρα δεν ήταν 10.000! Αυτό ακριβώς είναι το πρόβλημα! Είμαστε συχνά στο δρόμο με το δάχτυλό του στο χάρτη. Τους δρόμους προς τον κομμουνισμό, μπορούμε να τους βρούμε μόνο όταν τους δοκιμάζουμε στην πράξη , είτε στην αντιπολίτευση είτε στην κυβέρνηση. Σε κάθε περίπτωση, δεν υπάρχει ένας δρόμος, αλλά πάρα πολλοί διαφορετικοί δρόμοι που οδηγούν στην επίτευξη του στόχου.

Για πάρα πολύ καιρό είμαστε μαζί και μαλώνουμε στο σταυροδρόμι για τη σωστή διαδρομή, αντί να δοκιμάζουμε τους διαφορετικούς δρόμους. Για μεγάλο χρονικό διάστημα περπατάμε σε μονοπάτια, αν και υποψιαζόμαστε ή μάλλον γνωρίζουμε ότι δεν οδηγούν στην επίτευξη του στόχου. Όμως, δεν γυρίζουμε πίσω, επειδή φοβόμαστε αυτούς που εξακολουθούν να συζητούν στη διακλάδωση και θα μπορούσαν να μας υποδεχτούν με περιφρονητικό γέλιο. Πρέπει να μάθουμε να αφήνουμε τα αδιέξοδα και και να μην τα επαινούμε ματαιόδοξα σαν τον Δρομο για τον κομμουνισμό.

Προοδευτική κατάληψη της εξουσίας

Όποιο μονοπάτι και να οδηγεί στον κομμουνισμό, όλοι συμφωνούν ότι θα είναι μακρύ και δύσκολο. Γιατί; Ας υποθέσουμε ότι το ευρώ πέφτει σα νόμισμα μέσα στα επόμενα δύο χρόνια, η Ευρωπαϊκή Ένωση διαλύεται, οι ΗΠΑ δεν βγαίνουν από την οικονομική κρίση και πέφτουν στις επόμενες προεδρικές εκλογές στα χέρια των ριζοσπαστών χριστιανών φονταμενταλιστών. Το κλίμα αλλάζει δραματικά, το Ρεύμα του Κόλπου σβήνει, τα ρεύματα προσφύγων διαβαίνουν την «Ευρώπη-φρούριο» και εμείς αντιμετωπίζουμε το ερώτημα αν έχουμε λύσεις γι΄ αυτή τη σωρεία προβλημάτων. Όποιος ισχυρίζεται ότι έχει μια στρατηγική για το σενάριο αυτό στο συρτάρι είναι μεγάλος απατεώνας. Αυτό που πρέπει να μπορούμε να προσφέρουμε είναι μια μέθοδος για την αντιμετώπιση όλων αυτών των προβλήματων. Δεν γνωρίζουμε αν ο μηχανισμός της κατανομής του πλούτου και της δημοκρατίας στη Δύση είναι κατάλληλος να λύσει τέτοες πολύπλοκες ασκήσεις με ειρηνικό τρόπο. Έχω τις αμφιβολίες μου. Η κυβέρνηση διαχέει πλέον μόνο ψευδαισθήσεις για τις αρμοδιότητές της. Βλέπω, ωστόσο, ότι ούτε η Αριστερά έχει προετοιμαστεί καλά για την αντιμετώπιση κοινωνικών κρίσεων. Αντίθετα, αναλωνόμαστε σε σκιαμαχίες, και είμαστε σε θέση να προκαλέσουμε σοβαρή ζημιά στους ίδιους μας τους φίλους. Μερικές φορές - όχι πάντα – βοηθά μια ματιά στην ιστορία, προκειμένου να ρωτήσουμε τον εαυτό μας: «πώς θα αντιδρούσες υπό τις δεδομένες συνθήκες;». Είμαστε τώρα πραγματικά πιο έξυπνοι; Έχουμε πραγματικά μάθει από τα λάθη μας;

Η επανάσταση του Νοέμβρη του 1918 προδόθηκε και διχάστηκε σε συζητήσεις μεταξύ της πλειοψηφικής σοσιαλδημοκρατίας και του αυτοκρατορικού στρατου, προτού να μπορέσει να δείξει και να αναπτύξει την πλήρη δυναμική της. Στις λίγες εβδομάδες, στους σύντομους τρεις μηνες μεταξύ της αποφυλάκισης και της δολοφονίας της, η Ρόζα Λούξεμπουργκ έδωσε όλη της τη δύναμη, το πάθος, την εμπειρία και τις γνώσεις  για να μην κλείσει το παράθυρο προς μια ριζοσπαστική, κοινωνική και δημοκρατική επανάσταση. Στο βαθμό που γινόταν σαφές ότι μια σοσιαλιστική Γερμανία δεν ήταν άμεσα δυνατή, η Ρόζα αναζητούσε τρόπους για να κρατήσει ανοικτές τουλάχιστον μερικές εκδοχές αριστερής πολιτικής. Μαζί με τον Καρλ Λίμπκνεχτ και την επαναστατική αριστερά αγωνίστηκαν εναντίον της ανίερης συμμαχίας του δεξιού ηγέτη της σοσιαλδημοκρατίας με τους υποστηρικτές της αυτοκρατορίας,  εναντίον δηλαδή των κύριων υπεύθυνων για τον πόλεμο και τη γενοκτονία. Ταυτόχρονα απευθύνθηκαν, απεγνωσμένα σχεδόν, σε όσους στράφηκαν προς τον αριστερισμό - αυτή την παιδική αρρώστια του κομμουνισμού» (Λένιν) - , ώστε να μην αφήσουν τις ευκαιρίες που εξακολουθούσαν να υπάρχουν να πετάξουν, ακόμα κι αν ήταν σε θέση άμυνας ή ήττας.

Η Λουξεμπουργκ και ο Λίμπκνεχτ εκάναν έκκληση για τη συμμετοχή στις εκλογές της Εθνοσυνέλευσης και, πάνω απ ΄όλα, ανέπτυξαν στη διακήρυξή τους, με τίτλο «Τι λέει η Ομοσπονδία Σπάρτακος», ένα πρόγραμμα άμεσης εφαρμογής που πρότεινε εργασία έξι ωρών το μέγιστο, κοινωνικοποίηση των τραπεζών και των μεγάλων βιομηχανιών, απαλλοτρίωση των μεγάλων κτημάτων και δημιουργία συνεταιρισμών, δημιουργία συμβουλίων που θα αναλάμβαναν τη διαχείριση των εγκαταστάσεων. Στην ομιλία της στο ιδρυτικό συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος για το πρόγραμμα και την πολιτική κατάσταση, όταν έχει γίνει πια σαφές ότι είναι αδύνατο να κατακτηθεί άμεσα η εξουσία, η Ρόζα Λούκεμπουργκ θα διατυπώσει τα κύρια σημεία της σοσιαλιστικής πολιτικής: «Η κατάκτηση της εξουσίας δεν θα είναι στιγμιαία, αλλά προοδευτική, ώστε να έχουμε συμπιέσει και κατακτήσει το αστικό κράτος, έως ότου να έχουμε καταλάβει όλες τις θέσεις και να είμαστε σε θέση να τις υπερασπιστούμε με νύχια και με δόντια. Ο δε οικονομικός αγώνας πρέπει να καθοδηγείται από τα εργατικά συμβούλια, τόσο κατά τη γνώμη μου, όσο και κατά την άποψη των στενότερων φίλων μου στο κόμμα».

Επαναστατική ρεαλπολιτίκ

Αυτό που διατυπώθηκε από την Ρόζα Λούξεμπουργκ στη συγκεκριμένη κατάσταση μιας ατελούς επανάστασης και μιας προβλέψιμης άμυνας [από πλευράς του καθεστώτος] είναι μια πολιτική που η ίδια αποκαλεσε «επαναστατικη ρεαλπολιτίκ»: μια πολιτική με βάση τις επείγουσες ανάγκες των εργαζομένων και πολλών ανθρώπων, η οποία θέλει να επεξεργαστεί λύσεις που βελτιώνουν σημαντικά την κατάσταση των ανθρώπων αυτών και, την ίδια στιγμή, οδηγούν σε διαρθρωτική μεταβολή των σχέσεων ιδιοκτησίας και εξουσίας. Η επαναστατική ρεαλπολιτίκ απαντά σε καθημερινά προβλήματα, αλλά και στην υπέρβαση του καπιταλισμού και του μιλιταρισμού, μέχρι την τελική τους κατάργηση. Ο Δρόμος θα πρέπει να ορίζεται από τις δημοκρατικές πράξεις των εργαζόμενων, του λαού: από μια διαδικασία μάθησης μέσα από την πράξη. Θα πρέπει να είναι μια πολιτική όχι για τους εργάτες, αλλά με τους εργάτες. Αυτή την απαιτητική κληρονομιά της κοινωνικής αλλαγής και της ριζοσπαστικης ρεαλπολιτίκ  άφησε η Ρόζα, τόσο στην πολιτική συνολικά όσο και στην πολιτική του Die Linke.

Γνωρίζω βέβαια ότι μια τέτοια ριζοσπαστική πολιτική περιλαμβάνει πλήθος αντιφάσεων και συγκρούσεων και απαιτεί αλλαγές - αλλαγές και του εαυτού μας. Αυτό δεν είναι εύκολο. Ένα διλημματικό «είτε-είτε», ανάμεσα στη ριζική κοινωνική αλλαγή αφενός, και τα συγκεκριμένα μεταρρυθμιστικά βήματα αφετέρου, δεν οδηγεί στην επιτυχία. Αντίθετα, η οργανική, ζωντανή σύνδεση μεταξύ των πρωτοβουλιών των πολιτών και των κοινωνικών κινημάτων αφενός, και των πρωτοβουλιών και των εργασιών των αριστερών κομμάτων στα κοινοβούλια ή τις κυβερνήσεις αφετέρου - η σύνδεση, σε τελική ανάλυση, της διαμαρτυρίας και του σχεδιασμού - είναι αυτό που κάνει τη διαφορά.

Το Die Linke έχει προκύψει από την αντίσταση της πρώην PDS σε μια αγοραία προσέγγιση για την επανένωση  [σ.σ.: μια προσέγγιση στηριγμένη στην οικονομία της αγοράς], τον πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία, το ΝΑΤΟ και τέλος τη μάχη κατά των μεταρρυθμίσεων Hartz IV, κατά την οποία προέκυψε, κυρίως στην Ανατολική Γερμανία, ένα κύμα διαδηλώσεων της Δευτέρας. Αυτό ήρθε ως αποτέλεσμα της αποσύνδεσης των αριστερών συνδικαλιστικών και ακαδημαϊκών δυνάμεων από την κυβέρνηση του SPD και των Πρασίνων, η δε αποσύνδεση αυτή οδήγησε στην ίδρυση της Εκλογικής Εναλλακτικής για Εργασία και την Κοινωνική Δικαιοσύνη (WASG). Στις εκλογές του 2005 τοποθετήσαμε μαζί το κοινωνικό ζήτημα και το ζήτημα της ειρήνης και πάλι στο κέντρο της πολιτικής και το 2009 ενισχύθηκαμε κοινοβουλευτικά, διατυπώνοντας νέες, συγκεκριμένες απαντήσεις στην κρίση του χρηματιστικού καπιταλισμού της αγοράς.

Το Die Linke ήταν το μόνο που κατέθεσε, από κοινού με τα συνδικάτα και τα κοινωνικά κινήματα της αριστεράς, θέσεις για το θέμα της ιδιοκτησίας και της περιουσίας. Ενώ η κυβέρνηση των CDU / CSU και SPD, και στη συνέχεια η μαύρο-κίτρινη κυβέρνηση χρησιμοποίησαν το κράτος μόνο για την πλουτισμό μιας μικρής μειοψηφίας, εμείς έχουμε παρουσιάσει ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα για μια εντελώς νέα πολιτική στον οικονομικό τομέα. Στο επίκεντρο θα είναι οι δημόσιες τράπεζες και οι ασφαλιστικές εταιρίες, που δεν ασκούν κερδοσκοπία και δεν επιδιώκουν τη συσσώρευση κεφαλαίων, αλλά πραγματικές επενδύσεις, ασφαλείς καταθέσεις και μακροπρόθεσμη κοινωνική ασφάλιση. Έχουμε ζητήσει την μετατροπή όλων των κρατικών πηγών χρηματοδότησης για τον ιδιωτικό τομέα σε μετοχές του δημοσίου ή των εργαζομένων στις εταιρείες αυτές, ώστε τα συμφέροντα του δημοσίου και των εργαζομένων να συμπιέσουν την αστική ιδιοκτησία. Εξετάζουμε και εντός των συνδικαλιστικών οργανώσεων, που αναπτύσσουν τις δικές τους ιδέες, πώς μπορεί να θεσπιστεί μέσα στην κρίση ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα επενδύσεων για μια επερχόμενη κοινωνική και οικολογική ανασυγκρότηση. Ο κοινωνικός προγραμματισμος των επενδύσεων είναι για εμάς μία από αυτές τις ιδέες.

Θέλουμε απο την μια πλευρά να επιλύσουμε τα κοινωνικά προβλήματα αλλά με τρόπο που να αντιμετώπιζονται και τα περιβαλλοντικα ζητημάτα. Σ΄ αυτό περιλαμβάνεται η μετάβαση σε μια αποκεντρωμένη παραγωγή ενέργειας και εφοδιασμού, μια ευρεία μετατόπιση του τομέα μεταφορών προς τις σιδηροδρομικές συγκοινωνίες και την επέκταση των δημόσιων συγκοινωνιών μέχρι και την προσφορά δωρεάν υπηρεσιών. Θέλουμε να δημιουργήσουμε μια γρήγορη βελτίωση σε σχεση με την ενεργειακή απόδοση των κατοικιών και των κτιρίων, που τις επόμενες δεκαετίες θα οδηγήσει σε πόλεις χωρίς διοξίδειο του άνθρακα. Και θέλουμε την επίλυση των περιβαλλοντικών θεμάτων, μαζί με την αντιμετώπιση των κοινωνικών: καλή δουλειά και καλή ζωή βρίσκονται μαζί στο επίκεντρο, με τους κατώτατους μισθούς, την κοινωνική ασφάλιση, την ανάπτυξη των υπηρεσιών, ιδίως στον δημόσιο τομέα (παιδεία, υγεία, πολιτισμός) να αποτελούν τις κύριες μηχανές του μέλλοντος για την απασχόληση και βάση για τη σύγχρονη, λαϊκή οικονομία. Γι’ αυτό και πρέπει να πετύχουμε η αναδιανομή από πάνω προς τα κάτω, τόσο στον τον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα, να συνδέεται με την κοινωνικο-οικολογική μετατροπή και το αντίστροφο. Σε αυτή τη βάση, μια πραγματική ειρήνη, στηριγμένη σε μια αλληλέγγυα αναπτυξιακή πολιτική, είναι εφικτή.

Για μια αλλαγή κατεύθυνσης

Ακόμα δεν έχει κατορθωθεί τα στοιχεία να μετατραπούν σε μια πραγματική ομοσπονδιακή πολιτική. Η πολιτική εξακολουθεί να κυριαρχείται από μεγάλα εταιρικά συμφέροντα και τους πάμπλουτους. Αλλά μια συνέχιση του δόγματος προχωράμε όπως μεχρι σήμερα με την υπεροχή των συμφερόντων των λίγων έχει συνέπειες. Μια νέα και βαθύτερη χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση που ήδη αναδύεται. Η Ευρωπαϊκή Ένωση απειλείται να διαλυθεί από άλυτες αντιφάσεις και μια αντικοινωνική πορεία. Η παγκόσμια πείνα έχει αυξηθεί δραματικά, η υπερθέρμανση του πλανήτη επιταχύνεται ολοένα και περισσότερο.

Σε εθνικό επίπεδο, και ειδικά στις υπανάπτυκτες περιοχές της ανατολικής Γερμανίας, το Die Linke έχει αναπτύξει εδώ και καιρό το έργο του τομέα της κοινωνικής οικονομίας για την αντιμετώπιση της επίμονης μαζικής ανεργίας (OBS). Η παρούσα πρόταση συνδυάζει δύο προσεγγίσεις συχνά αμφιλεγόμενες – το αίτημα για ένα βασικό εισόδημα και την στήριξη του δικαιώματος στην εργασία και τη σύνταξη. Στόχος της πρότασης είναι, πρώτον, να ενοποιήσουμε την κοινωνική ασφάλιση και τη δυνατότητα για υψηλό βαθμό αυτοδιάθεσης. Πόσα σχέδια στον πολιτιστικό και κοινωνικό τομέα και στην ανάπτυξη των νέων προσφορών λογισμικού έχουν αποδείξει ότι νέοι και μορφωμένοι άνθρωποι επιλέγουν συχνά δραστηριότητες, όπου είναι πολύ ανεξάρτητοι, αλληλέγγυοι και συνεργαζονται για άλλες μορφές αυτοδιεύθυνσης; Δεν είναι σπάνια η δημιουργία νέων ενώσεων ή συνεταιρισμων. Με την πρόταση, δεύτερον, θα ικανοποιηθεί η κοινωνική ανάγκη για ευρέα κοινωνικά οφέλη που δεν μπορούν να αναπτυχθούν τόσο εύκολα ουτε ιδιωτικα είτε δημόσια. Και τρίτον, πολλοί άνθρωποι δεν βρίσκουν χωρίς έναν τέτοιο τομέα οποιοδήποτε τρόπο για μια αξιοπρεπή ζωή. Σήμερα στο Βερολίνο και στο Βραδεμβούργο, περιοχές στις οποίες το κόμμα μας συγκυβερνά, δημιουργούνται χιλιάδες θέσεις σε φορείς στον τομέα αυτό. Επειδή τόσες πολλές από τις κληρονομημένες μορφές της κοινωνικής ένταξης είναι αδύναμες, χρειαζόμαστε ένα αλληλέγγυο τομέα, όπου η ύπαρξη για τους άλλους και η πρόοδος του ίδιου του εαυτού είναι στενά συνδεδεμένες, και ταυτόχρονα δίνεται βοήθεια σε όσους δυσκολεύονται στα πρώτα τους βήματα στην αγορά εργασίας. Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την προσπάθεια της ομοσπονδιακής κυβέρνησης να καταστρέψει αυτή τη ριζοσπαστική προσέγγιση με νέους περιοριστικούς κανόνες. Αυτός είναι ένας επιπλέον λόγος για να αγωνιστούμε για μια αλλαγή της ομοσπονδιακής πολιτικής.

Στο επίκεντρο της πολιτικής μας είναι το ζήτημα της ειρήνης. Ειδικά η εθνική αμυνα, μακράν του να αποτελεί δύναμη υπεράσπισης, βασίζεται στη στρατολογία σε έναν επαγγελματικό στρατό με ευρεία δυνατότητα παρέμβασης. Αυτή η ίδια οργανώνει αλλαγές στο ΝΑΤΟ και την ευρωπαϊκή πολιτική ασφάλειας. Η παλιά πολιτική των κανονιοφόρων, με την οιποία έχουν ασχοληθεί η Λουξεμμπουργκ και ο Λίμπκνεχτ, είναι παρελθόν. Επειδή απορρίπτουμε μια τέτοια πολιτική, το Die Linke έχει κατηγορηθεί ξανά και ξανά ότι είναι ανεύθυνο. Εγώ το βλέπω με διαφορετικό τρόπο: Τα βασικά προβλήματα σήμερα δεν μπορούν να επιλυθούν με στρατιωτικά μέσα. Ως εκ τούτου, θέλουμε η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία να επικεντρώνεται σε πολιτικές για την επίλυση των συγκρούσεων και να δημιουργούνται ισχυρά περιφερειακά συστήματα κοινής ασφάλειας και ανάπτυξης.

«Νέο έδαφος, χίλια προβλήματα»
Αν διαβάσει κανείς τα γραπτά και ομιλίες της Λούξεμπουργκ στους ταραχώδεις μήνες της επανάστασης του Νοεμβρίου, για το πως να παρέμβει περισότερο αποτελεσματικά και σοσιαλιστικά, καθίσταται σαφές: δεν είχε κανένα κεντρικό σχέδιο ούτε εύκολες απαντήσεις. Ήταν σε αναζησεις, σε διάλογο με τους άλλους, ταυτόχονα ανυπόμονους και προειδοποίησε, να παρασυρόμαστε να μην αφεθούμε σε τρομοκρατίες και σεκταρισμούς, και όμως να είμαστε αποφάσισμενοι να δράσουμε. Ο σοσιαλισμός δεν ήταν για αυτήν ένα έτοιμο ιδανικό, δεν ήταν ιδιοφυώς σχεδιασμένο πρόγραμμα, αλλά κάτι που θα αναπτυχθεί μέσα από πραγματικές μάχες. Έγραψε κατά τις συνομιλίες με Λένιν και Τρότσκι: «Το αρνητικό, η κατάργηση, μπορούν να κηρύσσονται, η δομή, το θετικό όχι. Νέο έδαφος. Χίλια προβλήματα. Μόνο η εμπειρία [είναι] σε θέση να διορθώνει και το άνοιγμα νέων διαδρομών. Μόνο η ανεμπόδιστη, αφρίζουσα ζωή παράγει χίλιες νέες μορφές ...».

Η Ρόζα Λούξεμπουργκ προσπάθησε, οπως καμιά άλλη σοσιαλίστρια της εποχής της, να συνδυάσει δύο στόχους: πρώτον, το στόχο της παραγωγής του κοινού ελέγχου των εργαζομένων, του λαού, τις κοινές συνθήκες παραγωγής του κοινωνικού πλούτου και, δεύτερον, το στόχος της μέγιστης δυνατής ελευθερίας, της δημοσίας διαφάνειας και της δημοκρατίας. Το μέλλον της κοινωνίας ήταν για εκείνη όπως ο έμβιος κόσμος: καταπληκτική πολυπλοκότητα και αυτο-οργάνωση, που παρατηρήσε στις σπουδές και τα ταξίδια της εξαρχής. Οι άνθρωποι δεν ήταν ποτέ γρανάζι στο κιβώτιο ταχυτήτων ενός νέου, τέλειου κόσμου. Η Ρόζα σεβόταν τη ζωή και τις ιδιαιτερότητές της. Η «πραγματική ανάσα του σοσιαλισμού» ήταν για εκείνη η ενότητα της «πιο αταλάντευτης επαναστατικής ενέργειας με την πιο ανοιχτόμυαλη ανθρωπότητα».

Αν ο κομμουνισμός τονίζει την κοινότητα και ο φιλελευθερισμός την ατομικότητα, η Ρόζα ήθελε ταυτόχρονα και τα δύο: τη μέγιστη δυνατή κοινοκτημοσύνη, τον έλεγχο ότι η περιουσία και η εξουσία χρησιμοποιούνται προς το συμφέρον όλων, αλλά και τη μεγαλύτερη δυνατή ελευθερία της ατομικής ανάπτυξης, τη ριζοσπαστική κριτική και τη διαφάνεια. Μια κοινωνία χωρίς ελευθερία ήταν για εκείνη μόνο μια νέα φυλακή, όπως και μια κοινωνία χωρίς την ισότητα, ήταν μόνο μια εκμεταλλευτική κοινωνία. Επιθυμούσε την εξουσία του λαού για την οικονομία και την κοινωνία, καθώς και την ελευθερία για τους διαφωνούντες. Ήταν μια ριζοσπαστική, δημοκρατική σοσιαλίστρια και μια συνεπής σοσιαλίστρια δημοκράτισσα. Γι΄ αυτό στο τέλος η Σοβιετική Ένωση του Κομμουνιστικού Κόμματος ήταν τόσο λίγο συμβατή με τις αρχές της, όσο και ο αστικός φιλελευθερισμός. Προκάλεσε και τα δύο και εν τέλει απέρριψε και τα δύο. Και γι ΄αυτό είναι για το Die Linke ένας από τους πιο σημαντικούς ανθρώπους στην ιστορία του εργατικού κινήματος.

Ελευθερία και Σοσιαλισμός
Ο εικοστός αιώνας σημαδεύτηκε από περιόδους εκτράχυνσης του καπιταλισμού και μετάβασής του σε ανοιχτή βαρβαροτητα, αλλά και περιόδους εξημέρωσης, με την εμφάνιση αντιθέτων σχεδίων. Τώρα, σήμερα, ολοκληρώνεται η επέκταση του καπιταλισμού. Ο πλανήτης ωθείται στα όριά του. Η οικονομία των φυσικών πόρων πρέπει να επικρατήσει της συσσώρευσης κεφαλαίου, αν θέλουμε να αποφευχθεί η οικολογική καταστροφή. Την ίδια στιγμή, όμως, πρέπει να κυριαρχήσουν και τα κοινωνικά δικαιώματα των περίπου 7 έως 8 δισεκατομμυρίων άνθρωπων επί των συμφερόντων των πολυεθνικών. Ένας κόσμος όπου αναδύονται κέντρα προνομιούχων, ένας κόσμος που περιτειχίζεται απο φρούρια και προκαλεί παγκόσμια αβεβαιότητα, θα αποφευχθεί μόνο αν θα επιβάλουμε τη συνεργασία και την κοινή ανάπτυξη. Για το σκοπό αυτό, στο σχέδιο του προγραμματος του Die Linke έχουν αναπτυχθεί πολλές προτάσεις. Οι περισσότερες είναι υπό συζήτηση. Υπάρχουν πολλές αιχμές, με βάση τις οποίες αγωνιζόμαστε να υπερβούμε τη σημερινή αστική-καπιταλιστική κοινωνία: για να ξεπεραστεί η κυριαρχία του κέρδους πάνω στην οικονομία και την κοινωνία, για την απαρχή μιας νέας κοινωνίας, για να συμπιέσουμε το παλιό και να αποδείξουμε ότι το το μέλλον ανήκει στο δημοκρατικό σοσιαλισμό.

Πηγή: Junge Welt
Mετάφραση: Γιάννης Μπρούζος