Έχουμε πόλεμο. Όλοι το ξέρουν. Εμείς;

Francisco de Goya: Desastre de la Guerra (Disasters of War)

του Κώστα Μαρματάκη*

από την ΕΠΟΧΗ, 16.01.11

Η επίθεση των κυρίαρχων τάξεων στην Ελλάδα και την Ευρώπη βρίσκεται σε πλήρη ανάπτυξη. Οι τρεις βασικοί τους στόχοι βρίσκονται ήδη στα πρώτα στάδια υλοποίησης: Πλήρης ιδιωτικοποίηση όλου του δημόσιου χώρου (πλην κατασταλτικών και εισπρακτικών μηχανισμών), κτύπημα κάθε κατάκτησης και δικαιώματος του κόσμου της εργασίας (συντριβή πραγματικού μισθού και κατάργηση «κοινωνικού» μισθού -υγεία, παιδεία, σύνταξη, πολιτισμικά δικαιώματα), συρρίκνωση στα όρια της εξαφάνισης των μικρομεσαίων στρωμάτων πόλης και υπαίθρου. Το πράγμα έχει αγριέψει. Στα δελτία των 8 (και όχι μόνο) «τρέχει αίμα». Κάθε ανακοίνωση «ρύθμισης» ή «αναδιάρθρωσης» μεταφράζεται (σε βάθος χρόνου) σε υποβάθμιση της ζωής χιλιάδων ανθρώπων, σε εκατοντάδες απολύσεις και κλείσιμο μικρών επιχειρήσεων, σε κατασχέσεις, σε καταθλίψεις, σε απόπειρες αυτοκτονίας.

Φαινόμενα ανθρωποφαγίας

Απαραίτητη προϋπόθεση -πέρα από την φασιστικού τύπου καταστολή- για να προχωρήσει το σχέδιο τους, είναι η διάσπαση και η διαίρεση των δυνάμεων του «αντιπάλου», των υποτελών τάξεων. Μικρομεσαίοι ενάντια στους ιδιωτικούς υπαλλήλους, ιδιωτικοί υπάλληλοι ενάντια στους δημόσιους υπαλλήλους, δημόσιοι υπάλληλοι ενάντια στους «προνομιούχους» των κλειστών επαγγελμάτων και δεν έχει τέλος...

Με βασικό εργαλείο την εκφώνηση των -υπό ολοκληρωτικό έλεγχο- «μεγάλων» ΜΜΕ, αξιοποιώντας τα φαινόμενα συντηρητικοποίησης που προκαλεί η ανασφάλεια που γεννά η κρίση, η μάχη δίνεται με πλήρη ιδεολογική κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού και των ιδεολογημάτων του (χυδαίος ατομικισμός, κοινωνικός αυτοματισμός, ξενοφοβία και ρατσισμός, υποκουλτούρα, κυριαρχία των πιο χαμηλών ενστίκτων και προτύπων αισθητικής στην καθημερινότητα).

Κυρίαρχο στοιχείο της περιόδου που ζούμε είναι η αντίληψη ότι «ο εχθρός είναι δίπλα μου». Είναι αυτός που θα μου πάρει τη δουλειά, θα «χώσει» τα παιδιά του, παίρνει περισσότερα χρήματα, δουλεύει λιγότερο, είναι πιο βολεμένος, πήρε δάνειο με μέσο... Η κατάσταση παίρνει χαρακτηριστικά εμπόλεμης κατάστασης μέσα στην κοινωνία, με τα φαινόμενα «ανθρωποφαγίας» να αυξάνονται με ραγδαίο ρυθμό.
 
Η οργάνωση της μάχης

Βασικός στόχος της Αριστεράς αυτό το διάστημα θα έπρεπε να είναι  -πέρα από την οργάνωση των κοινωνικών και συνδικαλιστικών αγώνων- η πρακτική συμβολή στην προστασία του κόσμου της εργασίας. Η παρέμβαση στην άγρια καθημερινότητα που διαμορφώνει συνειδήσεις, που περιθωριοποιεί μεγάλα τμήματα, που συμβάλλει στο τσάκισμα του ηθικού των «από κάτω». Το κτίσιμο κοινωνικών δομών και κινημάτων δράσης που θα «σώζουν ζωές» και ταυτόχρονα θα αποδεικνύουν έμπρακτα στα θύματα της κρίσης -και σε μας πρώτα απ’ όλα- ότι ο εχθρός είναι απέναντι κι όχι δίπλα  (ταξική συνειδητοποίηση το λένε αυτό, νομίζω), ότι μπορούμε να πετύχουμε έστω και μικρές νίκες, ότι η Αριστερά του μέλλοντος που υποσχόμαστε είναι μια Αριστερά που αξίζει να ασχολείσαι μαζί της.
  
Ο τρόπος οργάνωσης αυτής της μάχης έχει επαρκώς αναλυθεί, τεκμηριωθεί, εκφωνηθεί:

- Δίκτυα Αλληλεγγύης (κοινωνικά ιατρεία και φαρμακεία, υπηρεσίες νομικών συμβουλών, δωρεάν μαθήματα, συσσίτια και συλλογικές κουζίνες, αλληλέγγυα ταμεία ανακούφισης ανεργίας-φτώχειας κ.ά.).

- Δράσεις Συλλογικής Ανυπακοής (κινήματα «δεν πληρώνω», παρεμβάσεις σε πλειστηριασμούς και κατασχέσεις, μπλοκάρισμα σε διακοπές ηλεκτρικού ρεύματος και νερού, προστασία κοινωνικά αδυνάτων που διώκονται για οικονομικές μικροπαραβάσεις κ.ά.)

- Εναλλακτική και Αλληλέγγυα Διακίνηση Βασικών Αγαθών και Υπηρεσιών (παζάρια αλληλεγγύης, ανταλλακτικά δίκτυα προϊόντων, κατάργηση μεσαζόντων κι απ’ ευθείας προσέγγιση παραγωγών-καταναλωτών, αυτοδιαχειριζόμενες συνεταιριστικές μορφές οργάνωσης πολιτιστικών – κοινωνικών - οικονομικών δραστηριοτήτων και υπηρεσιών κ.ά.)
 
Όλα τα παραπάνω έχουν δοκιμαστεί πρωτοβουλιακά σε μικρή αλλά επαρκή κλίμακα σε όλη τη χώρα, με σημαντικά πετυχημένα παραδείγματα να προσφέρουν την εμπειρία τους και να διευκολύνουν τις καινούργιες δράσεις και πρωτοβουλίες να προχωρήσουν με γρήγορους ρυθμούς.
  
Υποβάθμιση του κοινωνικού

Κι εδώ μπαίνει το μεγάλο ερώτημα: Η Αριστερά τι κάνει; Και το ακόμη σημαντικότερο ερώτημα: Η Αριστερά τι θα κάνει; Θέλει; Μπορεί; Θα πρωτοστατήσει ενεργά με όλες τις δυνάμεις της και κεντρικά, αλλά κυρίως και τοπικά, σε ένα τέτοιο κίνημα; Χωρίς αναστολές, χωρίς υπεριδεολογικοποιήσεις και υπερπολιτικοποιήσεις, χωρίς αναστολές και αποκλεισμούς; Θα το κάνει βασικό και, γιατί όχι, κυρίαρχο στοιχείο της καθημερινής πολιτικής δράσης της;  Θα δώσει τη μάχη για τη σωτηρία του κόσμου που υποτίθεται ότι θέλει να εκπροσωπεί; Θα βοηθήσει να πάρει μια ανάσα αυτός ο κόσμος; Να δει λίγο φως;
  
Προσωπικά είμαι επιφυλακτικός (αν όχι απαισιόδοξος). Ο λόγος; Η Αριστερά στη χώρα μας (στο επίπεδο των ηγεσιών κυρίως) κυριαρχείται σχεδόν αποκλειστικά από το σύνδρομο της «μεγάλης πολιτικής» υποτιμώντας και υποβαθμίζοντας το «κοινωνικό». Συμπεριφέρεται σαν να πρόκειται να αναλάβει την εξουσία σε μερικούς μήνες και αισθάνεται την ανάγκη να απαντήσει στα τεράστια πολιτικά, ιδεολογικά και θεωρητικά ζητήματα που θα της ζητήσει αυτή η εξέλιξη να λύσει.
 
Να νικήσουμε το φόβο

Μπορεί για παράδειγμα, να «σκοτώνεται» επί μήνες για το ζήτημα του χρέους (και καλώς), αλλά να μην έχει καταφέρει να  βοηθήσει να στηθούν 5 (πέντε) παραδειγματικά πρωτοβάθμια σωματεία στον ιδιωτικό τομέα, που να συσπειρώνουν τη μεγάλη πλειοψηφία των εργαζομένων. Μπορεί να «σφάζεται» χρόνια για το ευρώ και την ευρωζώνη, το εθνικό ή το ευρωπαϊκό πεδίο ταξικής πάλης (και καλώς) αλλά να μην συντονίσει τη δράση της για να δει τι -πρακτικά- θα κάνει με την κατάσταση στο κέντρο και τις υποβαθμισμένες-γκετοποιημένες γειτονιές της πρωτεύουσας. Μπορεί να διασπάται για την κόκκινη κάρτα και τον «ΣΥΡΙΖΑ ή την ΑΝΤΑΡΣΥΑ των μελών» (κακώς) αλλά δεν έχει αφιερώσει ούτε 5 (πέντε) συνεδριάσεις των κορυφαίων οργάνων των συμμαχικών σχημάτων της για τα δίκτυα αλληλεγγύης και το στήσιμό τους. Μπορεί να «τρελαίνεται» για το σε ποιο στάδιο του σοσιαλισμού γεννιούνται τα πρώτα σπέρματα κομμουνισμού (…) αλλά άφησε το παιχνίδι της περιβαλλοντικής κινητοποίησης στο γνωστό όμιλο και στα μέσα επικοινωνίας του.
 
Δυστυχώς όμως, σύντροφοι, έπειτα από ενδελεχή έρευνα που διεξήγαγα τις ημέρες των διακοπών, αδίκως ανησυχούμε και σπαταλιόμαστε. Κανείς (ούτε το κυρίαρχο σύστημα ούτε ο κόσμος της εργασίας) δεν πρόκειται να μας αναθέσει την εξουσία το επόμενο τρίμηνο. Παράλληλα, σε αυτό το χρονικό διάστημα, θα εξελίσσονται αυτά που είπαμε στην αρχή.  Απολύσεις, πτωχεύσεις, κατασχέσεις, καταθλίψεις, αυτοκτονίες. Και αν συνεχίσουμε αυτό το χαβά, θα κατηγορούμε τον κόσμο (που φταίει βέβαια κι αυτός, άλλη κουβέντα όμως) ότι ψάχνει λύσεις άλλες, μακριά από τους δρόμους που του προτείνουμε εμείς.

Ελπίζω ο απαισιόδοξος τόνος του άρθρου να αποδειχτεί υπερβολικός και άδικος. Και το ελπίζω, γιατί πρέπει να νικήσουμε το φόβο. Κι ο φόβος δεν νικιέται με λόγια, αλλά με πράξεις.

* O Κώστας Μαρματάκης είναι μέλος της ΚΠΕ του Συνασπισμού.