ΛΙΒΥΗ: Η «Αυγή της Οδύσσειας» ή πώς να σταματήσετε ένα ντόμινο εξεγέρσεων

Δευτέρα, 28 Μάρτιος 2011 02:25 ΕΠΟΧΗ

 Της
Βιβής Κεφαλά

Αν οι εξεγέρσεις της Τυνησίας και της Αιγύπτου κατάφεραν, σε πρώτη τουλάχιστον φάση, να επικρατήσουν χωρίς μεγάλες ανθρώπινες απώλειες, δεν συμβαίνει το ίδιο και στην Λιβύη όπου ο Μουαμάρ Καντάφι είναι αποφασισμένος, το δηλώνει και το κάνει πράξη, να κρατήσει πάση θυσία την εξουσία. Δεν έχει σημασία, για τον επί 42 χρόνια «ηγέτη της λιβυκής επανάστασης», το εάν το καθεστώς του έχει απονομιμοποιηθεί, δεν έχει σημασία εάν οι δυνάμεις του βομβαρδίζουν αμάχους, δεν έχει σημασία εάν καταστρέφει την χώρα. Σημασία έχει να μείνει στην εξουσία, χρησιμοποιώντας βία, όπως έχει κάνει και στο παρελθόν, και μάλιστα ατιμώρητος, εναντίον των αντιπάλων του. Έτσι, ο Μουαμάρ Καντάφι κατηγορεί τους πάντες, εκτός από τον εαυτό του, για την εξέγερση στην Λιβύη: οι εξεγερμένοι είναι ηλίθια πρεζόνια, πράκτορες της Αλ Κάϊντα, ενώ η χριστιανική Δύση κάνει μία ακόμα σταυροφορία εναντίον των Αράβων, επιτιθέμενη εναντίον της Λιβύης. 

«Ο ξένος δάκτυλος»


Πρόκειται βέβαια για ένα συνοθύλευμα κατηγοριών που εκτοξεύει ο Μουαμάρ Καντάφι προς κάθε κατεύθυνση, με την ελπίδα ότι θα ενεργοποιήσει εξαρτημένα αντανακλαστικά πολιτικών δυνάμεων προς όφελος του. Όμως, τις εξεγέρσεις στον αραβικό κόσμο δεν τις υποκίνησαν ξένες και «σκοτεινές δυνάμεις», για τον απλούστατο λόγο ότι δεν μπορούσαν να το κάνουν σε τέτοια έκταση και σε τόσο διαφορετικές συνθήκες, όπως αυτές που επικρατούν στην Τυνησία, την Αίγυπτο, το Ομάν, το Μπαχρέϊν, την Υεμένη, την Λιβυη κλπ. γιατί δεν χρειαζόταν παρά μία σπίθα για να ανάψει η πυρκαγιά στον αραβικό κόσμο, ο οποίος επί δεκαετίες υποφέρει από τα αυταρχικά και διεφθαρμένα καθεστώτα που βρίσκονται στην εξουσία με την ανοχή ή και την υποστήριξη της Δύσης. Οι εξεγέρσεις λοιπόν στον αραβικό κόσμο οφείλονται σε βαθιά και πραγματικά αίτια και όχι στην δράση «σκοτεινών δυνάμεων» και «ξένων δακτύλων». Άλλωστε, αυτό αποδεικνύεται εάν μπει κανείς στον κόπο να απαντήσει στην απλή ερώτηση: «τι θα κέρδιζαν οι δυτικοί από την ανατροπή του Μουαμάρ Καντάφι στις παρούσες συνθήκες;» Η απάντηση είναι τίποτα απολύτως. Αντιθέτως, το τελευταίο πράγμα που χρειάζονταν οι δυτικοί ήταν οι ανεξέλεγκτες και πολλαπλές εξεγέρσεις σε περιοχές ζωτικής σημασίας για τα συμφέροντα τους περιοχές, που απειλούν να συμπαρασύρουν στην δίνη τους όχι μόνο καθεστώτα που θεωρούνται εχθρικά, όπως της Συρίας, αλλά και φιλικά καθεστώτα, τα οποία στηρίζουν την επιβίωση τους στην δυτική υποστήριξη, όπως για παράδειγμα οι μοναρχίες του Κόλπου. Επίσης, για ποιο λόγο τα δυτικά συμφέροντα, πετρελαϊκά και άλλα, θα διακινδύνευαν προκαλώντας μία εξέγερση στην Λιβύη, την στιγμή που ο Μουαμάρ Καντάφι έχει ικανοποιήσει πλήρως τις απαιτήσεις τους και πλέον μπορεί να θεωρηθεί σύμμαχος της Δύσης;

Η δυτική επέμβαση

Τότε, λοιπόν, για ποιο λόγο η Δύση αναμειγνύεται στην Λιβύη και μάλιστα με στρατιωτικά μέσα; Οι
λόγοι είναι πολλοί, όπως πολλές είναι και οι επιδιώξεις του κάθε κράτους μέλους της ΕΕ ή του ΝΑΤΟ, που θέλει ή δεν θέλει την ανάμειξη του στις επιχειρήσεις εναντίον της Λιβύης.
Ας αρχίσουμε από τη Γαλλία, η οποία επί προεδρίας Νικολά Σαρκοζύ, έχει πραγματοποιήσει μία δραματική στροφή, σε σχέση με τα θεμέλια του Γκωλισμού για την εξωτερική πολιτική της χώρας, προς μια φιλοαμερικανική νατοϊκή κατεύθυνση, με στόχο να μετατρέψει την Γαλλία από παρατηρητή των διεθνών και περιφερειακών εξελίξεων σε πρωταγωνιστή. Εάν σε αυτόν τον γενικότερο στόχο της γαλλικής εξωτερικής πολιτικής, προστεθούν και τα εσωτερικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Νικολά Σαρκοζύ και οι επικείμενες προεδρικές εκλογές, τότε η στάση της Γαλλίας γίνεται απολύτως κατανοητή: το Παρίσι ελπίζει ότι ακολουθώντας μία πολιτική υπέρ των εξεγερμένων στην Λιβύη εξασφαλίζει καλύτερα την θέση του στο τοπίο που θα διαμορφωθεί στην χώρα την επαύριο της εξέγερσης και παράλληλα αποδεικνύεται ένας σημαντικός σύμμαχος των ΗΠΑ, θέτοντας ταυτόχρονα νέα θεμέλια ισχύος στην λεκάνη της Μεσογείου. Πολύ περισσότερο, που η στρατιωτική επέμβαση νομιμοποιείται με βάση την απόφαση 1973 του Συμβουλίου Ασφαλείς του ΟΗΕ αλλά και με βάση το περίφημο «καθήκον προστασίας» αμάχων, το οποίο υιοθετήθηκε στην 60η σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ το 2005, χωρίς όμως να έχει επικυρωθεί μέχρι σήμερα.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες από την πλευρά τους δέχθηκαν, κατ΄ αρχάς, τη γαλλική πρωτοβουλία μάλλον με ανακούφιση, στον βαθμό που η κατάσταση στην Λιβύη ξέφευγε από κάθε έλεγχο και οι ίδιες δεν ήταν διατεθειμένες να ανοίξουν ένα νέο μέτωπο και χωρίς καμία νομιμοποίηση. Στην συνέχεια όμως, η Ουάσιγκτον αντελήφθη ότι θα πρέπει να πάρει ενεργό θέση στην εξέλιξη του Λιβυκού προβλήματος, διότι από την έκβαση του θα εξαρτηθούν εν πολλοίς οι νέες ισορροπίες που θα προκύψουν στην Μεσόγειο. Έτσι, προσπάθησαν να καλύψουν την δράση τους υπό την νατοϊκή ομπρέλα, πράγμα ήταν θεμιτό, με δεδομένη την απόφαση που έλαβε ο Οργανισμός Βορειοατλαντικού Συμφώνου, στην Λισσαβόνα το Νοέμβριο του 2010, στην οποία αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι το ΝΑΤΟ οφείλει να αναμειγνύεται σε κρίσεις ή συγκρούσεις που λαμβάνουν χώρα πέρα από τα σύνορα των κρατών-μελών του, δεδομένου ότι οι καταστάσεις αυτές μπορεί να απειλήσουν άμεσα την ασφάλεια τους. Κατά συνέπεια, το ΝΑΤΟ δεσμεύεται ότι θα παρεμβαίνει σε καταστάσεις κρίσης ή ένοπλης σύγκρουσης για την πρόληψη ή την διαχείριση τους αλλά και αναλαμβάνοντας δράση για την σταθεροποίηση της κατάστασης μετά την λήξη της σύγκρουσης, καθώς και για να συμβάλει στην ανοικοδόμηση της χώρας στην οποία έλαβε χώρα η κρίση ή η σύγκρουση.

Η Τουρκία

Παρ΄ όλα αυτά, οι νατοϊκοί εταίροι των ΗΠΑ δεν φάνηκαν πρόθυμοι να εφαρμόσουν την απόφαση της Λισσαβόνας και να επωμισθούν το κόστος, οικονομικό και πολιτικό, της συμμετοχής τους σε μία στρατιωτική επιχείρηση, η οποία μάλιστα θα μπορούσε να αποτελέσει προηγούμενο και βάση για νέες επιχειρήσεις τέτοιου τύπου. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο εξηγείται η στάση της Τουρκίας, η οποία έχει πάντοτε κατά νου τα ανοικτά μέτωπα της και κυρίως το Κουρδικό, το οποίο αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα της. Ένας ακόμα λόγος που εξηγεί τις τουρκικές αντιδράσεις είναι, βεβαίως, ότι η Άγκυρα δεν επιθυμεί σε καμία περίπτωση διεθνή ανάμειξη οποιουδήποτε είδους σε περιφερειακά προβλήματα, τα οποία προτιμά να αντιμετωπίζει σε διμερές επίπεδο. Επίσης, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε και τους μεγαλεπήβολους στόχους της Τουρκίας, η οποία επιδιώκει, αν και με ισχνές πιθανότητες επιτυχίας, να μετατραπεί σε πόλο συσπείρωσης, υπέρμαχο και εκφραστή του αραβικού κόσμου. Επομένως, η τουρκική συγκατάθεση σε μία νατοϊκή επιχείρηση κατά της Λιβύης ήταν κάτι ασύμβατο με τα τουρκικά συμφέροντα. Ωστόσο, παρά τις εκπεφρασμένες αντιδράσεις της, η Άγκυρα δεν θέλησε εν τέλει να είναι απούσα από τις εξελίξεις στην Μεσόγειο, οι οποίες τρέχουν. Έτσι, αποφάσισε να μετάσχει με 16 πλοία στην ναυτική δύναμη αποκλεισμού του λιβυκού καθεστώτος.

Η Ρωσία

Όσο για την αρνητική στάση της Ρωσίας, είναι απόλυτα σαφής και εξηγήσιμη. Πράγματι, η Μόσχα δεν έχει κανέναν λόγο να στηρίξει μια νατοϊκή ή ευρωπαϊκή επιχείρηση εναντίον της Λιβύης, στον βαθμό που η ίδια δεν μπορεί να παρέμβει και επομένως δεν μπορεί να προσδοκά κανένα όφελος, ενώ δεν θέλει και να επιτρέψει την επιστροφή των παλαιών αποικιοκρατικών δυνάμεων στην περιοχή. Επομένως, κατά την Μόσχα, η ένοπλη παρέμβαση των δυτικών στην Λιβύη ενισχύει την θέση τους και τα συμφέροντα τους στην περιοχή, πράγμα που σημαίνει ότι κάθε πιθανό κέρδος για την Δύση είναι αντίστοιχη απώλεια για την Ρωσία.

Ο Αραβικός Σύνδεσμος

Ο Αραβικός Σύνδεσμος, τέλος, αναποτελεσματικός, αναποφάσιστος και αμήχανος όπως πάντα, προσπαθεί για μία ακόμα φορά να τηρήσει τα προσχήματα, να κρατήσει ισορροπίες, διακηρύσσοντας για πολλοστή φορά την –ανεύρετη ωστόσο- ενότητα των κρατών –μελών του αλλά και την αποφασιστικότητα τους για «την προστασία των αμάχων στην Λιβύη». Είναι προφανές ότι οι ηγεσίες των αραβικών κρατών βρίσκονται σε πολύ δύσκολη θέση μπροστά σε αυτό το ντόμινο των εξεγέρσεων που απειλεί και τις ίδιες. Έτσι, αρκούνται σε γενικολογίες και επικεντρώνονται σε ανθρωπιστικά ζητήματα αν και θα μπορούσαν, υπό άλλες ίσως συνθήκες, να έχουν βοηθήσει έμμεσα αλλά αποφασιστικά τους εξεγερμένους, ώστε να μην χρειάζεται να «ανησυχούν» τώρα για μία ενδεχόμενη ανθρωπιστική καταστροφή στην Λιβύη.
Κλείνοντας θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι το βασικό και για τα αραβικά κράτη αλλά και για τους Δυτικούς είναι το πώς να ελέγξουν, αφού δεν μπόρεσαν να αποτρέψουν, τις εξεγέρσεις που συνταράσσουν τον αραβικό κόσμο και για τον λόγο αυτό μετέρχονται παντός μέσου. Όμως, το φάρμακο που επέλεξαν, μισόλογα από την μία πλευρά και στρατιωτικά μέσα από την άλλη, για να αντιμετωπίσουν την κατάσταση στην Λιβύη κινδυνεύει να αποδειχθεί χειρότερο από την αρρώστια που καλείται να θεραπεύσει.

Η δεύτερη ευκαιρία του ΣΥΡΙΖΑ

Του
Γιάννη Μπανιά

Εφτά χρόνια παρουσίας του ΣΥΡΙΖΑ στην κοινωνική και πολιτική ζωή του τόπου. Με ελπιδοφόρα εκκίνηση στα τέλη του 2003, δημιούργησε βάσιμες προσδοκίες για μια αναγκαία τομή στις μέχρι τότε αποκλίνουσες πορείες των δυνάμεων της Ριζοσπαστικής Αριστεράς και της Αριστεράς γενικότερα.
Τις διέψευσε αμέσως μετά τα πρώτα του βήματα ως ενωτικό εγχείρημα.  Η «κατάρα» των προβλημάτων στο επίπεδο της ηγεσίας του χτύπησε για πρώτη φορά το 2004. Στις ευρωεκλογές εκείνης της χρονιάς δεν κατεβήκαμε με ενιαίο ψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ και μπήκαμε σε μεγάλη περίοδο αδράνειας, σιωπής και κρίσης.
Χρειάστηκε υπομονή και αντοχή από τις μικρότερες συνιστώσες και τον μη ενταγμένο κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ και αλλαγή ηγεσίας στο Συνασπισμό για να έχουμε την πρώτη «επανεκκίνηση» του ΣΥΡΙΖΑ. Μια «πρώτη ευκαιρία» που δεν πήγε χαμένη.
Ζήσαμε για δυο περίπου χρόνια τη «χρυσή εποχή» του ΣΥΡΙΖΑ με χαρακτηριστικά έκρηξης σε όλα τα επίπεδα και τα ζητήματα:
Στην αποσαφήνιση της πολιτικής και των οριοθετήσεων του με αριστερό προσδιορισμό. Στις πρωτοβουλίες που πήρε για μια σειρά κρίσιμα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα. Στην δημιουργική συμμετοχή του στους κοινωνικούς αγώνες και τα κινήματα. Με ιδιαίτερο βάρος στο χώρο της νεολαίας. Στην πολύ θετική παρουσία του στο Κοινοβούλιο. Στην οργανωτική του συγκρότηση και ανάπτυξη. Φυσιολογικά εκείνη την περίοδο ο ΣΥΡΙΖΑ απέκτησε και ένα φερέγγυο πρόσωπο στην κοινωνία και τον κόσμο της Αριστεράς. Η δημοσκοπική έκρηξη απλά ήρθε να καταγράψει αυτή τη νέα πραγματικότητα.

Ένα βήμα εμπρός,
δύο βήματα πίσω

Και μετά χτύπησε για μια ακόμα φορά η «κατάρα». Σοβαρά προβλήματα και τελικά διάσπαση στην ηγεσία του Συνασπισμού που μοιραία πέρασε και στο ΣΥΡΙΖΑ, αφού αποτελούμε συγκοινωνούντα δοχεία. Αναπόφευκτα αυτά είχαν τις επιπτώσεις τους και σε ζητήματα «γραμμής»:
Μετατόπιση από συμφωνημένες θέσεις, αμηχανία, σύγχυση, κυνήγι μαγισσών κ.λπ.
Ο ΣΥΡΙΖΑ δημιουργήθηκε με κύριο στόχο να προωθήσει την κοινή δράση, τη σύγκλιση και την ενότητα της Αριστεράς. Πέτυχε μια αρχική αξιόλογη σύνθεση αντίπαλων μέχρι τότε ρευμάτων της Αριστεράς που προέρχονταν από διαφορετικές αφετηρίες και διαδρομές. Μια ελπίδα για επόμενα μεγαλύτερα βήματα σύγκλισης και ενότητας.
Σε αντίθεση, όμως, μ’ αυτό στη συνέχεια εξελίχτηκε σε «αχίλλειο πτέρνα» του ΣΥΡΙΖΑ η δική του εσωτερική ενότητα, μέσα από μια σύγκρουση ηγεμονισμών και εξουσιαστικών λογικών και πάλι στο επίπεδο της ηγεσίας του. Με όχι ίδιες ευθύνες για όλη του την ηγεσία και όλα τα εμπλεκόμενα πρόσωπα. Και σ’ αυτή τη σύγκρουση η κατάληξη είναι ξεχωριστά ψηφοδέλτια στις κρίσιμες αυτοδιοικητικές εκλογές του 2010.
Αυτή η κραυγαλέα αντίφαση στοιχίζει ακριβά στο ΣΥΡΙΖΑ σε αξιοπιστία και φερεγγυότητα. Ο κόσμος κρίνει με βάση την εικόνα που εκπέμπεται και δεν ενδιαφέρεται για τον επιμερισμό των ευθυνών. Χρεώνει συνολικά το ΣΥΡΙΖΑ.
Τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ παρακολουθούν με απορία , αμηχανία και οργή αυτή την κατάσταση.
Απαιτούν συγκεκριμένες λ/ύσεις και όχι αναλύσεις, διακηρύξεις και υποσχέσεις από την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ. Το φαινόμενο της αποστασιοποίησης παίρνει μεγάλες διαστάσεις.

Νέο τοπίο
- νέες δυνατότητες

Το τοπίο φαίνεται να αλλάζει θετικά για μια δημιουργική επανεκκίνηση-ανασύνταξη του ΣΥΡΙΖΑ το τελευταίο διάστημα. Κρύβει όμως και πολλούς κινδύνους και παγίδες για το ενωτικό μας εγχείρημα εάν δεν ανταποκριθούμε θετικά στις προκλήσεις των καιρών.
Η πολιτική της κυβέρνησης χρεοκοπεί σε όλα τα επίπεδα: Οικονομικό, κοινωνικό, εκπαιδευτικό, δημοκρατικά δικαιώματα και ελευθερίες, συμμετοχή στο νέο πόλεμο της σύγχρονης «συμμαχικής αυτοκρατορίας» στη Λιβύη κλπ.
Οι αντιδράσεις του λαού και της νεολαίας κλιμακώνονται. Η κυβέρνηση και το ΠΑΣΟΚ βλέπουν να χάνουν το έδαφος της κοινωνικής αποδοχής και εμπιστοσύνης κάτω από τα πόδια τους. Υιοθετούν ακόμα πιο σκληρά αντιλαϊκά μέτρα και στρατηγική έντασης.
Για να αποπροσανατολίσουν, να φοβίσουν και να εκβιάσουν το λαό και ταυτόχρονα να τονώσουν το πεσμένο ηθικό των στελεχών του ΠΑΣΟΚ και να συσπειρώσουν τον κόσμο του. Αλλά και για να δημιουργήσουν ευνοϊκό για το ΠΑΣΟΚ κλίμα, για την περίπτωση που χρειαστεί να προσφύγουν σε πρόωρες εκλογές. Ενδεχόμενο αρκετά πιθανό με τα σημερινά δεδομένα.
Ο ΣΥΡΙΖΑ σωστά δεν είναι διατεθειμένος να δεχτεί τον εκβιασμό της κυβέρνησης και του ΠΑΣΟΚ.
Απαντάει επιθετικά. Αυτό οπωσδήποτε λειτουργεί συσπειρωτικά. Δεν αρκεί όμως.

Δεύτερη ευκαιρία
με προϋποθέσεις

Στο ΣΥΡΙΖΑ δίνεται τώρα μια «δεύτερη ευκαιρία».
Για να την αξιοποιήσουμε χρειάζεται να εργαστούμε για να δημιουργηθούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις:
Πρώτη ανελαστική προϋπόθεση «να αλλάξουμε εμείς οι ίδιοι».
Αυτό σημαίνει να ενθαρρύνει επιτέλους η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ με συγκεκριμένα μέτρα την εμπλοκή και ενεργό συμμετοχή των μελών και του κόσμου του στην καθημερινή κοινωνική και πολιτική ζωή του τόπου και στις επιλογές και την εσωτερική ζωή του ενωτικού εγχειρήματος. Η παρουσία του ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να πάψει να είναι σχεδόν αποκλειστικά αρχηγική, κοινοβουλευτική, αθηνοκεντρική και ελάχιστα πλουραλιστική. Μόνο έτσι θα μπορέσει να βγει ο ΣΥΡΙΖΑ από την ασφυξία της κεντρικής, γραφειοκρατικής περιχαράκωσής του, στον καθαρό αέρα των κοινωνικών αγώνων και κινημάτων και να λειτουργήσει ως συλλογικότητα, αξιοποιώντας όλους τους «χυμούς» που προσφέρει το πλούσιο δυναμικό που συσπειρώνει στις γραμμές του. Αυτό θα αποτελέσει την καλύτερη εγγύηση για να ξεπεραστούν δημιουργικά, και όχι συγκολλητικά «από τα πάνω», οι σοβαρές πληγές στο σώμα και οι ρωγμές στην εσωτερική ενότητα του ΣΥΡΙΖΑ. Και να φτάσουμε το συντομότερο δυνατό, και οπωσδήποτε πριν το καλοκαίρι, στην πραγματοποίηση της 4ης Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης με προωθημένες προτάσεις και θέσεις στα κρίσιμα ζητήματα και αποφασιστικές αρμοδιότητες για τις τελικές αποφάσεις.
Οι πρόσφατες αποφάσεις του Πανελλαδικού Συντονιστικού και της Εκτελεστικής Γραμματείας του να ξεκινήσει ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα Πανελλαδικής εξόρμησης του ΣΥΡΙΖΑ, με εμπλοκή όλου του δυναμικού του - κεντρικά, τοπικά και κλαδικά-, εφόσον συνδυαστεί με την ανασυγκρότηση των οργανώσεων που υπάρχουν και τη δημιουργία νέων, θα υπηρετήσει αυτό τον κεντρικό στόχο. Ώστε να υλοποιηθεί επιτέλους το σύνθημα: «ΣΥΡΙΖΑ των μελών».
Προφανώς ο στόχος «να αλλάξουμε εμείς οι ίδιοι» θα υπηρετηθεί και με άλλα μέτρα στα οποία έχουμε αναφερθεί αναλυτικά σε προηγούμενες δημόσιες τοποθετήσεις και αποφάσεις. Εάν όλα αυτά προχωρήσουν είναι βέβαιο ότι θα λειτουργήσει η λογική «το αγώι κινάει τον αγωγιάτη».
Ιδιαίτερο βάρος σ’ αυτή την καμπάνια και την προσπάθεια ανασυγκρότησης που θα κάνουμε, πρέπει να δώσουμε στο χώρο της νεολαίας.
Δεύτερη σημαντική προϋπόθεση είναι να εντείνουμε τις προσπάθειές μας και να κάνουμε πιο συγκεκριμένες τις προτάσεις μας για την κοινή δράση και την ενότητα του ευρύτερου δυνατού φάσματος των δυνάμεων της Αριστεράς και της Ριζοσπαστικής Οικολογίας.
Το κλίμα είναι τώρα πιο ευνοϊκό, οι συνθήκες πιο ώριμες και οι διαθέσεις, από ορισμένους τουλάχιστον χώρους και δυνάμεις της Αριστεράς, μεγαλύτερες.
Να τις αξιοποιήσουμε δημιουργικά, χωρίς μιζέριες και περιχαρακώσεις.
Ένα είναι βέβαιο: Δεν έχουμε ούτε το δικαίωμα, ούτε την πολυτέλεια και τα περιθώρια να πετάξουμε στα σκουπίδια κι αυτή τη «δεύτερη ευκαιρία» που μας δίνεται.

Η Εποχη 27-03-2011

Η σιωπή των νόμων

Είμαστε όλοι έντιμοι άνθρωποι, ας αγκαλιαστούμε κι ας τελειώσει το ζήτημα εδώ. Nous sommes tous d'honnètes gens, embrassons-nous, et que ça finisse. Caricature contre le personnel politique de la Monarchie de Juillet, (au centre le personnage dedonnant est le roi Louis-Philippe Ier, qui agit comme une tire-laine). Le personnel judiciaire n'est pas épargné puisqu'un juge vole un porte-feuille, Honoré Daumier, 1834, via Wikimedia Commons

του Ρούσσου Βρανά, ΑΥΓΗ, 27.03.11

«Αν ο λαός εκφράζεται ενάντια στην κυβέρνηση, πρέπει να διαλύσουμε τον λαό». Η αποθέωση της εξουσίας είναι όταν ασκεί το εξαιρετικό δικαίωμά της να αναστέλλει την ίδια τη νομιμότητα. Και τότε καταργείται η «αρχή της αρετής» που, όπως έλεγε ο Μοντεσκιέ, χαρακτηρίζει το δημοκρατικό σύστημα.

Ό,τι είναι σήμερα πια νόμιμο δεν είναι απαραιτήτως και ηθικό. Μαζί με τις κοινωνικές ισορροπίες ανατρέπονται και οι θεσμικές. Μια πολιτική και οικονομική ολιγαρχία έχει αποκτήσει τόση εξουσία, που της επιτρέπει να ελέγχει τις μεγάλες συλλογικές αποφάσεις. Πίσω από τα επιφαινόμενα μιας δημοκρατικής αντιπροσώπευσης, οι συλλογικές τύχες δεν καθορίζονται πια από τις εθνικές κυβερνήσεις ή τα εθνικά κοινοβούλια, αλλά από αυτή την ολιγαρχία.

«Οι βουλευτές θα είναι υποχρεωμένοι να σκύβουν το κεφάλι στις περικοπές των μισθών του δημόσιου τομέα και των συντάξεων και στις μεταρρυθμίσεις του φορολογικού και του ασφαλιστικού συστήματος» έγραφε προφητικά η εφημερίδα «Ζιντόιτσε Τσάιτουνγκ» για την υπαγωγή της πολιτικής εξουσίας σε εσωτερικά και εξωτερικά οικονομικά συμφέροντα.

Αυτήν ακριβώς την εκτροπή από τη δημοκρατία απεργάζεται σήμερα η ολιγαρχία που έχει επικρατήσει στην Ευρώπη, επικαλούμενη μια «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» προκειμένου να ανατρέψει τη συνταγματική τάξη των χωρών και να δεσμεύσει τους λαούς της σε πολυετή λιτότητα με πρόσχημα τα χρέη τους.

Στις γκρίζες ζώνες που χρωματίζουν οι διαχειριστές της οικονομικής κρίσης πάνω στον χάρτη με τα δημοκρατικά και συνταγματικά δικαιώματα παρεισφρέουν καθημερινά ένα σωρό εκτροπές από τη νομιμότητα. Μικρές δικτατορίες, καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, όπως θα τις έλεγε ο πολιτικός φιλόσοφος Τζόρτζιο Αγκάμπεν, που ονοματίζονται έτσι μόνο και μόνο για να πείθεται ο λαός να υποβάλλεται σε νέες θυσίες. Επειδή μονάχα μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης θα μπορούσε να κάμψει τον κοινό νου, ώστε να αποδεχτεί αδιαμαρτύρητα κάτι που υπό φυσιολογικές συνθήκες θα το θεωρούσε απαράδεκτο.

Όσο γίνεται πιο βαθιά η οικονομική κρίση, λοιπόν, τόσο η επιβολή μιας άδικης οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής γίνεται πιο ασύμβατη με ένα δίκαιο νομικό και θεσμικό σύστημα. Και τόσο γίνεται πιο φανερό σε ευρύτερα στρώματα του λαού πως αυτή η πολιτική κουβαλάει μαζί της ένα έλλειμμα ισότητας, ένα πρόβλημα δημοκρατίας και εν τέλει μια κρίση νομιμότητας των διαχειριστών της.

Εξηγώντας τα αίτια της Γαλλικής Επανάστασης, έλεγε ένας πολιτικός εκείνης της εποχής: «Πολλές φορές, όπως η οργή του Θεού, έτσι και η οργή του λαού δεν είναι παρά ένα τρομερό συμπλήρωμα στη σιωπή των νόμων».

Η δίκαιη εξέγερση του 21 έγινε σε πολιτική και ΟΧΙ σε «εθνική» βάση

Μάχη πρώτη των Αθηνών, Παναγιώτης Ζωγράφος [Public domain], via Wikimedia Commons

του Νάσου Θεοδωρίδη*

από την ΑΥΓΗ, 24.03.11

Στην ελληνική ιστοριογραφία, σε σχέση με το 1821, κυριάρχησε ο μύθος της «εξέγερσης σε εθνική βάση», και εκεί εντοπίζεται και η διαιώνιση της αδικαιολόγητης εχθρικής αντίληψης των Ελλήνων ενάντια στους Τούρκους ακόμη και σήμερα. Ακούμε διαρκώς ότι «μας είχαν υποδουλώσει οι Τούρκοι», αντί να ακούμε τη σωστή φράση ότι «οι λαοί των Βαλκανίων ήταν συλλήβδην υποδουλωμένοι στον σουλτάνο, ότι δεν υπήρχε δυνατότητα εκλογικής αντιπροσώπευσης, δικαστικού ελέγχου της φορολογίας που επέβαλε ο δυνάστης, εφαρμογή εγγυημένων ατομικών και πολιτικών ελευθεριών, κ.λπ.». Αυτά ήταν τα πραγματικά προβλήματα, και όχι η εθνική ταυτότητα των κυβερνώντων. Το ελληνικό κράτος όμως επίτηδες αφήνει τους πολίτες του να πιστεύουν ότι ο ένας λαός (δηλαδή οι Τούρκοι, που σημειωτέον απέκτησαν εθνική συνείδηση πολύ αργότερα, και πάντως μετά τη σύσταση ελληνικού κράτους !!) είχε δήθεν υποτάξει τον άλλον λαό (τους Έλληνες γενικώς), και δήθεν ήθελε να του επιβάλει τα δικά του εθνικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα !! Πράγμα αστείο, ανιστόρητο και πρακτικά ανέφικτο. Διότι απλούστατα δεν έχει συμβεί ποτέ στην ιστορία της ανθρωπότητας με τον τρόπο που αφελώς το αφηγούνται οι Έλληνες εθνικιστές για να χάψουμε το παραμύθι τους. Αλήθεια, ποιος Αμερικανός πολίτης πιστεύει σήμερα ότι κάποτε την Αμερική την είχαν υποδουλώσει οι Άγγλοι γενικώς, και όχι συγκεκριμένα ο τότε βασιλιάς της Αγγλίας Γεώργιος ενάντια στον οποίον δικαίως εξεγέρθηκαν όλοι το 1776;

Ας μην ξεχνάμε ότι οι χριστιανοί αριστοκράτες απέκτησαν από τους Οθωμανούς τον έλεγχο της ενοικίασης φόρων και τα δικαιώματα εκμετάλλευσης ορυχείων, οργανώθηκαν σε συντεχνίες και στο ναυτικό εμπόριο κέρδισαν περισσότερα προνόμια απ’ όσα είχαν πριν. Γενικά, το οθωμανικό κράτος στηριζόταν στον μεγαλύτερο βαθμό από το ελληνικό εμπόριο. Αξιοσημείωτο αυτής της φαινομενικής παραδοξότητας είναι ότι οι Οθωμανοί σέβονταν τους εμπόρους, εξάλλου ο Μωάμεθ ήταν έμπορος. (Να γιατί λοιπόν οι Έλληνες έμποροι κάνανε τεράστια περιουσία ανενόχλητοι).

Άλλο ένα στοιχείο που αποδεικνύει ότι δεν υπήρχε «εθνικού χαρακτήρα» καταπίεση είναι η ύπαρξη πολλών αυτόνομων Μη Μουσουλμανικών περιοχών. Όχι μόνο η Μάνη και τα Σφακιά, αλλά και τα Άγραφα, το Ζαγόρι, η Νάουσσα, ο Τύρναβος, η Κάσος, τα Ψαρά, το Άγιον Όρος, οι Κυδωνίες (Αϊβαλί), η Τραπεζούντα, τα Αμπελάκια, το Μαλακάσι, η Ζαγορά του Πηλίου, η Ύδρα, οι Σπέτσες η Χίος και το Δουκάτο του Αιγαίου (Νάξος, Άνδρος, Πάρος, Σαντορίνη, Σίφνος και Σύρος).

Προφανώς, παρά την ανυπαρξία καταπίεσης σε «εθνική» βάση (αφού χριστιανοί και μουσουλμάνοι ήταν εξίσου θύματα της ημιφεουδαρχικής διακυβέρνησης του αυταρχικού Σουλτάνου, χωρίς οι Ρωμιοί να υφίστανται κάποιας μορφής ιδιαίτερη εθνική καταπίεση) ουδείς αρνείται την αναγκαιότητα της εξέγερσης σε καθαρά πολιτική βάση, δηλαδή ενάντια στην πολιτική καταπίεση που όλοι οι λαοί υφίσταντο από τον σουλτάνο, με στόχο την αυτοδιάθεση (και ιδίως έτσι όπως περιγραφόταν στα πρώτα συνταγματικά κείμενα ή όπως την ονειρεύτηκε ο θιασώτης της πολυπολιτισμικότητας Ρήγας Φεραίος).

Τέλος, ειδικά σήμερα στις βάρβαρες εποχές του άθλιου Μνημονίου, όπου η πολιτική ελίτ της Ελλάδας στις 25 Μαρτίου έχει το θράσος να γιορτάζει υποκριτικά την ανεξαρτησία της χώρας, τη στιγμή που υπάρχει απόλυτη υποδούλωση τόσο σε ελληνικές όσο και σε ξένες άρχουσες τάξεις, ασφαλώς και είναι χρήσιμο να θυμόμαστε ότι ο ελληνικός λαός υπό την πολιτειακή / συνταγματολογική έννοια του όρου (δηλαδή ένα σύνολο Ρωμιών, Τσιγγάνων, Τούρκων, Μακεδόνων, Εβραίων, Βλάχων, Αρβανιτών κ.λπ., κ.λπ.), που σήμερα έχει χάψει το παραμύθι ότι για όλα φταίνε η ατομική διαφθορά, οι δημόσιοι υπάλληλοι, κλπ, είχε κάποτε συμμετάσχει σε σημαντικούς κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες, όπως ήταν η εξέγερση του 1843 και η απαίτηση να ψηφιστεί επιτέλους Σύνταγμα για να βάλει φρένο στις αυθαιρεσίες της κλίκας των Βιττελσβάχων και των Ελλήνων παρατρεχάμενων τους, οι απεργίες της δεκαετίας του 30, οι αιματοβαμμένες Πρωτομαγιές, το 114, το Πολυτεχνείο, κ.λπ…


* Ο Νάσος Θεοδωρίδης είναι μέλος της Π.Κ. του ΣΥΝ Αμπελοκήπων

Η "Αυγή της Οδύσσειας" στην Ιαπωνία

πυρηνικά εργοστάσια στην Ευρώπη, από ICJT Nuclear Training Centre

ΑΥΓΗ, 24.03.11


Οι αρχές ανακοίνωσαν ότι το νερό της βρύσης στο Τόκιο των 30 εκατομμυρίων ψυχών είναι ακατάλληλο για τα μωρά, λόγω αυξημένης ραδιενέργειας. Ανατριχιαστική είδηση, που, αν την προεκτείνουμε ψυχολογικά, σημαίνει ότι κανεις δεν θα πίνει πλέον νερό της βρύσης. Μια μάνα με ομπρέλα αναρωτιόταν αν βρέχει ραδιενεργή βροχή κι αν είναι ασφαλές να κυκλοφορεί καν στον δρόμο. Η στωικότητα των Ιαπώνων τον πανικό, δεν τον επιτρέπει, αλλά η μυστικοπάθεια των αρχών έχει κλονίσει την εμπιστοσύνη. Η απόγνωση της μεσαιωνικής Ευρώπης μπροστά στην πανούκλα.

Οι έξι αντιδραστήρες της Φουκουσίμα συνεχίζουν να ξερνάνε τον αόρατο θάνατο, χωρίς να διαγράφεται ασφαλής λύση στο προβλεπτό μέλλον. Στη χώρα που έχουν κατοικίδια ρομπότ, μπάρμαν ρομπότ, το κράτος και οι ιδιωτικές εταιρείες που διαχειρίζονται τα πυρηνικά εργοστάσια δεν είχαν προβλέψει ρομπότ που να συνδέουν την μπαλαντέζα στον αντιδραστήρα. Πρέπει τη λύση να τη δώσουν -εάν υπάρχει λύση- οι τεχνικοί και οι πυροσβέστες πέφτοντας ως καμικάζι στους κατεστραμμένους αντιδραστήρες. Αλλά κανένας υπεύθυνος δεν έχει κανει χαρακίρι. Και το Τόκιο σκοτεινό, χωρίς τις πολύχρωμες επιγραφές, θυμίζει πλέον μια μουντή βορειοευρωπαϊκή μεγαλούπολη.

Η καταστροφή στην Ιαπωνία, που εξελίσσεται σε καταστροφή της Ιαπωνίας, υπερβαίνει τον ειδησεογραφικό ορίζοντα που καταλαβαίνουν τα ΜΜΕ, υπερβαίνει όμως και την παρούσα γενιά, έχει ήδη δημιουργήσει μια νέα πραγματικότητα. Η "Αυγή της Οδύσσειας", η κωδική ονομασία της επίθεσης κατά της Λιβύης, ταιριάζει περισσότερο στον Β. Ειρηνικό παρά στη Μεσόγειο. Χθες το ραδιενεργό νέφος έφτασε πάνω από την Ευρώπη. Εξασθενημένο. Δεν κινδυνεύουν τα μωρά μας. Ακόμα...

Γ.Κ.

Ο Εδουάρδο Γαλεάνο μιλάει στον Γιώργο Αυγερόπουλο

από τη σελίδα  Exandas Documentaries και

Το Ντοκιμαντέρ ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ ΤΗΣ ΑΡΓΕΝΤΙΝΗΣ του Γιώργου Αυγερόπουλου

Φίλοι και φίλες, γεια σας! Στο «Πείραμα της Αργεντινής», το καινούριο ντοκιμαντέρ του Εξάντα που θα προβληθεί σε δύο μέρη στις 23 & 30 Μαρτίου, στις 22.00 το βράδυ από τη ΝΕΤ, έχουμε την τιμή να φιλοξενούμε τη συνέντευξη ενός από τους σημαντικότερους συγγραφείς του κόσμου. Ο Εδουάρδο Γαλεάνο, που με το έργο του εξέφρασε τους λαούς ολόκληρης της Λατινικής Αμερικής, μίλησε στον Γιώργο Αυγερόπουλο ειδικά για τις ανάγκες του καινούριου μας ντοκιμαντέρ, και μοιράστηκε τις σκέψεις του για την κρίση που συγκλόνισε την Αργεντινή το 2001, καθώς και για την εξέλιξη της χώρας σήμερα. Στη συνέχεια μπορείτε να διαβάσετε τα σημαντικότερα αποσπάσματα της συνέντευξης.

ο Εδουάρδο Γαλεάνο,via Wikipedia,  Creative Commons Attribution 2.0 Generic

Στην Αργεντινή έγινε ένα οικονομικό πείραμα από το Δ.Ν.Τ. και την παγκόσμια οικονομική εξουσία, το οποίο απέτυχε. Τί πιστεύετε για τις οικονομικές κρίσεις που ζει η Λατινική Αμερική και όλος ο κόσμος;

Υπάρχει ένα παγκόσμιο σύστημα εξουσίας, που όταν εγώ ήμουν μικρός το έλεγαν καπιταλισμό, ενώ τώρα το αποκαλούν οικονομία της Αγοράς. Έχει επίσης κι άλλα καλλιτεχνικά ονόματα. Αλλά το κύριο χαρακτηριστικό του είναι ότι κοινωνικοποιεί τις απώλειες και ιδιωτικοποιεί τα κέρδη. Έτσι λοιπόν, αυτό το παγκόσμιο σύστημα εξουσίας κάθε λίγο καιρό, κάθε λίγα χρόνια, επιβάλλει νέες λιτότητες, σφίγγοντας τις βίδες για να αποτελειώσει όλα όσα αντιτίθενται στο βασικό νόμο του συστήματος: Ιδιωτικοποίηση των κερδών και κοινωνικοποίηση των ζημιών.

Θυμάστε κάτι από το 2001 στην Αργεντινή;

Στην Αργεντινή εφαρμόστηκε πολύ σκληρά η πολιτική των υποχρεωτικών ιδιωτικοποιήσεων, σε όλους τους κερδοφόρους τομείς. Θυμάμαι  για παράδειγμα, ταξίδευα με την Aerolineas Argentinas, η οποία τότε ήταν μια από τις καλύτερες εταιρίες του κόσμου. Την ιδιωτικοποίησαν για να τη δολοφονήσουν, για να την εξοντώσουν. Για να μπορέσουν να βγάλουν όφελος διαμέσου των ιδιωτικών επενδύσεων κι ό,τι αυτό συνεπάγεται, όπως οι δωροδοκίες στους συνένοχους πολιτικούς. Το αποτέλεσμα ήταν μια εθνική καταστροφή. Ήταν τρομερό! Και όχι μόνο για την Aerolineas Argentinas. Ιδιωτικοποίησαν ό,τι μπορούσαν και πάνω απ’ όλα το πετρέλαιο που είχε πολύ «ψωμί», καθώς έβλεπαν ότι αυτό θα είναι το πιο επικερδές εμπόριο απ’ όλα.

Και παράλληλα εφάρμοσαν το Νόμο της Μετατρεψιμότητας…

Ναι, αυτόν το δημαγωγικό νόμο που εφαρμόστηκε από τον Μένεμ, έναν ψεύτη πολιτικό και ληστή. Επρόκειτο για ένα είδος Αργεντίνου Μπερλουσκόνι. Διακήρυξε λοιπόν, αυτόν τον παράλογο νόμο, που επέβαλλε τη νομισματική ισοτιμία μεταξύ του δολαρίου και του νομίσματος της Αργεντινής. Ήταν ένας νόμος που καμιά σχέση δεν είχε με την οικονομία και τις οικονομικές δραστηριότητες. Ήταν ένας νόμος που γεννήθηκε μόνο από την πολιτική δημαγωγία. Τότε μάλιστα θυμάμαι, είχα πει σε κάποιους Αργεντίνους φίλους που είχαν εξουσίες και συνδέονταν τότε με τον οικονομικό τομέα: «Μα πώς φτιάξατε έναν τέτοιο νόμο! Δεν φτιάχνετε καλύτερα έναν νόμο που κάθε αργεντίνικο πάσο να αξίζει όσο 10 δολάρια! Γιατί όχι; Έτσι κι αλλιώς αυτός ο νόμος είναι πλαστός, είναι σκέτη φαντασία. Είναι εντελώς άσχετος!». Αλλά εντάξει, αυτά τα πλαστά θαύματα, αυτοί οι αντικατοπτρισμοί, στο τέλος πληρώνονται. Και την ώρα που πληρώνονται φυσικά, όπως πάντα, αυτοί που την πληρώνουν είναι οι φτωχοί, οι πιο απροστάτευτοι της κοινωνίας.

Ποια είναι η γνώμη σας για τον Πρόεδρο Κίρσνερ;

Ο Πρόεδρος Κίρσνερ ήταν ένας άνδρας αντιφατικός, που προήλθε από το χώρο του Μένεμ και είχε συνεργαστεί στις ιδιωτικοποιήσεις των πετρελαίων. Αλλά μετά, όταν ανέβηκε στην Προεδρία, έγινε ένας από τους κυριότερους πρωταγωνιστές σ’ αυτήν τη διαδικασία αλλαγής στην Λατινική Αμερική. Πιθανότατα άσκησε μια από τις πιο τολμηρές πολιτικές παγκοσμίως, σε σχέση με την εθνική αξιοπρέπεια και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ήταν η καλύτερη στον τομέα  των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Εξαφάνισε για παράδειγμα το προνόμιο της ατιμωρησίας των στρατιωτικών και διέσωσε τη συλλογική μνήμη, η οποία είχε ταπεινωθεί από τη στρατιωτική δικτατορία.

Πώς είδατε την κοινωνική αναταραχή στην Αργεντινή το 2001;

Ήταν πολύ σπουδαία.Ο κόσμος ξεχύθηκε στους δρόμους. Ήταν ένας λαϊκός χείμαρρος, όπως λέμε στα ισπανικά, που κατάφερε να ρίξει μια αναξιοπρεπή κυβέρνηση και μετά από απ’ αυτό ξεκίνησε μια πολύ δύσκολη διαδικασία. Στην αρχή ο δρόμος ήταν γεμάτος αγκάθια και μετά εμφανίστηκαν κυβερνήσεις, πάνω απ’ όλα του Κίρσνερ και μετά της Κριστίνα, που προσπάθησαν με σχετική επιτυχία, θεωρώ, να προωθήσουν ένα πείραμα εθνικής αξιοπρέπειας και ανάκτησης των χαμένων, των κρατικών εταιρειών δηλαδή, που πουλήθηκαν τζάμπα. Φανταστείτε ότι υπήρξαν αεροπλάνα της Aerolineas Argentinas, που πουλήθηκαν για 1 δολάριο στην Iberia. 1 δολάριο! Είτε το πιστεύετε είτε όχι, είναι αλήθεια. Σας το ορκίζομαι δεν είναι απ’ τη φαντασία μου! Θέλησαν επίσης να ανακτήσουν και τους χαμένους μισθούς. Γιατί η κατάσταση της εργατικής τάξης στην Αργεντινή είχε γίνει ανυπόφορη. Ευτυχώς, όλα αυτά έπλευσαν με ευνοϊκό άνεμο.

Ποια ήταν η εικόνα ή η στιγμή που σας συγκίνησε πιο πολύ από εκείνα τα γεγονότα;

Πιστεύω ότι είναι το τίμημα σε ανθρώπινες ζωές που δε μετριέται με στατιστικές. Υπάρχουν οι νεκροί, οι εξαφανισθέντες, τα παιδάκια που απήγαγαν, αλλά και οι τσακισμένες ζωές που μένουν. Και οι τσακισμένες για πάντα ζωές, δεν εμφανίζονται σε καμιά στατιστική.
 
Για εσάς τι σημαίνει το Δ.Ν.Τ.;

Είναι ένας οργανισμός που κυβερνά τις Κυβερνήσεις, ασκώντας πραγματική τρομοκρατία. Συμπεριφέρονται όπως οι μαφιόζοι, «απαγάγοντας» ολόκληρες χώρες. Πληρώνονται τα λύτρα, αλλά δεν επιστρέφουν πίσω τα θύματα. Τα λύτρα τα ονομάζουν υπηρεσίες του χρέους. Στραγγαλίζουν τους μισθούς και κάνουν ό,τι οι κάνουν οι μαφιόζοι. Η γλώσσα της μαφίας μπορεί πολύ καλά να ορίσει το έργο αυτών των τεχνοκρατών που εκβιάζουν τις χώρες. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ονομάζεται «Διεθνές», αλλά το διοικούν και παίρνουν αποφάσεις μόνο 5 χώρες. Γιατί το δικαίωμα ψήφου αναλογεί στο κεφάλαιο που έχει επενδυθεί, έτσι αυτοί που έχουν τα περισσότερα λεφτά εκεί μέσα, είναι αυτοί που στ’ αλήθεια διατάζουν. Και η Παγκόσμια Τράπεζα είναι το δίδυμο αδερφάκι του, γεννήθηκαν μαζί. Σαν τον Ρωμύλο και το Ρέμο, και οι δυο θήλασαν τη λύκαινα κι επίσης είναι και γείτονες. Ζούνε κοντά στον Λευκό Οίκο. Είναι πέντε οι χώρες που κυβερνούν τον κόσμο και μετά μιλούν για δημοκρατία. Ποια δημοκρατία; Αυτές οι 5 χώρες μάλιστα, που επαγρυπνούν για την ειρήνη, είναι οι 5 βασικοί παραγωγοί όπλων! Δηλαδή κάνουν το εμπόριο του πολέμου, ενώ υποτίθεται ότι είναι οι συνοδοί και οι φύλακες-αρχάγγελοι της παγκόσμιας ειρήνης. Αυτό μου φαίνεται πολύ υποκριτικό!
 

Το Δ.Ν.Τ. λέει: «Κοιτάξτε εμείς δεν φταίμε! Εμείς κάνουμε εισηγήσεις και οι χώρες έχουν την ευθύνη για τις αποφάσεις που παίρνουν».
 

Ναι, αυτό είναι αλήθεια. Οι ισχυροί ταπεινώνουν τους αδύναμους σε μεγάλο βαθμό, γιατί εμείς οι αδύναμοι δεν γίναμε ακόμη ικανοί να φτιάξουμε ένα κοινό μέτωπο άμυνας.Η εξουσία αυτής της υπερκυβέρνησης που κυβερνά τις Κυβερνήσεις, τώρα πια δεν ασκείται μόνο στους συνήθεις αδύναμους, στις χώρες που αποκαλούνται 3ος Κόσμος, στις χώρες του παγκόσμιου νότου και της Αφρικής, στις χώρες της Λατινικής Αμερικής και σε ένα μεγάλο κομμάτι της Ασίας, αλλά επίσης ασκείται σε χώρες της ίδιας της Ευρώπης. Υπάρχουν κάποιες παγκόσμιες δομές που εξηγούν όλα αυτά τα πράγματα. Κι ενάντια σ’ αυτές τις δομές στην Λατινική Αμερική τώρα αρχίζει ένας αγώνας και γίνεται συνειδητό ότι το πεπρωμένο δεν είναι μοιραίο. Αν και οι Έλληνες, κάποιες άλλες εποχές πίστεψαν πως ήταν. Στην πραγματικότητα όμως, το μέλλον μπορείς να το ανακαλύψεις, να το φανταστείς, αντί να υποταχτείς σ’ αυτό.
 
Στην Αργεντινή υπάρχουν πάνω από 200 κατειλημμένες εταιρίες. Αυτό είναι κάτι πολύ ενδιαφέρον!

Συμβαίνει και σε άλλες χώρες επίσης, αλλά το σημαντικό είναι ότι στην Αργεντινή εξελίσσεται μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία. Σε κάποιες περιπτώσεις με επιτυχία και σε άλλες όχι και τόσο. Όμως, έτσι κι αλλιώς έγινε η δοκιμή και αποτελεί ένα μάθημα προς την τάξη των επιχειρηματιών, για να καταλάβουν ότι δεν είναι αδύνατο να λειτουργήσουν τα πράγματα χωρίς αυτούς. Γιατί το δικαίωμα στην εργασία είναι πιο πάνω από την κερδοφορία. Εμείς κατοικούμε σε έναν δύσκολο κόσμο που ταυτοποιεί τις αξίες με την τιμή. Ο μεγάλος ισπανός ποιητής Αντόνιο Ματσάδο έλεγε: «Σήμερα, οποιοσδήποτε βλάκας μπερδεύει τις αξίες με την τιμή». Κι αυτό γράφτηκε στη δεκαετία του ’30. Αλλά πέρασαν 80 χρόνια και η φράση αυτή είναι πιο επίκαιρη από ποτέ. Ο κόσμος σήμερα, για παράδειγμα, υποτιμά την εργασία, γιατί σήμερα η δουλειά κοστίζει λιγότερο κι απ’ τα σκουπίδια. Ταυτοποιεί την αξία με την τιμή, ενώ στην πραγματικότητα τα πράγματα είναι ανάποδα. Αυτό που φαίνεται μηδαμινό γιατί έχει μιαν ασήμαντη τιμή, είναι αυτό που έχει και τη μεγαλύτερη αξία. Πάνω απ’ όλα από άποψης ανθρώπινων αξιών.

Πιστεύετε ότι η Αργεντινή κατάφερε να νικήσει το Δ.Ν.Τ.;

Τουλάχιστον είχε μια συμπεριφορά μεγάλης αξιοπρέπειας! Αυτό μπορώ να σας πω. Αυτή η συμπεριφορά μεγάλης αξιοπρέπειας μου φαίνεται παραδειγματική. Όταν έρχονται οι του Δ.Ν.Τ. και λένε: «Εσείς θα πρέπει να κάνετε ...», «Όχι, κύριοι κάνετε λάθος. Κάνατε λάθος στο μέρος και στη στιγμή. Εδώ, σ’ αυτή τη χώρα, δε μπορείτε να μιλάτε έτσι. Αυτή η χώρα έχει μια κυβέρνηση δημοκρατικά εκλεγμένη. Δεν εκλέξανε εσάς! Κανείς δε σας ψήφισε, κύριοι τεχνοκράτες, κανείς δε σας ψήφισε».
 
Πιστεύετε ότι η Αργεντινή κέρδισε κάτι από αυτήν την τραγική κρίση; Ο κόσμος έμαθε κάτι, απέκτησε κάποια πολιτική συνείδηση;

Πιστεύω, πως ναι. Αυτή η χώρα έχει χαράξει ένα καλό δρόμο και μακάρι να συνεχίσει να τον ακολουθεί. Δεν έγινε από κάποιους πεφωτισμένους που ήρθαν από ψηλά και οδήγησαν τα πλήθη, αλλά ήταν αποτέλεσμα του λαϊκού αγώνα. Πάντα αυτό συμβαίνει όταν οι διαδικασίες είναι γνήσιες, συμβαίνουν κι έρχονται από κάτω προς τα πάνω και από μέσα προς τα έξω. Κι όχι αντίθετα! Στην Αργεντινή υπήρξε και υπάρχει μια πολύ ενδιαφέρουσα διαδικασία αλλαγής που προωθείται από την εργατική τάξη, πολύ οργανωμένη, κάτι το οποίο δεν έχει σταματήσει. Έσπασε τους δεσμούς με το συνδικαλιστικό κίνημα, το οποίο κι αυτό πάσχει από μια «κύστη» γραφειοκρατίας που εμποδίζει την ολική του ανάπτυξη. Αντιθέτως, άρχισαν να φαίνονται πολύ ενδιαφέροντα σημάδια εξέγερσης.

Η παράσταση «Ο Καντάφι, το πετρέλαιο και οι σταυροφόροι» άρχισε...

(Photo: Tiago Petinga/EPA)

του Νασίμ Αλατράς

Ο κόσμος γύρισε ανάποδα. Αυτό αναρωτήθηκα όταν έβλεπα τη Λιβύη να βομβαρδίζεται από «δημοκράτες» της Δύσης και τους αντάρτες της Λιβύης να πανηγυρίζουν πάνω στα διαλυμένα τανκς του Καντάφι.

Τον Καντάφι να μιλάει για «σ...ταυροφόρους» που θέλουν να εισβάλουν στη Λιβύη για να κλέψουν το πετρέλαιο των μουσουλμάνων, ενώ λίγες ώρες πριν καλούσε τους ίδιους «σταυροφόρους» να τον υποστηρίξουν στον πόλεμο κατά των «τρομοκρατών Μουτζαχιντίν του Μπιν Λάντεν», που όπως έλεγε θέλουν να καταλάβουν τις πετρελαιοπηγές της Λιβύης και να εισβάλουν στη χριστιανική Δύση.

Θα πιστέψω ότι ο κόσμος γύρισε ηθικά πολιτικά ανάποδα μόνο όταν δω το Σ.Α. του ΟΗΕ να απαγορεύει στα μαχητικά του κράτους του προφήτη Ισραήλ να πετάνε πάνω στα αραβικά εδάφη και να βομβαρδίζουν ό,τι θέλουν και όποτε το θέλουν. Μόνο όταν δω τα «συμμαχικά» μαχητικά να πλήττουν ισραηλινές στρατιωτικές εγκαταστάσεις, από τις οποίες απογειώνονται συνεχώς μαχητικά για να βομβαρδίζουν τη Λωρίδα της Γάζας, την πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή αν όχι στον κόσμο τουλάχιστον στη Μέση Ανατολή.

Πώς είναι δυνατόν αυτή η αποφασιστικότητα και ευσπλαχνία να είναι πάντα επιλεκτική. Επιλεκτικοί δεν είναι μόνο οι ιμπεριαλιστές αλλά και πολλά κόμματα και κινήματα στον δυτικό κόσμο, λες και είναι επιδημία. Γιατί δυστυχώς δεν κινητοποιήθηκαν για να στηρίξουν τον αγώνα των Αράβων πολιτών και αυτό έδωσε μεγαλύτερο περιθώριο στις δυτικές κυβερνήσεις να εκμεταλλεύονται τον αγώνα των πολιτών της Μέσης Ανατολής για τους δικούς τους γεωπολιτικούς και οικονομικούς στόχους. Τα κινήματα και κόμματα δεν έστειλαν ξεκάθαρο μήνημα πριν από τους βομβαρδισμούς στο δικτάτορα Καντάφι ότι τάσσονται στο πλευρό των πολιτών της Λιβύης.

Τα ανταλλάγματα

Μεγάλα λάθη όμως διέπραξε η «πολιτική ηγεσία» της Βεγγάζης, έκανε βεβιασμένες και απερίσκεπτες κινήσεις, παρ' ότι πολλά μέλη της προέρχονται από υπουργικούς και διπλωματικούς θώκους. Τα λάθη της δεν δικαιολογούνται από το γεγονός ότι δημιουργήθηκε πολύ γρήγορα, αλλά μάλλον επειδή επιδίωξε βιαστικά τη «διεθνή αναγνώριση», πράγμα που την έβαλε στο διεθνές γεωπολιτικό παιχνίδι και έτσι εγκλωβίστηκε στις λύσεις που πάντα αυτό προσφέρει. Ο Καντάφι δηλαδή κατάφερε να την οδηγήσει εκεί που ήθελε από την αρχή όταν κατέφυγε στα στρατιωτικά μέσα. Ηθελε να κάνει τη Λιβύη Ιράκ και να κάνει την «πολιτική ηγεσία» της Βεγγάζης σαν αυτήν που τώρα κυβερνάει το Ιράκ, μισητή, δεμένη χειροπόδαρα από τους δυτικούς και το Ιράν. Ηθελε να καταστρέψει την εικόνα της από την αρχή πριν αναλάβει την εξουσία της χώρας, κατηγορώντας την στην αρχή ως όργανο στα χέρια του Μπιν Λάντεν και τώρα ως όργανο στα χέρια των ιμπεριαλιστών. Τώρα η «πολιτική ηγεσία» της Βεγγάζης είναι δεμένη και δεσμευμένη και θα πρέπει να δώσει ανταλλάγματα και ακριβά μάλιστα ως ανταμοιβή για τους βομβαρδισμούς. Τώρα για παράδειγμα οι εταιρείες των δυτικών χωρών θα πάρουν με ευνοϊκότερους όρους συμβόλαια και προνόμια από αυτά που έπαιρναν από τον Καντάφι.

Πολλοί υποψιάζονται ότι εσκεμμένα άργησαν οι δυτικές χώρες να κινητοποιηθούν, γιατί ήθελαν να παρουσιαστούν ως «σωτήρες». Μερικοί μάλιστα έφτασαν στο σημείο να συνωμοσιολογούν, ότι δηλαδή οι δυτικές χώρες άφησαν την πολεμική μηχανή του Καντάφι να φτάσει μέχρι τη Βεγγάζη για να κάνει την «πολιτική ηγεσία» της Βεγγάζης πιο αδύναμη και ανίκανη. Εβλεπαν τα λάθη της και την άφησαν να πέσει σαν εύκολη λεία στις επιλογές των «σωτήρων». Η άποψη αυτή είναι ανεδαφική και προβληματική. Από την άλλη όμως πολλές επιχειρησιακές αποφάσεις της «πολιτικής ηγεσίας», από την άναρχη και ανοργάνωτη επέλαση στις πόλεις Ρας Λανούφ, και ακολούθως έως τις άτακτες υποχωρήσεις από τη Ρας Λανούφ, ακόμα και από την Αζντάμπια και όλες τις γύρω περιοχές, είναι πέρα για πέρα προβληματικές και αδικαιολόγητες.

Οπλισμός και πεδίο μάχης

Ο οπλισμός που έχουν οι Λίβυοι αντάρτες είναι καλύτερος και περισσότερος από αυτόν που είχε η παλαιστινιακή αντίσταση της Γάζας όταν δέχτηκε την ισραηλινή επίθεση το 2008, σε σχέση με τον οπλισμό και την τεχνολογία που έχουν οι στρατοί του Καντάφι και του Ισραήλ. Η ισραηλινή αεροπορία είναι ασύγκριτα καλύτερη σε όλους τους τομείς από τη λιβυκή και το πεδίο δράσης της, για τη Γάζα, είναι πολύ μικρότερο από το πεδίο δράσης της λιβυκής αεροπορίας. Το πεδίο δράσης των Λίβυων ανταρτών είναι ασύγκριτα μεγαλύτερο και αχανές και «ακάλυπτο» δορυφορικά και κατασκοπευτικά σε σχέση με αυτό των ανταρτών της Γάζας, που όλο το 24ωρο χτενίζεται και σκανάρεται από το Ισραήλ, από υψηλής τεχνολογίας δορυφόρους και μη επανδρωμένα αεροπλάνα. Και όμως οι αντάρτες της Γάζας άντεξαν στην ισραηλινή επίθεση, γιατί δεν «άντεξαν» οι αντάρτες της Βεγγάζης την επίθεση του Καντάφι; Γιατί άντεξαν οι αντάρτες της λιβυκής πόλης Μεσράτα και δεν «άντεξαν» της Βεγγάζης; Οι αντάρτες της Μεσράτα κατάφεραν να κρατήσουν την πόλη τους ελεύθερη παρ' όλο που ήταν πολιορκημένοι και αποκομμένοι από την «πολιτική ηγεσία» της Βεγγάζης.

Αυτά μας κάνουν να πιστεύουμε ότι η «πολιτική ηγεσία» στη Βεγγάζη είναι λίγη και άπειρη και προφανώς χειρίστηκε το αντάρτικο ως τακτικό «διπλωματικό» στρατό. Και προφανώς έδειξε μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στη διεθνή κοινότητα από αυτήν στο αντάρτικο, που ο λαός της Λιβύης επέλεξε ως έσχατο μέσο για να σταματήσει τη φονική μηχανή του Καντάφι.

Ελευθεροτυπία, Τρίτη 22 Μαρτίου 2011

Τι σημαίνει σήμερα ο κομμουνισμός;

the hammer and sickle By (Jose Villa) at VillaPhotography (Own work) [CC-BY-SA-3.0 or GFDL], via Wikimedia Commons

από την ΕΠΟΧΗ, 20.03.11

Οι φιλόσοφοι Λισιέν Σεβ και Αντρέ Τοζέλ συζητούν για το άτομο και τα κοινά αγαθά, το κράτος και την εξουσία, το κόμμα και τον κοινωνικό μετασχηματισμό από τη σκοπιά της κομμουνιστικής κουλτούρας, που βρίσκεται αντιμέτωπη με τη βαρβαρότητα της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης.

Ο Λισιέν Σεβ είναι συγγραφέας, μεταξύ άλλων, του βιβλίου
«Να σκεφτούμε για τον Μαρξ.
Ο άνθρωπος», εκδόσεις dispute.

Μέσα στα όρια που μας έχουν απομείνει, θα μπορούσαμε να επιχειρήσουμε να αποσαφηνίσουμε τρία μεγάλα ζητήματα της κομμουνιστικής κουλτούρας: άτομο και κοινό αγαθό, κράτος και πολιτική εξουσία, κόμμα και κοινωνικός μετασχηματισμός. Αλλά ίσως θα μπορούσαμε να αρχίσουμε από τον δικό σας ορισμό του κομμουνισμού και από το πώς αρθρώνεται με την υπόθεση της συλλογικότητας αυτού του φόβητρου που έχει πλήξει μια και καλή την υπόληψη του κομμουνισμού.

Λισιέν Σεβ: Η έννοια του συλλογικού, του κολεκτιβισμού δεν έχει τίποτα το μεμπτό, ωστόσο προτιμώ τον όρο κοινός (commun), που σημαίνει κάτι που μοιραζόμαστε. Ο καπιταλισμός, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, αντιπροσωπεύει τη φρενίτιδα της ιδιωτικοποίησης όλων όσων παράγονται από κοινού. Στόχος του κομμουνισμού είναι να κάνουμε κοινά όλα αυτά που παράγονται από κοινού σεβόμενοι την αυθεντική σφαίρα του ιδιωτικού. Ο καπιταλισμός είναι η οικουμενική αλλοτρίωση. Μιλώντας για την αλλοτρίωση αναφερόμαστε στον Μαρξ του Κεφαλαίου και δεν καταφεύγουμε σε μια αφηρημένη φιλοσοφική θεώρηση ούτε περιοριζόμαστε στην περιγραφή της εμπειρίας του ζει «ο αλλοτριωμένος εργαζόμενος», όπως έκανε ακόμα στα νεανικά του έργα ο Μαρξ. Έτσι ονομάζουμε την πολύ μεγάλη ιστορική διαδικασία, που αποξενώνει (Entfremdung) τους ανθρώπους από τις κοινωνικές δυνάμεις που οι ίδιοι δημιουργούν και τις αντιπαραθέτει σε όλους και στον καθένα, σαν να ήταν τυφλές δυνάμεις. Το δράμα της ιδιωτικοποίησης του κοινού είναι ότι καθιστά αδύνατη κάθε διαχείριση και έλεγχο αυτού του κοινού: του πλούτου, των εξουσιών και των γνώσεων. Η χρηματοπιστωτική κρίση, η κοινωνική εξαθλίωση που κυριαρχεί, το αστυνομικό κράτος, η ψευδής συνείδηση, ο πόλεμος παντού, ο γενικευμένος παραλογισμός, όλα μας σπρώχνουν με την πλάτη στον τοίχο.
Να λοιπόν από πού προκύπτει η κλίμακα της κομμουνιστικής προοπτικής: από την ανάγκη ν’ αρχίσουμε χωρίς καθυστέρηση την από κοινού ιδιοποίηση όλων όσων οι άνθρωποι πράττουν και είναι, με στόχο να βγούμε από την προϊστορία μας. Ο καθένας το διαισθάνεται: η ιστορία της ανθρωπότητας βαδίζει προς το χειρότερο. Ο Μαρξ, βέβαια, διείδε πολύ σωστά ότι ο καπιταλισμός παράγει ο ίδιος τους εν δυνάμει νεκροθάφτες του, αυτό ισχύει. Σήμερα, όμως, βλέπουμε ότι τείνει κατά τρόπο τραγικό να καταστήσει αδύνατη τη δική του υπέρβαση.

Ο Αντρέ Τοζέλ είναι συγγραφέας των βιβλίων
«Ένας κόσμος στην άβυσσο»,
δοκίμια για τον παγκοσμιοποιημένο καπιταλισμό,
και «Ο μαρξισμός τον 20ό αιώνα», εκδόσεις syllepse.

Αντρέ Τοζέλ: Και εγώ θεωρώ πως μπροστά στο κατώφλι της καταστροφής που βρισκόμαστε, δεν μας μένουν πολλά πράγματα ως διανοητικές, οικονομικές, κριτικές αναφορές εκτός του κομμουνισμού. Πρόκειται για ένα δύσκολο στοίχημα, γιατί, ακόμη κι αν ασκούμε κριτική στην καρικατούρα του, δεν μπορούμε να αδιαφορήσουμε για τον κομμουνισμό που υπήρξε με τη σοβιετική μορφή, με την ενεργοποίηση των λαϊκών μαζών και την καθυπόταξη αυτού του τεράστιου κινήματος από το κράτος – κόμμα. Επαναθέτουμε το ζήτημα του κομμουνισμού στο έδαφος της ιστορικής εμπειρίας που έχει εξαντληθεί. Κατά τη γνώμη μου υπάρχουν τρεις προσεγγίσεις αυτής της έννοιας. Η πιο συχνή είναι ότι ο κομμουνισμός δεν εγγράφεται πια στις ρεαλιστικές τάσεις του κοινωνικού αυτο-μετασχηματισμού, έχει καταστεί ένα είδος ηθικού ιδεώδους που μας επιτρέπει απλώς να εκφέρουμε κρίσεις για τα πεπραγμένα του παγκοσμιοποιημένου νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού.  [...]
Η δεύτερη προσέγγιση είναι αυτή που πρόσφατα ο Αλέν Μπαντιού μαζί με τον Σλαβόι Ζίζεκ έθεσαν σε συζήτηση ως πρόκληση. Ο κομμουνισμός περιορίζεται σε μια ασαφή έννοια, θεωρείται μόνο ως μια ρήξη, ένα είδος πίστης σε μια σειρά συμβάντων, που κατά διαστήματα παρεμβαίνουν σπάζοντας  τη συνέχεια και τη σταθερότητα της επίσημης ιστορίας. Η γαλλική επανάσταση, το 1848, η Κομμούνα, η Σοβιετική και Κινεζική επανάσταση, το 1968.
Η τρίτη προσέγγιση είναι αυτή του Λισιέν Σεβ, διατυπωμένη με όρους αλλοτρίωσης, όπως την βρίσκουμε στον Μαρξ, για τον οποίον ο κομμουνισμός δεν μπορεί να διαχωριστεί από μια σειρά τάσεων που δημιουργεί η ίδια η αναπαραγωγή του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής και η παραγωγή της ίδιας της κριτικής του θεώρησης. Σε ποιο σημείο βρίσκονται αυτές οι τάσεις σήμερα; Μπορούμε να αντιληφθούμε τον κομμουνισμό, όπως το ήθελε το Μανιφέστο, σαν μια εκ μέρους του εργατικού κινήματος κατάληψη της εξουσίας και ανάληψη του ελέγχου και της ρύθμισης των παραγωγικών δυνάμεων, οι οποίες οδηγούνται στην αυτοκαταστροφή; Εγγράφεται η κομμουνιστική προοπτική στην προέκταση της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων ή θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας τα ανησυχητικά ανθρωπολογικά δεδομένα; Τα άτομα που μπορούν να πεθάνουν παγιδευμένα σε ένα σύστημα που καταστρέφει την ατομικότητά τους, την ικανότητα να σκέφτονται, μπορούν, άραγε, να θέλουν να ξεφύγουν, να επιθυμούν κάτι που θα μπορούσε να ονομάζεται κομμουνισμός; Ποιος μπορεί να επιθυμεί; Κατ’ εμέ το θεμελιώδες ζήτημα δεν είναι απλά το ζήτημα του ατόμου, αλλά του κόσμου, της από κοινού ύπαρξης μέσα στον κόσμο. Σήμερα αυτό που καταστρέφει ο καπιταλισμός, είναι η δυνατότητα να ζούμε από κοινού πολλά και διαφορετικά άτομα. Αυτό που κινδυνεύει είναι ο κόσμος.

Συγκεκριμένα, τι είναι αυτό που ο κομμουνισμός μας δίνει τη δυνατότητα να γνωρίσουμε για το άτομο, το οποίο ο φιλελευθερισμός αγνοεί ή προδίδει;
 
Λισιέν Σεβ: Η συχνά επαναλαμβανόμενη εξίσωση: φιλελευθερισμός = προαγωγή του ατόμου, είχε τη δική της αλήθεια στην εποχή που οι εμπορικές ανταλλαγές ευνοούσαν τη  χειραφέτηση από τις παλιές φεουδαρχικές εξαρτήσεις. Αλλά εδώ και πολλά χρόνια κυριαρχεί η αντίθετη διαδικασία: η ριζική υποταγή των ατόμων στην καπιταλιστική αλλοτρίωση με όλες τις μορφές της. [...]

Συνεπώς, η διαβεβαίωση σύμφωνα με την οποία παρ’ όλα αυτά η φιλελεύθερη καπιταλιστική κοινωνία δίνει στο άτομο περισσότερες δυνατότητες ανάπτυξης, δεν είναι αποδεκτή;
 
Αντρέ Τοζέλ: Η επιβεβαίωση εκ μέρους του φιλελευθερισμού της αρχής της ισότητας και της ατομικής ελευθερίας, σημαδεύτηκε ιστορικά από εξαιρέσεις: για τις γυναίκες, τους ινδιάνους, τους μαύρους κ.λπ. Ο ατομισμός δεν ήταν ποτέ πλήρης, η οικουμενικότητά του είχε πάντα όρια. Ποιες είναι, λοιπόν, οι διαθέσιμες μορφές ατομικότητας σήμερα; Υπάρχει το μοντέλο του αυτοδιευθυνόμενου, που πρέπει να εσωτερικεύσει τις συστημικές επιταγές και το κάνει πολύ καλά. Το δράμα είναι πως ένα μέρος των εύπορων μεσαίων τάξεων κατέληξαν να υποκειμενοποιήσουν αυτές τις επιταγές και να προσδεθούν στη μειοψηφική ηγετική ομάδα, η οποία ιδιοποιείται σε μεγάλο βαθμό την ελευθερία να διανοείται και να δρα για ένα κόσμο που της ταιριάζει. Από την άλλη πλευρά, ένας αυξανόμενος αριθμός ατόμων στερούνται αυτή την ελευθερία, οι χωρίς δικαιώματα, οι χωρίς εργασία, όλοι αυτοί που ανήκουν στο κοινωνικό απαρτχάιντ και δεν έχουν την ελευθερία δράσης, με την έννοια της στοιχειώδους δυνατότητας δράσης, όπως το εννοεί ο Σπινόζα. Πώς να γίνει υποκείμενο, να καταστεί άτομο κάποιος για τον οποίο τόσα πράγματα είναι απαγορευμένα και συγχρόνως του τα προωθούν, όταν τελικά το μόνο κριτήριο που ορίζει την ατομικότητα είναι το αξιόχρεο; Εδώ τίθεται το τεράστιο ανθρωπολογικό πρόβλημα ενός συστήματος που οργανώνει το αξιόχρεο άτομο, για να ξεπληρώνει το ατελείωτο χρέος του. Αυτό δεν το είχαμε ξαναδεί, δηλαδή το θάνατο από χρέος, ούτε στα χρόνια της μαζικής εξαθλίωσης, στα πρώτα βήματα του καπιταλισμού. Ο κομμουνισμός, τελικά, είναι η αντίσταση σε αυτό το φαινόμενο: το άτομο δεν μπορεί να αναχθεί στο ποσό των χρημάτων, του κεφαλαίου ή των χρεών που διαθέτει, που μπορεί ή δεν μπορεί να εξασφαλίσει.

Ας προσεγγίσουμε το θέμα του κράτους. Η σοβιετική εμπειρία έδειξε πως η κατάκτηση της εξουσίας προκαλεί τέτοιους καταναγκασμούς, που μετατρέπει το άτομο σε απλό μηχανισμό ενός αυταρχικού συστήματος. Σε ποια εξουσία αναφέρεται λοιπόν ο κομμουνισμός και το σχέδιο της  απελευθέρωσης του ατόμου;
 
Λισιέν Σεβ: Ας δούμε το ερώτημα λίγο βαθύτερα. Ο «επιστημονικός σοσιαλισμός» δίδασκε πως δεν μπορούμε να πάμε στον κομμουνισμό χωρίς να περάσουμε από το «σοσιαλισμό», το μεταβατικό σχήμα χαρακτηρίζεται ακόμα από τις αστικές σχέσεις, όμως ετοιμάζει τις προϋποθέσεις τού κομμουνισμού. Πίστευα ότι αυτά διάβαζα στην περίφημη «Κριτική του προγράμματος της Γκότα» του Μαρξ. Το συνταρακτικό ήταν ότι πουθενά, ποτέ «ο σοσιαλισμός», έστω και στο ελάχιστο, δεν άνοιξε το δρόμο προς τον κομμουνισμό. Και για πoιο λόγο! Η κοινωνική του προοπτική είναι τελείως διαφορετική. Το ανακάλυψα αρκετά αργά: ο Μαρξ δεν όριζε ποτέ «το σοσιαλισμό» ως προθάλαμο του κομμουνισμού, δεν έπαψε ποτέ να αντιπαραθέτει αυτές τις δύο έννοιες. Και γιατί αυτό; Ας δούμε ένα βασικό παράδειγμα: το ζήτημα του κράτους. Για να το πούμε εν συντομία, ο σοσιαλισμός έτσι όπως τον κατανοούσανε στη Γερμανία του 19ου αιώνα και πιο πλατιά σε όλο το εργατικό κίνημα, δεν έχει κόμπλεξ κρατικισμού: γεννιέται από την κατάκτηση της κρατικής εξουσίας, με εκλογές (σοσιαλδημοκρατική εκδοχή) ή με εξέγερση (μπολσεβίκικη εκδοχή), και με αυτό το «μεγάλο ρόπαλο», όπως έλεγε ο Λένιν, μεταμορφώνει από τα πάνω όλες τις κοινωνικές σχέσεις. Το τι προέκυψε το ξέρουμε: πραγματική κοινωνική πρόοδος, αλλά με παρατεινόμενες θεμελιώδεις αλλοτριώσεις και, τελικά, αποτυχία, αξιολύπητη ή αιματοβαμμένη, αναλόγως. Ο κομμουνισμός προϋποθέτει τελείως άλλα πράγματα: ν’ αρχίσουμε χωρίς καθυστέρηση το μαρασμό του κράτους, σε όποιο βαθμό το έχουμε κατακτήσει. Το κράτος που θα μαραζώσουμε, βέβαια, δεν είναι το σύστημα λειτουργίας των δημοσίων υπηρεσιών, οι οποίες θα χρειάζονται τότε ακόμα περισσότερο, αντίθετα, είναι το ταξικό κράτος, η κατάχρηση δημόσιας εξουσίας που λειτουργεί προς όφελος του κεφαλαίου. Μαρασμός του κράτους σημαίνει σταδιακή ιδιοποίηση των εξουσιών από το σύνολο των πολιτών, χειραφέτηση συνολικά της πολιτικής ζωής: το αντίθετο των κρατικιστικών σοσιαλισμών. Αυτό απαιτεί συγχρόνως μια προσαρμοσμένη στρατηγική: μια επαναστατική εξέλιξη με μια εντεινόμενη ιδιοποίηση και με κατάλληλη οργανωτική μορφή: ένα κίνημα πολιτικής πρωτοβουλίας πραγματικά αυτοδιαχειριζόμενο. Το να είσαι κομμουνιστής σήμερα, για μένα, σημαίνει να δουλεύεις αδιάκοπα για την ανίχνευση όλων αυτών των νέων τρόπων άσκησης πολιτικής. Ειδάλλως ο κομμουνισμός είναι μια λέξη χωρίς αξία.

Αντρέ Τοζέλ: Ως προς αυτό το ζήτημα της κρατικής εξουσίας, η μαρξιστική παράδοση συνάντησε πολλές δυσκολίες προκειμένου να ξεφύγει από τη σύγχυση μεταξύ κρατικού και πολιτικού. Περισσότερο και από τον Λένιν ο Γκράμσι ήταν που κατανόησε ότι η δημιουργία προϋποθέσεων για την ηγεμονία είναι απόλυτα καθοριστική. Πρόκειται για τεραστίων διαστάσεων διαδικασίες, που αφορούν την απομόνωση του ταξικού αντιπάλου, των  πεποιθήσεών του και των ιδεών του. [...] Με ποιο τρόπο, λοιπόν, θα μπορέσουμε τα πολλά και διάφορα κινήματα που αμφισβητούν ξανά την καπιταλιστική τάξη πραγμάτων -να μην παρατεθούν απλώς το ένα δίπλα στο άλλο, αλλά και να εκφραστούν το ένα μέσα από το άλλο; Πώς θα βρούμε δεσμούς που θα επιτρέψουν την οικοδόμηση ισότιμων σχέσεων: χωρίς να αρνηθούμε την πολυμορφία των κινημάτων, να τους δώσουμε τη δυνατότητα να εκφραστούν με ενέργειες που θα συγκλίνουν. Χωρίς αυτή την οικοδόμηση δεσμών ισοτιμίας, ό,τι και αν κάνουμε στην πολιτική, θα είναι μια επαναδιατύπωση, αναμόρφωση της εξουσίας του φιλελεύθερου κράτους. [...]

Λισιέν Σεβ: Συμφωνώ με τον Αντρέ. Ένα παράδειγμα: η μεγάλη μάχη που ζήσαμε για το συνταξιοδοτικό, ολοκληρώνεται εκ των πραγμάτων στο ραντεβού με τις εκλογές του 2012. Η μάχη αυτή θα έπρεπε να είναι η αρχή ενός διαρκούς και σταθερού κοινωνικού αγώνα. Διότι το ζήτημα δεν είναι μόνο αυτό, των συντάξεων, που είναι σημαντικό βέβαια, αλλά, ευρύτερα, το μέλλον της ανθρωπολογικής μεταβολής: είναι η ανάδυση μιας τρίτης ζωής, μετά την πρώτη νιότη και τον εργασιακό βίο. Θα την αφήσουμε να πέσει στην τσέπη του κεφαλαίου, με συνέπεια τις κολοσσιαίες ανθρώπινες ζημιές που αυτό θα προκαλέσει, ή θα δημιουργήσουμε μια καινούργια εποχή του βίου, εκτός της κυριαρχίας του κεφαλαίου, μια ισχυρή πηγή κοινωνικού πλουτισμού και κοινής χειραφέτησης; Το διακύβευμα είναι τεράστιο. Αλλά για να δώσουμε μια τέτοια μάχη, είναι αναγκαίο να δημιουργήσουμε μόνιμα θεματικά δίκτυα, με συνεχείς πρωτοβουλίες, όπου όλοι μαθαίνουν να προωθούν τα προβλήματα επινοώντας έναν καινούργιο τρόπο πολιτικής δράσης. [...]

Εάν αποκλείσουμε τον παλιό τύπο επανάστασης ή το δρόμο του «μεγάλου ρόπαλου», πώς θα προχωρήσουμε στον κοινωνικό μετασχηματισμό;
 
Λισιέν Σεβ: Το ερώτημα αυτό είναι η καρδιά της κομμουνιστικής υπόθεσης. Που κατά κανένα τρόπο δεν προσεγγίζεται γενικά με όρους ουτοπικούς: ένα ιδεώδες, μια πλατωνική ιδέα (Μπαντιού)… Ο Μαρξ μας προτρέπει να σκεφτούμε διαφορετικά. Οι αντιφάσεις τού κεφαλαίου  παράγουν αντικειμενικά, αλλά με «το κεφάλι προς τα κάτω», τις αντικειμενικές προϋποθέσεις για την υπέρβασή του: ένα επίπεδο παραγωγικότητας, που αν το διαχειριζόμασταν τελείως διαφορετικά θα μπορούσε να προσφέρει αγαθά για όλους, μια απαίτηση εξειδίκευσης και υπεύθυνης πρωτοβουλίας από τους εργαζόμενους που θέτουν στην ημερήσια διάταξη την ανάληψη από τους ίδιους της διαχείρισης κ.ά.
Χωρίς αυτές τις πραγματικές προϋποθέσεις, λέει ο Μαρξ, η υπέρβαση του καπιταλισμού «θα ήταν δονκιχωτισμός». Η βάση κάθε στρατηγικής για την επαναστατική εξέλιξη είναι αυτή: να είμαστε απέραντα προσεκτικοί ως προς αυτές τις προϋποθέσεις, να βοηθάμε όλους και τον καθένα ξεχωριστά να τις επεξεργαστούν με την έννοια της από κοινού ιδιοποίησης. Σπέρματα του εν δύναμει κομμουνισμού γεννιούνται παντού συνεχώς: με τη συνεργατική ανάληψη βιώσιμων επιχειρήσεων που τις έχουν βουλιάξει, με την πολύμορφη αλληλεγγύη στους «χωρίς χαρτιά», με τη λαϊκή απήχηση του κινήματος για δωρεάν μεταφορές σε διάφορες πόλεις, με την ανατρεπτική δράση των «ανυπάκουων». Το πρόγραμμα του αγώνα για μεταρρυθμίσεις δεν χρειάζεται να επινοηθεί, διαμορφώνεται μέσα από χιλιάδες πραγματικές προσπάθειες, που χρειάζεται να τις βοηθήσουμε να γίνουν σαφέστερες και να συντονιστούν, να αναχθούν στο επίπεδο ενός συνολικού κινήματος.

Αντρέ Τοζέλ: Η επανάσταση είναι ένα άδειο σπίτι, που χρειάζεται να ανακαινιστεί, να το επινοήσουμε ξανά. Είναι προφανές ότι κάποια στιγμή θα πρέπει μέσα από το χωνευτήρι της ενότητας να διαβούμε το κατώφλι της ρήξης, ότι κάποια στιγμή θα χρειαστεί αυτές οι πολλαπλές διαδικασίες να κατορθώσουν να προσβάλουν το ίδιο το σύστημα στο πεδίο της συσσώρευσης. Η παλιά ιδέα των κοινών αγαθών, των κοινών εννοιών, για να επαναλάβουμε το λεξιλόγιο του Σπινόζα, μου φαίνεται θεμελιώδης αν θέλουμε να επαναδιατυπώσουμε, χωρίς ουτοπίες, χωρίς όνειρα για τη μεγάλη νύχτα, τα στοιχεία μετασχηματισμού της κατάστασης, ώστε να εμποδίσουν τις πολύ πραγματικές δυνατότητες που ο καπιταλισμός παράγει και να ελευθερώσουν τις απωθημένες δυνατότητες, τις κομμουνιστικές δυνατότητες που προκύπτουν από αυτήν τη δημιουργία «μη–δυνατοτήτων».

Αυτή η μάχη μετασχηματισμού δεν αναδύεται αυθόρμητα στην κοινωνία. Χρειάζεται σκέψη, οργάνωση. Πώς τοποθετείτε το ζήτημα της μορφής κόμμα σήμερα;
 
Λισιέν Σεβ: Σύμφωνα με το σχήμα «επιστημονικός σοσιαλισμός» το ζήτημα είχε ως εξής: κατάκτηση του κράτους, επανάσταση από τα πάνω, κόμμα με δυνατή κάθετη ιεραρχία. Από τη στιγμή που εξαιρούμε την εξέγερση, μένει στην ουσία μόνο ο εκλογικός δρόμος, που απαιτεί και αυτός κάθετη οργάνωση. Σε μια πραγματική κομμουνιστική προοπτική πρέπει ν’ αλλάξουν όλα: συνεχής πρωτοβουλία σε όλους τους τομείς για την από κοινού ιδιοποίηση, επαναστατική εξέλιξη από τα κάτω, που αλλάζει το συσχετισμό δύναμης στην κορυφή. Ένα κόμμα με κάθετη ιεραρχία σ’ αυτή την περίπτωση είναι εντελώς αντιπαραγωγικό. Η κάθετη ιεραρχία (η κορυφή αποφασίζει, η βάση εκτελεί) θα πρέπει να αντικατασταθεί από οριζόντια αυτοδιοικούμενα δίκτυα που συντονίζονται και ένα κέντρο που τα βοηθάει και ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της θεσμικής πολιτικής. Συχνά σηκώνουμε τους ώμους με αδιαφορία όταν ακούμε την ιδέα ενός κόμματος χωρίς κεντρική διεύθυνση, ομολογώντας έτσι την ελάχιστη εμπιστοσύνη που έχουμε στην κομμουνιστική αρχή. Για να χρησιμοποιήσω μια μεταφορά, υπενθυμίζω πως ο ανθρώπινος εγκέφαλος, αυτός ο καταπληκτικός οργανωτής των συμπεριφορών μας, δεν διαθέτει κανένα αντίστοιχο του γραμματέα ούτε του εθνικού εκτελεστικού συμβουλίου, λειτουργεί ασταμάτητα με στιγμιαίες συνάψεις ανάμεσα σε εξειδικευμένες ζώνες. [...]

Αντρέ Τοζέλ: Δεν θα ήθελα να παρασυρθώ σε ένα είδος ριζοσπαστικού σκεπτικισμού για τη θεσμική πολιτική εν γένει, νομίζω όμως ότι η προτεραιότητα είναι η δουλειά στη βάση και όχι η τάση να ξεπεράσουμε τα στενά όρια που μας επιβάλλει αυτό το αυτοαναφορικό σύστημα εκλογής προέδρου. Αυτό που επείγει είναι η επαναδιατύπωση του θεσμικού με αφετηρία το μαζικό κίνημα με απόλυτη προτεραιότητα την ανασυγκρότηση του λαϊκού κινήματος και όχι το αντίθετο. Όσον αφορά τη μορφή κόμμα, η κατάσταση μου φαίνεται ακόμη πιο περίπλοκη από το παράδειγμα με τον εγκέφαλο, διότι δεν μπορούμε να εφαρμόσουμε στο συλλογικό άτομο, το κόμμα, την απλή λογική του εγκεφάλου: οι διαδικασίες που εξετάζουμε είναι διαδικασίες εξατομίκευσης ενός συλλογικού οργανισμού, οι οποίες, κατά κάποιο τρόπο, πρέπει να λειτουργήσουν ως συλλογική διάνοια. Πώς λοιπόν θα διαμορφώσουμε αυτή τη συλλογική διανόηση με αφετηρία την πολυμορφία των διαμορφωμένων απόψεων; Για ποια γνωστική ικανότητα, για ποιο ορθολογισμό είναι ικανός ένας συλλογικός οργανισμός; Αυτά είναι υπαρκτά προβλήματα της πολιτικής λογικής, για τα οποία πρέπει να πειραματιστούμε, διότι δεν διαθέτουμε ακόμα τις σχετικές έννοιες.

Οι επιλογές δεν είναι πάντα ορθολογικές. Επηρεάζονται,  αν δεν επιβάλλονται, από δυνάμεις πάθους, συμφερόντων.
 
Λισιέν Σεβ: Μια οργάνωση αυτού του τύπου που υπονοώ, θα ήταν ένα φυτώριο αγωνιστών με νέο ανθρώπινο προφίλ. Εάν υπάρχει κάτι φυσικό μέσα μας, δεν είναι η ανθρώπινη φύση. Ας αφήσουμε αυτόν το μύθο στη φιλελεύθερη ιδεολογία. Ας στηριχτούμε σε αυτό που αναδεικνύει η καταπληκτική ικανότητα της αλληλεγγύης, την οποία δεν καταφέρνει να ξεριζώσει το κυρίαρχο πρόταγμα:  ο καθένας για τον εαυτό του. [...]

Κατά την άποψή σας, δεν πρόκειται για μια διαδικασία σχετική με το ήθος ή την ηθική;
 
Αντρέ Τοζέλ: Το να μάθει κανείς να γνωρίζει και να κρίνει αυτό που είναι καλό για μια συλλογικότητα, ήταν μια ικανότητα που παλιά τα μέλη την ασκούσαν μέσα στην εμπειρία της κομμουνιστικής ένταξης, μέσα από την λαϊκή εκπαίδευση, ή, με το δικό τους τρόπο, στις εκκλησίες και στο σχολείο. Πρέπει να τις επικαιροποιήσουμε, να τις επανεφεύρουμε αυτές τις ικανότητες σήμερα κατανοώντας ότι η συλλογική νόηση είναι και διαμόρφωση κοινών ευαισθησιών περί το τι είναι καλό ή κακό για την κοινότητα. Πιο πολύ από την ηθική ή την πολιτική, εδώ προσεγγίζουμε το ανθρωπολογικό θέμα.

Λισιέν Σεβ: Ο όρος ανθρωπολογικός είναι όρος με κεφαλαιώδη σημασία. Όλος ο κόσμος συστρατεύεται για την οικολογική υπόθεση, παρά τις αμφιλεγόμενες προσεγγίσεις. Γιατί όμως να μην παλέψουμε για να αναγνωριστεί, με την ίδια βαρύτητα, η ανθρωπολογική υπόθεση; Η υποταγή των πάντων στη χρηματιστική εξουσία μάς βυθίζει ως ανθρώπινο είδος σε μια κρίση χωρίς προηγούμενο. Σημειώνεται ραγδαία υποβάθμιση του πολιτισμού μέσω της απομείωσης όλων των αξιών και της αναγωγής τους στη χρηματιστική τους απόδοση. Επιστρέφουμε σε έναν πρωτογονισμό των σχέσεων μέσα από έναν ατομικισμό υποταγμένο στον ανταγωνισμό, στην απώλεια αίσθησης μέσα σ’ έναν ιδιωτικό χρόνο κυριαρχούμενο από το καλύτερο μελλον, βιώνουμε την απώλεια κάθε κοινού ελέγχου πάνω στις όλο και χειρότερες κοινωνικές και ηθικές εξελίξεις, συναντούμε το λυσσαλέο φραγμό εκ μέρους του κεφαλαίου σε κάθε πιθανή εναλλακτική λύση. Με μια τέτοια πορεία πού θα βρίσκεται η ανθρωπότητα το 2050;

Επίθεση ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, ΕΕ κατά Λιβύης

( η φωτό από την Εποχή )

 

 του Γιώργου Δελαστίκ, από το ΠΡΙΝ, 20.03.11

Ιμπεριαλιστική αεροπορική επίθεση από τις ΗΠΑ, Γαλλία, Βρετανία με τη στήριξη όλων των μεσογειακών ΝΑΤΟϊκών χωρών (Ελλάδας, Ιταλίας, Ισπανίας) και τη συμβολική συμμετοχή αραβικών ολοκληρωτικών καθεστώτων αναμενόταν να εκδηλωθεί από ώρα σε ώρα εναντίον της Λιβύης, καθώς το Πριν πήγαινε προς το τυπογραφείο. Μετά την ολοκληρωτική επικράτηση των στρατιωτικών δυνάμεων του Καντάφι επί των αντιπάλων του και την αποτυχία της οργανωμένης ένοπλης εξέγερσης εναντίον του, οι Αμερικανονατοϊκοί αποφάσισαν να ανατρέψουν οι ίδιοι τον Μουαμάρ Καντάφι.

Παρά το συμβιβασμό του αιμοσταγούς –και μάλιστα με το αίμα του λαού του– λίβυου τυράννου με τους Αμερικανούς και τους Ευρωπαίους κατά την τελευταία δεκαετία και ιδίως την τελευταία πενταετία, στόχος των Αμερικανονατοϊκών είναι με τον πόλεμο που θα εξαπολύσουν εναντίον της Λιβύης να αντικαταστήσουν τον «προσκυνημένο» Καντάφι με ένα ακόμη πιο δουλόφρον καθεστώς ανδρεικέλων, το οποίο θα υπηρετήσει χωρίς δισταγμό τα συμφέροντα των Αμερικανών και των Ευρωπαίων, δίνοντάς τους φυσικά πρώτα απ’ όλα τα πετρέλαια και το φυσικό αέριο της χώρας προς λεηλασία. Από τη στιγμή που θα εκδηλωθεί η αμερικανονατοϊκή επίθεση, αλλάζει ο χαρακτήρας του πολέμου. Από εμφύλιος μετατρέπεται σε εθνικός αμυντικός πόλεμος, με τον Καντάφι να ηγείται αντικειμενικά των λιβυκών δυνάμεων που αντιστέκονται στους ιμπεριαλιστές επιδρομείς. Αντιθέτως και ανεξάρτητα από το πώς ξεκίνησαν, οι αντικανταφικοί δρουν ως δοσίλογοι συνεργάτες των ξένων επιδρομέων εναντίον της χώρας τους και περιμένουν από τους επίδοξους κατακτητές να τους διορίσουν ως κυβέρνηση! Καθεστώς ανδρεικέλων των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, επομένως και του Ισραήλ, θα αποτελέσει όποια αντικανταφική κυβέρνηση πάρει την εξουσία με αυτόν τον τρόπο.

Ο εθνικοαμυντικός χαρακτήρας του πολέμου που θα υποχρεωθεί να δώσει ο γλοιώδης Καντάφι, ο οποίος έφτασε μέχρι του επαίσχυντου σημείου να ισχυριστεί ότι αντιμετωπίζει στη Βεγγάζη τα ίδια προβλήματα με τους ακραίους ισλαμιστές της αλ-Κάιντα που αντιμετωπίζει το... Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας (!!!), δεν πρόκειται φυσικά να σώσει ούτε τον ίδιο ούτε το καθεστώς του. Ο Καντάφι θα έχει την τύχη του Μιλόσεβιτς, πιθανότατα σε σκληρότερη εκδοχή, αν και κανείς δεν ξέρει εκ των προτέρων αν θα τον σκοτώσουν οι Αμερικανονατοϊκοί ή αν αυτός θα προτιμήσει τον ατιμωτικό δρόμο της παράδοσης για να σώσει το τομάρι του. Το όποιο τέλος όμως του πολιτικά απεχθούς πλέον Καντάφι δεν μπορεί και δεν πρέπει να συγκαλύψει την αποκρουστική φύση του καθεστώτος δοσιλόγων που θα τον αντικαταστήσει μέσα στα ερείπια που θα αφήσουν οι βόμβες των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ. Άλλωστε, ο πόλεμος της Δύσης για να ανατρέψει η ίδια τον Καντάφι, σε συνδυασμό με την προκλητική στάση της στην εισβολή της Σαουδικής Αραβίας στο Μπαχρέιν για να συντρίψει τους άοπλους διαδηλωτές, στέλνει ένα πολύ ισχυρό μήνυμα προς τους αραβικούς λαούς, καθιστώντας τους σαφές μέχρι ποιο σημείο επιτρέπεται να φτάσουν οι εξεγέρσεις τους.

Στη Λιβύη, οι Αμερικανονατοϊκοί κάνουν επίθεση για να προστατεύσουν δήθεν τους ένοπλους αντικανταφικούς από τη βία του καθεστώτος. Όταν όμως είναι σύμμαχοι των ΗΠΑ οι σκοταδιστές μονάρχες και δικτάτορες που σφάζουν τους άοπλους διαδηλωτές, τότε ο Ομπάμα αρκείται σε εκκλήσεις υιοθέτησης μεταρρυθμίσεων προς τους αιμοσταγείς τυράννους. Σφάζει κατά δεκάδες διαδηλωτές ο δικτάτορας της Υεμένης Σαλέχ, ο οποίος έχει κολλήσει σαν στρείδι στην εξουσία επί 32 χρόνια. Εισβάλλουν οι πετρομοναρχίες στο Μπαχρέιν. Σφάζουν άοπλους διαδηλωτές ο βασιλιάς Μοχάμεντ του Μαρόκου και ο σουλτάνος Καμπούς του Ομάν. Κανένα μέτρο εναντίον τους. Μόνο για τους λίβυους αντικανταφικούς τους έπιασε ο πόνος. Γιατί μόνο τον Καντάφι θέλουν να ανατρέψουν με τη βία οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι; Γελοίο είναι και το επιχείρημα ότι υπέρ των πολεμικών αεροπορικών επιχειρήσεων της Δύσης κατά της Λιβύης τάχθηκε και ο Αραβικός Σύνδεσμος. Μα στον Αραβικό Σύνδεσμο συμμετέχουν όλες οι αραβικές κυβερνήσεις εναντίον των οποίων έχουν ξεσηκωθεί οι λαοί τους και θέλουν να τις ανατρέψουν! Ψηφίζουν δηλαδή οι σφαγείς των λαών τους να υποστηρίξουν τον «εξεγερμένο λαό» των αντικανταφικών Λίβυων! Καλούν μάλιστα τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ να επιτεθούν εναντίον του καθεστώτος της Λιβύης για χάρη των εξεγερμένων, τους οποίους όλοι σφάζουν αδίστακτα και ανεμπόδιστα στις χώρες τους! Τι ιδιαίτερο έχουν οι αντικανταφικοί; Γιατί οι δικτάτορες των αραβικών χωρών είναι βέβαιοι ότι αποκλείεται ο Αραβικός Σύνδεσμος να πάρει αύριο μια παρόμοια απόφαση, καλώντας τη Δύση να επιτεθεί για να ανατρέψει τους ίδιους;

 

Η απάντηση είναι μία. Τα ολοκληρωτικά αραβικά καθεστώτα αντιλήφθηκαν ότι η κυβέρνηση Ομπάμα εγκατέλειψε τη γραμμή υποστήριξης των αυθόρμητων αραβικών λαϊκών εξεγέρσεων. Θεωρούσε ότι με στοιχειώδεις αστικοδημοκρατικές μεταρρυθμίσεις θα εκτόνωναν τη λαϊκή οργή αποτρέποντας πιο ριζοσπαστικές αλλαγές. Είδε όμως ότι οι εξεγερμένοι Άραβες ζητούν περισσότερα, οπότε άλλαξε πορεία.

ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ- ΦΩΣΦΟΡΙΖΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΣΚΟΤΑΔΙ

Phosphorescence, Lưu Ly, via Wikipedia commons

«Από την ενεργειακή κρίση στα Τσερνομπίλ του μέλλοντος μας»


ΤΟ ΠΥΡΗΝΙΚΟ ΛΟΜΠΙ ΞΑΝΑΚΤΥΠΑ !

(από τη σελίδα του Αυτόνομου Στεκιού, Νοέμβριος 2008)


Τον τελευταίο χρόνο βλέπουμε μια συντονισμένη προσπάθεια να αναβαπτιστεί η πυρηνική ενέργεια ως ανανεώσιμη, καθαρή, ασφαλή και φτηνή μορφή ενέργειας. Σαν απάντηση στην ενεργειακή κρίση λόγω της εξάντλησης των αποθεμάτων των ορυκτών καυσίμων, αλλά και σαν οικολογική απάντηση στο φαινόμενο του θερμοκηπίου και της κλιματικής αλλαγής.
Βλέπουμε ακόμα και στην Ελλάδα μια σειρά πολιτικών (πχ  Σουφλιάς), επιστημών και ερευνητών (πχ  Καμαρινόπουλος- πρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας,  Γίουτσος- Διευθυντής Εργαστηρίου Πυρηνικού Αντιδραστήρα Δημόκριτου, Τσουκαλάς- καθηγητής Πυρηνικής Τεχνολογίας στο πανεπιστήμιο Purdue των ΗΠΑ.), εταιρειών (πχ  όμιλος Ρέστη) να προωθούν την χρήση της πυρηνικής ενέργειας, αλλά και την κατασκευή πυρηνικού εργοστασίου στην Ελλάδα.
Ένα τεράστιο παγκόσμιο λόμπι πολυεθνικών εταιριών, ερευνητικών ιδρυμάτων, ΜΜΕ, επιστημόνων, πολιτικών και δημοσιογράφων, προσπαθούν- με μια ενορχηστρωμένη εκστρατεία που περιλαμβάνει επιστημονικά συνέδρια, δημοσιεύσεις, συνεντεύξεις, δηλώσεις,  (22 χρόνια  μετά από το Τσερνομπίλ)- να πείσουν τις κοινωνίες ότι η χρήση της πυρηνικής ενέργειας θα μας βάλει σ΄ έναν  παράδεισο καθαρής και άφθονης ενέργειας, λύνοντας έτσι μ΄ έναν μαγικό τρόπο όλα τα προβλήματα που δημιούργησε η καπιταλιστική ανάπτυξη.

Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ Η ΕΚΠΟΜΠΗ ΡΥΠΩΝ


Στην επιχειρηματολογία των υπερασπιστών της πυρηνικής ενέργειας  οι παγκόσμιες ενεργειακές ανάγκες και η αντίστοιχη κατανάλωση παρουσιάζονται αδιαφοροποίητες και ενιαίες. ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΣ ΜΥΘΟΣ ΑΠΟ ΑΥΤΟΝ.
Όπως και στα υπόλοιπα αγαθά (το 80% του παγκόσμιου πληθυσμού καταναλώνει το 20% των αγαθών), έτσι και με την ενέργεια η κατανάλωση προσδιορίζεται ταξικά τόσο σε εθνικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο.. Πιο συγκεκριμένα

ΠΕΡΙΟΧΗ                         % ΠΑΓΚΟΣΜ. ΠΛΗΘΥΣΜ.  %ΚΑΤΑΝ. ΕΝΕΡΓ.

Β. ΑΜΕΡΙΚΗ+ ΕΥΡΩΠΗ                                 13,6%                      50%
ΑΦΡΙΚΗ                                                             11,9%                     2,7%
Λ. ΑΜΕΡΙΚΗ                                                      8,4%                      2,9%

Ενώ οι ΗΠΑ καταναλώνουν 10 φορές περισσότερη ενέργεια από την Κίνα που έχει 4,3 φορές πιο πολύ πληθυσμό.

Ανά κάτοικο 
Β. ΑΜΕΡΙΚΗΣ  αντιστοιχούν 12 kw
ΕΥΡΩΠΗΣ                                 7 kw
ΙΝΔΙΑΣ                                       0,3 kw

Και όλα αυτά όταν 2 δισεκατομμύρια άνθρωποί δεν έχουν πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια. Μέχρι το 2025 η παγκόσμια κατανάλωση ενέργειας θα έχει διπλασιαστεί, ενώ μέχρι το 2075 θα έχει τετραπλασιαστεί, χωρίς όμως να ανατραπεί η αναλογία σε σχέση με τους φτωχούς και πλούσιους πληθυσμούς του πλανήτη.
Ανάλογα δεν είναι αδιαφοροποίητη και ενιαία η ευθύνη για το φαινόμενο του θερμοκηπίου, αφού το 70% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου προέρχεται από τις βιομηχανικές χώρες στις οποίες κατοικεί το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού. Οι εκπομπές CO2 στις ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν το ¼ των παγκόσμιων εκπομπών.
Ανά δραστηριότητα η εκπομπή CO2 κατανέμεται ως εξής:

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ  40%
ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ 31%
ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ 22%
ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ 4%
ΑΛΛΟΙ ΤΟΜΕΙΣ 3%

Σε τέτοιο βαθμό  λοιπόν οι αυξημένες ενεργειακές ανάγκες και οι αιτίες του φαινομένου του θερμοκηπίου, αφορούν τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής και ανάπτυξης και σε μεγαλύτερο βαθμό της ανεπτυγμένες καπιταλιστικά χώρες. Παρόλα αυτά οι συνέπειες και οι επιπτώσεις από τα προβλήματα (ως συνήθως) θα θίξουν κυρίως τους φτωχούς και τους αποκλεισμένους πληθυσμούς των αναπτυσσόμενων χωρών οι οποίοι δεν απολαμβάνουν ούτε καν τα ψίχουλα της καπιταλιστικής ανάπτυξης.

Ενεργειακή κρίση και ενέργεια- εμπόρευμα

Η «ενεργειακή κρίση» εκτός από την κατανομή της κατανάλωσης της ενέργειας που έχουμε αναφέρει πιο πάνω έχει να κάνει και με την παραγωγή της ως ΕΜΠΟΡΕΥΜΑ. Έτσι επιλέγονται μορφές παραγωγής που προωθούν αυτήν την εμπορευματοποίηση (μεγάλα έργα, βιομηχανικές μονάδες κλπ) και αποτρέπονται μορφές παραγωγής ενέργειας, που μέσω του μικρού και τοπικού μεγέθους θα προωθούσαν την αυτοκατανάλωση και την ανταλλαγή της παραγόμενης ενέργειας, συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο στην ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών προβλημάτων. Αντίθετα ακόμα και όταν χρησιμοποιούνται Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, ο γιγαντισμός των παραγωγικών εγκαταστάσεων, ώστε να είναι εμπορικά κερδοφόρες (μεγάλα υδροηλεκτρικά φράγματα, βιομηχανικού τύπου, τεράστια αιολικά πάρκα κλπ), δημιουργεί μια σειρά από αρνητικές περιβαλλοντικές συνέπειες.

Όσο η παραγωγή και η κατανάλωση της ενέργειας αντιμετωπίζονται κάτω από το πρίσμα της εμπορευματικής παραγωγής, όσο η ενέργεια θεωρείται ένα ακόμα εμπόρευμα που πρέπει να παραχθεί και να καταναλωθεί για να αποφέρει κέρδος, όσο τα κριτήρια για την παραγωγή της ενέργειας παραμένουν αυτά της οικονομίας, δεν θα μπορούμε να μιλάμε για καθαρή, ανανεώσιμη και ασφαλή στη παραγωγή της ενέργεια.

Εάν η παραγωγή της ενέργειας δεν μπει στην σφαίρα της παραγωγής των δημόσιων κοινωνικών αγαθών στα οποία έχουν πρόσβαση όλοι οι άνθρωποι, όσο  δεν είναι οι ίδιες οι κοινωνίες που θα αποφασίζουν πόση και πως παραγόμενη ενέργεια χρειάζονται και ποιο κόστος σε πόρους και βλαπτικές συνέπειες στην υγεία τους και τη φύση είναι αποφασισμένες να  επωμιστούν για να την έχουν, η ενέργεια θα παραμένει ένα ακόμα εμπόρευμα που θα παράγεται κάτω από την λογική του μέγιστου άμεσου κέρδους, όπου στην ζυγαριά δεν μπαίνουν οι κοινωνικές ανάγκες και οι βλαπτικότητες, αλλά το άμεσο κέρδος των καπιταλιστών και η μακροπρόθεσμή κίνηση της αδηφάγου καπιταλιστικής ανάπτυξης.


Εξοικονόμηση ενέργειας με κοινωνικούς όρους
Αν οι οικολόγοι διατυμπανίζουν ότι το φαινόμενο του θερμοκηπίου και η υποβάθμιση του περιβάλλοντος είναι μία “πανανθρώπινη κρίση που απειλεί αδιακρίτως όλους τους λαούς και τις κοινωνικές τάξεις”, η πραγματικότητα δείχνει ότι οι συνέπειες δεν είναι ίδιες ούτε καν για όσους ζουν στην ίδια πόλη.Και αυτό όχι μόνο γιατί η κατανάλωση ενέργειας διέπεται από καθαρά ταξικά χαρακτηριστικά,  αλλά και γιατί, όσο κι αν φαίνεται παράδοξο, δεν κατοικούμε όλοι “κάτω από τον ίδιο ήλιο”. Έτσι και δεν συμβάλλουμε όλοι στον ίδιο βαθμό στους αέριους ρύπους που προκαλούν την υπερθέρμανση του πλανήτη, και διαμένουμε ή εργαζόμαστε μέσα σε εντελώς διαφορετικές συνθήκες και μικροπεριβάλλοντα, τα οποία ρυθμίζουν καταλυτικά την ποιότητα της ζωής μας κάνοντάς την από “υποφερτή” έως “αφόρητη”. Όταν, για παράδειγμα, γειτονιές ολόκληρες (αυτές που αποκαλούμε “υποβαθμισμένες”) δεν έχουν ούτε ίχνος αδόμητου χώρου, η μοιραία συνέπεια είναι να λειτουργούν ως θερμικές νησίδες οι οποίες σε εποχές καύσωνα εγκλωβίζουν τη θερμότητα. Έτσι, σε μία τέτοια γειτονιά η θερμοκρασία είναι αρκετούς βαθμούς μεγαλύτερη από τη θερμοκρασία που την ίδια ακριβώς στιγμή επικρατεί σε μία άλλη περιοχή, με έστω στοιχειώδη πάρκα και πλατείες.

Τι μπορεί να κάνει κάποιος για να αντιμετωπίσει αυτούς τους παραπανίσιους βαθμούς που μετατρέπουν μία ζεστή μέρα κυριολεκτικά σε κόλαση; Να χρησιμοποιήσει περισσότερο χρόνο το κλιματιστικό του, ρυπαίνοντας ως μη οικολογικά συνειδητοποιημένος πολίτης”. Γι’ αυτό και οι έρευνες δείχνουν ότι η κατανάλωση ενέργειας είναι αυξημένη βέβαια στα μεγάλα εισοδήματα, είναι όμως δυσανάλογα μεγάλη και στα νοικοκυριά με μικρά εισοδήματα. Και μάλιστα, το ίδιο συμβαίνει και το χειμώνα, με τα περισσότερα νοικοκυριά των χαμηλών εισοδημάτων να μην διαθέτουν όλη αυτή την υλικοτεχνική υποδομή (θερμομόνωση, διπλά τζάμια) που μειώνει τις απώλειες ενέργειας και βοηθά ένα σπίτι να ζεσταθεί με τη λιγότερη δυνατή ενεργειακή κατανάλωση. Έτσι, μόνο το 8% των Ελλήνων πολιτών χαμηλού εισοδήματος κατοικεί σε πλήρως προστατευμένα κτίρια με διπλά υαλοστάσια και μόνωση, ενώ στα υψηλά εισοδήματα το αντίστοιχο ποσοστό φθάνει το 64%.
Αυτό φυσικά σημαίνει πρόσθετη επιβάρυνση του οικογενειακού προϋπολογισμού, επιβάρυνση που βέβαια αναλογεί σε όλο  καιμεγαλύτερο ποσοστό του εισοδήματος όσο μικρότερο είναι αυτό. Για παράδειγμα, η θέρμανση αντιπροσωπεύει το 6,2% του εισοδήματος των χαμηλά αμειβόμενων νοικοκυριών, τη στιγμή που το αντίστοιχο ποσοστό στα ανώτερα εισοδήματα είναι μόλις 0,6%.

Βέβαια, στην ελεύθερη αγορά δεν υπάρχουν… αδιέξοδα, αφού πάντα υφίσταται και η “λύση” της μη κατανάλωσης, η “επιλογή” δηλαδή να ζήσει κανείς σε ένα σπίτι που δεν θερμαίνεται και δεν δροσίζεται επαρκώς. Οι ειδικοί ονομάζουν αυτή την κατάσταση “ενεργειακή φτώχεια”, περιγράφοντας με αυτό τον όρο όσα νοικοκυριά, για οικονομικούς λόγους, έχουν δύσκολη πρόσβαση ή και καθόλου στην κατανάλωση καυσίμων. Στην Ελλάδα, μάλιστα, αυτά τα νοικοκυριά αυξάνονται τα τελευταία χρόνια δραματικά: Με τα δεδομένα του 2006, το ποσοστό του πληθυσμού που υποφέρει από ένδεια καυσίμων αυξήθηκε από 1,6 % το 2004 σε 8,4 %. Και οι συνθήκες μέσα στις οποίες ζουν δυσχεραίνουν χρόνο με το χρόνο: στη διετία 2004-2006, το ποσοστό των νοικοκυριών σε κατάσταση ενεργειακής ένδειας καυσίμων εκτινάχθηκε από το 40% στο 60%.

Επομένως, η λύση δεν είναι να επιβληθεί κάποιο “ειδικό τέλος ρύπων” για την κιλοβατώρα που ξοδεύει κάθε νοικοκυριό αδιακρίτως από τα όποια ταξικά κριτήρια. Αντίθετα, η λύση είναι να διασφαλιστούν όροι κοινωνικής ισότητας που πλέον δεν θα αφορούν μόνο την κατανάλωση των καυσίμων αλλά και την εξοικονόμησή τους: κατασκευή μη ενεργοβόρων, αξιοπρεπών κοινωνικών κατοικιών, ανακατασκευή των ήδη υπαρχόντων κατοικιών με κρατικό κόστος, αναβάθμιση των ζωνών πράσινου στις λαϊκές οικιστικές περιοχές κλπ.  Όλοι αυτοί οι τρόποι θα διασφαλίζουν ότι δεν θα υποβαθμίζεται η ποιότητα της ζωής “αυτού που ρυπαίνει”, ακόμη κι αν ρυπαίνει για να ζεσταθεί αξιοπρεπώς ή να δροσίσει το χώρο όπου μένει. Σε αντίθετη περίπτωση, θα πρέπει να αποδεχθούμε ότι τα νοικοκυριά των χαμηλών εισοδηματικών τάξεων είναι οι «παράπλευρες απώλειες» της οικολογικής σταυροφορίας, καταδικάζοντάς τα στη διαμονή σε χώρους όπου για παράδειγμα στο 50% της καλοκαιρινής περιόδου,  η εσωτερική θερμοκρασία είναι άνω των 34˚ C, φθάνοντας μέχρι και τους 42˚C.

Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση της τεχνητής αύξησης της τιμής της βενζίνης με “πράσινους” φόρους για κάθε όχημα αδιακρίτως, επίσης χωρίς καμία εφαρμογή έστω και υποτυπωδών κοινωνικών-ταξικών κριτηρίων. Είναι αλήθεια ότι τα μέσα μεταφοράς τόσο των ανθρώπων όσο και των εμπορευμάτων είναι ένας από τους βασικούς λόγους εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου και κατανάλωσης ενεργειακών πόρων. Ωστόσο, σε ένα μεγάλο μέρος τους αυτές οι μεταφορές δεν εξυπηρετούν κοινωνικές ανάγκες αλλά κυρίως την ευέλικτη και ιδιωτική κινητικότητα των εμπορευμάτων και της εργατικής δύναμης, ευελιξία που επιτάσσει σήμερα στο παγκοσμιοποιημένο κεφάλαιο να μεταφέρει αγαθά και υπηρεσίες σε αποστάσεις εκατομμυρίων χιλιομέτρων μακριά από το χώρο παραγωγής τους, στην αγορά όπου θα καταναλωθούν. Και βέβαια, ακόμη και στην περίπτωση των μετακινήσεων που δεν συνδέονται άμεσα με την παραγωγική διαδικασία, η μετακίνηση με ιδιωτικά αυτοκίνητα και φορτηγά είναι άμεσα συνδεδεμένη με την αγορά της αυτοκινητοβιομηχανίας, η οποία ενισχύει τη λύση του Ι.Χ. έναντι των μέσων μαζικής μεταφοράς.

Τι σημαίνει αυτή η πίεση για ολοένα μεγαλύτερη διείσδυση των αυτοκινήτων; Στην περίπτωση της Ελλάδας, σημαίνει  ότι το ίδιο το κράτος απαξιώνει κάθε άλλο μέσο μετακίνησης, όπως τους σιδηροδρόμους, το οποίο θα μπορούσε να εξασφαλίσει ασφαλείς και λιγότερο ρυπογόνες μεταφορές. Πολλές φορές μάλιστα φαίνεται ότι η Ελλάδα αποτελεί «παραφωνία» έναντι των υπόλοιπων δυτικοευρωπαϊκών κρατών, υπονομεύοντας στην πράξη κάθε προσπάθεια δημιουργίας αξιοπρεπών μέσων μαζικής μεταφοράς (τραμ, λεωφορείων) προς όφελος κάποιων μικροσυμφερόντων. Ωστόσο, το γεγονός ότι οι μεγάλες δυτικές μητροπόλεις θεσπίζουν μέτρα οικονομικού χαρακτήρα για να μειώσουν την κίνηση των Ι.Χ., επιβάλλοντας για παράδειγμα διόδια στο κέντρο της πόλης και τέλη στάθμευσης, δείχνει ξεκάθαρα ότι η μείωση της σπατάλης ενέργειας γίνεται με ταξικά κριτήρια, με συνέπεια η ενεργειακή υπερκατανάλωση να ανάγεται σε «προνόμιο» για τους λίγους. Οποσδήποτε, ταξικά  και περιβαλλοντικά ωφέλιμη πολιτική θα σήμαινε ότι η εξοικονόμηση γίνεται με κοινωνική δικαιοσύνη, και όχι με τον αποκλεισμό ολόκληρων κοινωνικών ομάδων από το δημόσιο αγαθό της μετακίνησης. Αν πρέπει να διεκδικήσουμε μια λύση για πιο ανθρώπινες μετακινήσεις  μέσα στις πόλεις, το αίτημα θα ήταν όχι μόνο αξιόπιστα αλλά και δωρεάν δίκτυα ΜΜΜ, τα οποία θα καλύπτουν τις ανάγκες των πολιτών όλο το 24ωρο.


ΠΥΡΗΝΙΚΑ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑ ΣΗΜΕΡΑ – ΝΕΕΣ ΠΥΡΗΝΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ


Συνολικά σήμερα 31 χώρες διαθέτουν 441 πυρηνικοί  αντιδραστήρες  που παράγουν 350 Gwatt καλύπτοντας το 16% των αναγκών τους σε ηλεκτρικής ενέργεια. Παράλληλα σε όλο τον κόσμο κατασκευάζονται ή ετοιμάζονται να κατασκευαστούν γύρω στους 34, από αυτούς 6 στη Ρωσία, 6 στην Ινδία, 6 στην Κίνα, 3 στην Κορέα, 2 στη Βουλγαρία, 2 στην Ουγκαρία, και από 1 σε Αργεντινή, Φιλανδία, Γαλλία, Ιαπωνία, Πακιστάν, Ουκρανία, Ρουμανία, Ταϊβάν και ΗΠΑ . Εκτιμάται ότι τα επόμενα 25 χρόνια θα «χρειαστεί» να κατασκευαστούν 200 πυρηνικές μονάδες ώστε να υποσκελιστούν οι πυρηνικοί αντιδραστήρες που λόγο παλαιότητας βγαίνουν από την παραγωγή και να αυξηθεί έστω και λίγο το ποσοστό της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από πυρηνικές μονάδες .

Η Ιαπωνία έχει 53 πυρηνικά εργοστάσια.
Στις ΗΠΑ σήμερα λειτουργούν 101 Πυρηνικά εργοστάσια, στην Ευρώπη λειτουργούν 197 Πυρηνικά εργοστάσια που παράγουν το 15%της παραγόμενης Ηλεκτρικής Ενέργειας και το 6,5% της καταναλώσιμης ηλεκτρικής ενέργειας. Και στην Ε.Ε. έχουν πυρηνικά εργοστάσια τα 15 από τα 27 κράτη- μέλη.

Η Γαλλία είναι η μεγαλύτερη πυρηνική δύναμη στην ΕΕ με 59 πυρηνικά εργοστάσια που καλύπτουν το 80% της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας. Ακολουθούν η Λιθουανία με 78,5%, η Σλοβακία με 69,6%, το Βέλγιο με 55.6%, η Ουκρανία με 48,5%, η Σουηδία με 46,7%, η Κορέα με 44,7%, η Αρμενία με 42,7%, η Σλοβενία με 42,4%, η Ουγγαρία με 37,2%, η Φιλανδία με 32,9%

Στην ευρύτερη γειτονιά μας….
Η Βουλγαρία έχει 2 πυρηνικούς αντιδραστήρες στο Κοσλοντούϊ. Σκοπεύει να φτιάξει 2 πυρηνικούς αντιδραστήρες στο Μπελντέ συνολικής ισχύος 2000 Μwatt για τις οποίες έχει υπογράψει συμβόλαια με την Ρώσικη εταιρεία Atomostroyexport και τη Γαλλογερμανική κοινοπραξία των Areva- Siemens.
Η Ρουμανία έχει πυρηνικό εργοστάσιο στην Τσερνοβόδα  με 2 αντιδραστήρες  ισχύος 650 Mwatt ο καθένας. Σχεδιάζει να κατασκευάσει ακόμα 3 αντιδραστήρες των 1000Mwatt
Η Τσεχία έχει 1 πυρηνικό εργοστάσιο στο Ντιουκοβάνι με 4 εν λειτουργία αντιδραστήρες συνολικής ισχύος 1648 Mwatt. Ολοκληρώνει την κατασκευή 2 νέων αντιδραστήρων συνολικής ισχύος 1824 Mwatt
Η Σλοβενία έχει 1 πυρηνικό εργοστάσιο με 5 εν λειτουργία αντιδραστήρες συνολικής ισχύος 2040 Mwatt. Κατασκευάζει άλλους 3 αντιδραστήρες συνολικής ισχύος 1144Mwatt
Ουγγαρία έχει 1 πυρηνικό εργοστάσιο με 4 αντιδραστήρες συνολικής ισχύς 1729 Mwatt
Η Τουρκία έχει εξαγγείλει την δημιουργία 3 πυρηνικών μονάδων συνολικής ισχύος 4.500 Mwatt
Στον χορό της πυρηνικής ενέργειας σκοπεύουν να μπουν τόσο η Αλβανία όσο και η ΠΓΔΜ. Και στην Ελλάδα όμως αυξάνονται οι φωνές που προωθούν την δημιουργία πυρηνικού εργοστασίου. Μάλιστα ο Δρ. Αναστάσιος Γίουτσος (διευθυντής του Εργαστηρίου Πυρηνικού Αντιδραστήρα του Δημόκριτου) τοποθετεί την κατασκευή ενός πυρηνικού εργοστασίου στην Ελλάδα το 2015. Προτεινόμενες θέσεις εδώ και χρόνια είναι Λαύριο, Κάρυστος, Δ. Μακεδονία.
Γενικά στα επόμενα 20 χρόνια αναμένεται να εγκατασταθούν στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, πυρηνικοί αντιδραστήρες συνολικής ισχύος 12.700 Mwatt

Ανάμεσα στις μεγάλες εταιρείες του πυρηνικού λόμπι μπορούμε να δούμε:

Την Γαλλική Areva με 58.000 εργαζόμενους
Τις Ιαπωνικές Toshiba, Tokyo Electric Power
Την Αυστραλιανή Paladin Energy
Τις Καναδικές Eguinox Minerals, Uranium One
Τις Αμερικάνικες Emerson, Mc Dermott, Exelon Nuclear
Την Βρετανική British Energy
Τις Γερμανικές Ε.ΟΝ. , RWE, Westinghouse, Condy

ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ


Ένα από τα βασικά επιχειρήματα των υπέρμαχων της πυρηνικής ενέργειας είναι ότι αυτή δεν συμβάλει στο φαινόμενο του θερμοκηπίου με την εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου. Αυτή όμως είναι η μισή αλήθεια, αφού καταρχάς ένας πυρηνικός αντιδραστήρας και οι βοηθητικές του εγκαταστάσεις εκπέμπουν πολύ μεγαλύτερα ποσά θερμότητας στην ατμόσφαιρα από ό,τι ένα συμβατικό εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας ίσης ισχύος.
Η χρήση της πυρηνικής ενέργειας έχει υπολογιστεί ότι το μέγιστο που μπορεί να συμβάλει στην μείωση της εκπομπής των αερίων του θερμοκηπίου είναι μέχρι 5%, αφού το μεγαλύτερο μέρος της εκπομπής των αερίων του θερμοκηπίου δεν οφείλεται  στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας αλλά στις μεταφορές και στην βιομηχανική παραγωγή και την θέρμανση των κτηρίων.  Και αυτό με το αντίτιμο της κατασκευής εκατοντάδων νέων πυρηνικών εργοστασίων.


ΠΥΡΗΝΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ


Τα ραδιενεργά στοιχεία είναι ενεργά για 23.000 χρόνια .
Για κάθε 1000 Mwatt ηλεκτρικής ενέργειας που παράγονται από πυρηνική ενέργεια δημιουργούνται 27 τόνοι ραδιενεργών αποβλήτων υψηλής περιεκτικότητας, 300 τόνοι μέσης περιεκτικότητας και 450 τόνοι χαμηλής περιεκτικότητας.  Ένας πυρηνικός αντιδραστήρας ισχύος 1000 Mwatt, παράγει σε έναν χρόνο περισσότερο ραδιενεργό καίσιο, ιώδιο και στρόντιο από το σύνολο των ατομικών βομβών που έχουν εκραγεί μέχρι σήμερα.
10 έτη μετά την απομάκρυνση του πυρηνικού αποβλήτου από τον αντιδραστήρα έχει ραδιενεργή δόση 10.000 rem όταν η θανατηφόρα δόση για τον άνθρωπο είναι 500 rem. Καθώς τα πυρηνικά εργοστάσια λειτουργούν εδώ και 50 περίπου χρόνια, έχουν συσσωρευτεί κατά προσέγγιση 150.000 τόνοι αποβλήτων ραδιενεργούς ουρανίου, τα δύο τρίτα των οποίων ούτε έχουν υποβληθεί σε επεξεργασία ούτε έχουν φτάσει στο στάδιο της τελικής διάθεσης.


Ο χρόνος ζωής ενός εργοστασίου είναι 30 χρόνια και μετά μετατρέπεται το ίδιο σ΄ ένα τεράστιο πυρηνικό απόβλητο. Η αποδόμηση του μπορεί να έχει κόστος που φτάνει στο 50% του κόστους κατασκευής του. Και φυσικά ακόμα και σε ομαλή κατάσταση λειτουργίας τους οι πυρηνικοί αντιδραστήρες εκπέμπουν ραδιενεργά αέρια.
Φυσικά στο πρόβλημα των ραδιενεργών αποβλήτων από τα πυρηνικά εργοστάσια πρέπει να συνυπολογίσουμε  τα απόβλητα των πυρηνικών όπλων, που είναι εξίσου μεγάλης επικινδυνότητας, αλλά και τα απόβλητα χαμηλής ραδιενέργειας που παράγονται από νοσοκομεία και ερευνητικά κέντρα.

Από όλες τις προτάσεις διαχείρισης των αποβλήτων των πυρηνικών εργοστασίων κυρίως έχει επιλεγεί ο βαθύς γεωλογικός ενταφιασμός, ενώ έχουν απορριφθεί:
1)    ο ενταφιασμός στον πυθμένα των ωκεανών
2)    ο ενταφιασμός στους πάγους των πόλων της γης
3)    η αποστολή στο διάστημα

Στις ΗΠΑ, το ιστορικό των περιοχών στις οποίες είχαν αποθηκευτεί πυρηνικά απόβλητα μιλάει από μόνο του:

Στο Hanford τα υπόγεια ύδατα έχουν μολυνθεί σε έκταση πάνω από 200 τετραγ. Χιλιόμετρα
Στο Savannah Rirer Site ραδιενέργεια έχει διαπιστωθεί και σε επιφανειακά ύδατα, ενώ έχουν υπάρξει μεταλλάξεις σε αλιγάτορες.
Στο Barnwell της Νότιας Καρολίνας, που υπήρχαν εγκαταστάσεις χαμηλών ραδιενεργών αποβλήτων, έχει βρεθεί τρίτιο.

ΠΥΡΗΝΙΚΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ


Από την δεκαετία του ΄50 μέχρι σήμερα έχουν γίνει δεκάδες πυρηνικά ατυχήματα με καταστροφικότερο αυτό του Τσερνομπίλ.

Το 1952 και το1996 στον Καναδά, το 1957 στην Ρωσία, το 1957 και το 1996 στην Μ. Βρετανία, το 1960 και το 1990 στην Γαλλία, το 1983 στην Αργεντινή, το 1979 και το 1984 στις ΗΠΑ, το 1986 ΣΤΗΝ Γερμανία, το 1988, 1997, 1999 και το 2007 στην Ιαπωνία και το 1988 στην Ισπανία,
Στη Βουλγαρία, στο Κοσλοντούϊ δυο φορές ατυχήματα απείλησαν να μολύνουν το έδαφος.

Το μεγαλύτερο και καταστροφικότερο πυρηνικό ατύχημα έγινε το 1986 στο Τσερνομπίλ. Είκοσι δύο  χρόνια μετά το Τσερνομπίλ ο καθηγητής Nikolai Omelyanets της Εθνικής Επιτροπής για την Προστασία από τη Ραδιενέργεια στην Ουκρανία υποστηρίζει ότι 500.000 άνθρωποι πέθανανε λόγω του ατυχήματος.  Μια ζώνη 3000 στρεμμάτων δεν έχει καμία μορφή ζωής. 34499 άνθρωποι που εργάζονταν για τον καθαρισμό του εργοστασίου πέθαναν από τη ραδιενέργεια τα επόμενα χρόνια, ενώ ακόμα και σήμερα 3000 εργάζονται για τον καθαρισμό του εργοστασίου. 375 αγροκτήματα  όπου εκτρέφονται 200.000 πρόβατα είναι ακόμα μολυσμένα από τη ραδιενεργό βροχή του 1986. Η παιδική θνησιμότητα ανάμεσα στο 1986-1989 έφτασε το 11% στις περιοχές που χτυπήθηκαν από το νέφος του Τσερνομπίλ , σε σύγκριση με άλλες περιοχές που είναι 4%.
Ένα από τα επιχειρήματα αυτών που υποστηρίζουν την δημιουργία πυρηνικού εργοστασίου στην Ελλάδα, είναι ότι αφού οι γείτονες μας στα Βαλκάνια και η Τουρκία θα φτιάξουν και άλλα πυρηνικά εργοστάσια, κινδυνεύουμε έτσι και αλλιώς από ένα πυρηνικό ατύχημα, οπότε δεν έχει νόημα να μην έχουμε και εμείς το δικό μας.
Ξεχνάνε όμως να μας πούνε ότι η απόσταση για ένα πυρηνικό ατύχημα παίζει τεράστιο ρόλο. Οι συνέπειες είναι 4πλάσιες σε απόσταση 50 χλμ. από ότι σε απόσταση 100 χλμ από το μέρος του ατυχήματος.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ


Είναι πραγματικά έστω και με όρους οικονομίας φτηνή η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από πυρηνικούς αντιδραστήρες;
Η πυρηνική βιομηχανία υπόσχεται νέους αντιδραστήρες με κόστος επένδυσης γύρω στα 2000 δολάρια/ Kwatt, όμως στην πραγματικότητα βάσει των υπερβάσεων που έχουμε σε αυτές τις περιπτώσεις, το κόστος ανεβαίνει σε 5000-6000 δολάρια /Kwatt
Η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας υπολογίζει το κόστος παραγωγής από πυρηνικό εργοστάσιο σε 40-45 ευρώ/ Mwatt, όταν ο λιθάνθρακας/ έχει κόστος 35-50 ευρώ/ Mwatt, το φυσικό αέριο 35-45 ευρώ / Mwatt, τα αιολικά 35-175 ευρώ / Mwatt.
Εάν όμως στο κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από πυρηνικό αντιδραστήρα συνυπολογίσουμε
* Το κόστος διαχείρισης των πυρηνικών αποβλήτων ( περισσότερο στοιχίζει η σχετικά ασφαλής διαχείριση 1 κιλού πυρηνικών αποβλήτων, από την αγορά 1 κιλού καυσίμου)
*Τη διάλυση του αντιδραστήρα μόλις γεράσει που μπορεί να φτάσει και το 50% του κόστους κατασκευής του.
*Το υπέρογκο κόστος μεταφοράς των καυσίμων.
Τελικά το κόστος δεν είναι τόσο μικρό όσο θέλουν να μας το παρουσιάσουν.
Δισεκατομμύρια δολάρια ξοδεύονται για την ανεύρεση αξιόπιστης λύσης για τα πυρηνικά απόβλητα χωρίς αποτέλεσμα.
Και φυσικά η λειτουργία ενός πυρηνικού αντιδραστήρα απαιτεί έναν αριθμό πρόσθετων πυρηνικών μονάδων: Μονάδα Εξόρυξης ουρανίου, Μονάδα Καθαρισμού Ορυκτού και σύνθεσης με οξείδια, Μονάδα Εμπλουτισμού , Μονάδα Κατασκευής Ράβδων Καυσίμων, Μονάδα προσωρινής φύλαξης
Σαν παράδειγμα να αναφέρουμε ότι το 2002 το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ ξεκίνησε το πρόγραμμα καθαρισμού από τα πυρηνικά απόβλητα στο απέραντο συγκρότημα του Hanford, το οποίο θα διαρκέσει 30 χρόνια και θα κοστίσει 50 δις δολάρια.

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΗ ΜΟΛΥΝΣΗ


Η Διεθνή Ένωση Φυσικών για την Πρόληψη του Πυρηνικού Πολέμου, έχει υπολογίσει σε 1,5 δις ανθρώπους που έχουν πληγεί από την πυρηνική ενέργεια.


Ραδιενεργός ρύπανση του ατμοσφαιρικού αέρα
Ο ατμοσφαιρικός αέρας είναι το πρώτο συστατικό του οικοσυστήματος το οποίο μολύνεται μετά από πυρηνική έκρηξη ή ατύχημα πυρηνικής εγκατάστασης, που έχει σαν αποτέλεσμα τη διαρροή ραδιενεργού υλικού στην ατμόσφαιρα. Η έκταση της μόλυνσης εξαρτάται από την πηγή που την προκάλεσε. Ο ατμοσφαιρικός αέρας είναι ο δρόμος με τον οποίο μεταφέρονται τα ραδιενεργά άτομα σε περιοχές μακριά από την πυρηνική έκρηξη ή ατύχημα. Περισσότερο επικίνδυνη από τη μολυσμένη με ραδιενέργεια τροφή ή νερό είναι η εισπνοή μολυσμένου αέρα. Γιατί, ενώ ο άνθρωπος πίνει δυο λίτρα νερό και ένα λίτρο τροφή το 24ωρο, εισπνέει 10-20 χιλιάδες λίτρα αέρα. Έτσι συσσωρεύονται στο σώμα του ανθρώπου πολύ μεγάλες ποσότητες ραδιενεργών ατόμων. Η μόλυνση του αέρα δεν διαρκεί πολύ γιατί τα ραδιενεργά υλικά λόγω της βαρύτητας καταλήγουν σύντομα στο έδαφος και σε ότι βρίσκεται πάνω σ’ αυτό.

Ραδιενεργός ρύπανση του εδάφους
Το μεγαλύτερο μέρος των ραδιενεργών υλικών καταλήγει στο έδαφος. Από εκεί τα ραδιενεργά άτομα επηρεάζουν τα φυτά, τα ζώα και τον άνθρωπο. Η παραμονή των υλικών εκεί εξαρτάται από το χρόνο υποδιπλασιασμού τους (μέχρι και χιλιάδες χρόνια) και από το πόσο απορροφώνται από το έδαφος.

Ραδιενεργός ρύπανση του νερού
Τα νερά σε ανοιχτούς χώρους μπορούν να μολυνθούν μετά από βροχόπτωση ή χιονόπτωση. Τα υπόγεια νερά «φιλτράρονται» όταν περνούν από ένα μεγάλο στρώμα εδάφους, γι’ αυτό το πηγαδίσιο νερό μετά από πυρηνική έκρηξη είναι ασφαλέστερο από το επιφανειακό. Όταν τα μολυσμένα νερά χρησιμοποιούνται για πότισμα σε μεγάλο ποσοστό εισέρχονται στα φυτά. Στη συνέχεια τα ζώα ή ο άνθρωπος μολύνονται όταν καταναλώνουν αυτά τα φυτά. Επίσης το άφθονο νερό που χρησιμοποιούν τα πυρηνικά εργοστάσια μολύνει το περιβάλλον, όταν βγαίνει από αυτά.
 
Ραδιενεργός ρύπανση των φυτών
Τα ραδιενεργά υλικά πριν φτάσουν στο έδαφος μπορεί να συγκρατηθούν από τα φύλλα και τους καρπούς των φυτών (άμεση ρύπανση). Όταν προσλαμβάνονται από τις ρίζες των φυτών η ρύπανση είναι έμμεση. Η ένταση και η διάρκεια μιας βροχόπτωσης μειώνει τη μόλυνση στα φυτά.

Συνέπειες στα ζώα
Τα ζώα είναι εκτεθειμένα στην εξωτερική ακτινοβολία και με τη βοσκή φορτώνουν το σώμα τους με ραδιενεργά άτομα. Από το σώμα τους ένα μέρος ακτινοβολεί γύρω τους και ένα άλλο μέρος αποβάλλεται (γάλα, ούρα, κλπ.). Η μόλυνση μεταδίδεται σε σαρκοφάγα ζώα και στον άνθρωπο, μέσα από το κρέας, το γάλα κ.ά. αυτών των φυτοφάγων ζώων. Η ακτινοβολία μπορεί να είναι θανατηφόρα ή να προκαλέσει αρρώστιες ή στείρωση. Η ανθεκτικότητα των ζώων στις ακτινοβολίες είναι διαφορετική και μπορεί αν δημιουργηθούν διαταραχές στην οικολογική ισορροπία. Τα έντομα π.χ. είναι πιο ανθεκτικά από τα πτηνά.
 
Συνέπειες στον άνθρωπο
Χωρίζονται σε δυο κατηγορίες:

α) Οι στοχαστικές (ή πιθανολογικές) είναι εκείνες που η εκδήλωσή τους έχει το χαρακτήρα του τυχαίου. Η πιθανότητα εκδήλωσής τους συνδέεται με τη δόση της ακτινοβολίας που απορροφάται από τον οργανισμό. Δεν υπάρχει βέβαια κατώτερη δόση ακτινοβολίας. Η εκδήλωσή τους μπορεί να γίνει μετά από δεκαετίες. Οι στοχαστικές συνέπειες προκαλούνται από πολύ χαμηλές δόσεις ακτινοβολίας και αφορούν τη ζωή χιλιάδων ατόμων. Οι στοχαστικές επιπτώσεις είναι:
· Η εμφάνιση καρκίνου (λευχαιμίες, όγκοι μαστού, καρκίνος μυελού των οστών, πνεύμονα, οστών, θυρεοειδούς, ήπατος, λεπτού εντέρου και δέρματος).
· Οι κληρονομικές ανωμαλίες. Οι ακτινοβολίες προκαλούν μεταλλάξεις από τοπικές βλάβες στο DNA που δεν είναι ορατές στο μικροσκόπιο και χρωματοσωμιακές ανωμαλίες που δεν επιδιορθώνονται και είναι ορατές στο μικροσκόπιο (π.χ. σύνδρομο DOWN). Όσο μικρή κι αν είναι η ποσότητα ακτινοβολίας που απορροφά ένα κύτταρο, πάντοτε δημιουργείται αυξημένη πιθανότητα μεταλλάξεων. Μια μετάλλαξη του γενετικού υλικού για να εκδηλωθεί σ’ ένα άτομο, πρέπει το άτομο αυτό να έχει προέλθει από ένα σπερματοζωάριο κι ένα ωάριο που έχουν ακριβώς την ίδια μετάλλαξη. Σε αντίθετη περίπτωση δεν εκδηλώνεται η μετάλλαξη στον απόγονο. Η κληρονομικές ανωμαλίες είναι δυσμενείς για τον άνθρωπο π.χ. η μεσογειακή αναιμία.

β) Μη στοχαστικές συνέπειες. Αυτές παρατηρούνται σε σχετικά υψηλές δόσεις ακτινοβολίας και η πιθανότητα και ο βαθμός εκδήλωσής τους εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως η ηλικία, το βάρος, η γενική κατάσταση του ατόμου αλλά και η περίθαλψη που θα έχει τις πρώτες ώρες ή μέρες. Οι μη στοχαστικές συνέπειες είναι:
· Το γαστρεντερικό σύνδρομο (καταστροφή των κυττάρων που καλύπτουν το γαστρεντερικό σύστημα).
· Η καταστροφή του μυελού των οστών. Η μόνη θεραπεία είναι η μεταμόσχευση του μυελού των οστών. Συνήθως όμως απορρίπτονται τα ξένα κύτταρα. Εμφανίζεται 2-3 μέρες μετά την έκθεση στην ακτινοβολία.
· Η ακτινική πνευμονίτις. Εμφανίζεται με αναπνευστικά προβλήματα και πυρετό 5-6 εβδομάδες μετά και εκτεταμένη καταστροφή των κυττάρων του πνεύμονα. Οι άνθρωποι συνήθως πεθαίνουν από καταστροφή του μυελού των οστών.
Τα όργανα και οι ιστοί έχουν διαφορετική ευαισθησία στην ακτινοβολία. Ακτινοευαίσθητα είναι τα γεννητικά όργανα, ο μυελός των οστών, το επιθήλιο του εντέρου, το δέρμα και ο φακός του ματιού. Ακτινοάντοχα θεωρούνται το συκώτι, τα νεφρά, ο εγκέφαλος, τα οστά και οι συνδετικοί ιστοί.


H εισήγηση του Αυτόνομου Στεκιού για την εκδήλωση που είχε κάνει το Νοέμβριο του 2008, με θέμα: «Πυρηνική Ενέργεια: φωσφορίζοντας στο σκοτάδι»