 |
| Phosphorescence, Lưu Ly, via Wikipedia commons |
«Από την ενεργειακή κρίση στα Τσερνομπίλ του μέλλοντος μας»
ΤΟ ΠΥΡΗΝΙΚΟ ΛΟΜΠΙ ΞΑΝΑΚΤΥΠΑ !
(από τη σελίδα του Αυτόνομου Στεκιού, Νοέμβριος 2008)
Τον τελευταίο χρόνο βλέπουμε μια συντονισμένη προσπάθεια να αναβαπτιστεί η πυρηνική ενέργεια ως ανανεώσιμη, καθαρή, ασφαλή και φτηνή μορφή ενέργειας. Σαν απάντηση στην ενεργειακή κρίση λόγω της εξάντλησης των αποθεμάτων των ορυκτών καυσίμων, αλλά και σαν οικολογική απάντηση στο φαινόμενο του θερμοκηπίου και της κλιματικής αλλαγής.
Βλέπουμε ακόμα και στην Ελλάδα μια σειρά πολιτικών (πχ Σουφλιάς), επιστημών και ερευνητών (πχ Καμαρινόπουλος- πρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας, Γίουτσος- Διευθυντής Εργαστηρίου Πυρηνικού Αντιδραστήρα Δημόκριτου, Τσουκαλάς- καθηγητής Πυρηνικής Τεχνολογίας στο πανεπιστήμιο Purdue των ΗΠΑ.), εταιρειών (πχ όμιλος Ρέστη) να προωθούν την χρήση της πυρηνικής ενέργειας, αλλά και την κατασκευή πυρηνικού εργοστασίου στην Ελλάδα.
Ένα τεράστιο παγκόσμιο λόμπι πολυεθνικών εταιριών, ερευνητικών ιδρυμάτων, ΜΜΕ, επιστημόνων, πολιτικών και δημοσιογράφων, προσπαθούν- με μια ενορχηστρωμένη εκστρατεία που περιλαμβάνει επιστημονικά συνέδρια, δημοσιεύσεις, συνεντεύξεις, δηλώσεις, (22 χρόνια μετά από το Τσερνομπίλ)- να πείσουν τις κοινωνίες ότι η χρήση της πυρηνικής ενέργειας θα μας βάλει σ΄ έναν παράδεισο καθαρής και άφθονης ενέργειας, λύνοντας έτσι μ΄ έναν μαγικό τρόπο όλα τα προβλήματα που δημιούργησε η καπιταλιστική ανάπτυξη.
Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ Η ΕΚΠΟΜΠΗ ΡΥΠΩΝ
Στην επιχειρηματολογία των υπερασπιστών της πυρηνικής ενέργειας οι παγκόσμιες ενεργειακές ανάγκες και η αντίστοιχη κατανάλωση παρουσιάζονται αδιαφοροποίητες και ενιαίες. ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΣ ΜΥΘΟΣ ΑΠΟ ΑΥΤΟΝ.
Όπως και στα υπόλοιπα αγαθά (το 80% του παγκόσμιου πληθυσμού καταναλώνει το 20% των αγαθών), έτσι και με την ενέργεια η κατανάλωση προσδιορίζεται ταξικά τόσο σε εθνικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο.. Πιο συγκεκριμένα
ΠΕΡΙΟΧΗ % ΠΑΓΚΟΣΜ. ΠΛΗΘΥΣΜ. %ΚΑΤΑΝ. ΕΝΕΡΓ.
Β. ΑΜΕΡΙΚΗ+ ΕΥΡΩΠΗ 13,6% 50%
ΑΦΡΙΚΗ 11,9% 2,7%
Λ. ΑΜΕΡΙΚΗ 8,4% 2,9%
Ενώ οι ΗΠΑ καταναλώνουν 10 φορές περισσότερη ενέργεια από την Κίνα που έχει 4,3 φορές πιο πολύ πληθυσμό.
Ανά κάτοικο
Β. ΑΜΕΡΙΚΗΣ αντιστοιχούν 12 kw
ΕΥΡΩΠΗΣ 7 kw
ΙΝΔΙΑΣ 0,3 kw
Και όλα αυτά όταν 2 δισεκατομμύρια άνθρωποί δεν έχουν πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια. Μέχρι το 2025 η παγκόσμια κατανάλωση ενέργειας θα έχει διπλασιαστεί, ενώ μέχρι το 2075 θα έχει τετραπλασιαστεί, χωρίς όμως να ανατραπεί η αναλογία σε σχέση με τους φτωχούς και πλούσιους πληθυσμούς του πλανήτη.
Ανάλογα δεν είναι αδιαφοροποίητη και ενιαία η ευθύνη για το φαινόμενο του θερμοκηπίου, αφού το 70% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου προέρχεται από τις βιομηχανικές χώρες στις οποίες κατοικεί το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού. Οι εκπομπές CO2 στις ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν το ¼ των παγκόσμιων εκπομπών.
Ανά δραστηριότητα η εκπομπή CO2 κατανέμεται ως εξής:
ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ 40%
ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ 31%
ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ 22%
ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ 4%
ΑΛΛΟΙ ΤΟΜΕΙΣ 3%
Σε τέτοιο βαθμό λοιπόν οι αυξημένες ενεργειακές ανάγκες και οι αιτίες του φαινομένου του θερμοκηπίου, αφορούν τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής και ανάπτυξης και σε μεγαλύτερο βαθμό της ανεπτυγμένες καπιταλιστικά χώρες. Παρόλα αυτά οι συνέπειες και οι επιπτώσεις από τα προβλήματα (ως συνήθως) θα θίξουν κυρίως τους φτωχούς και τους αποκλεισμένους πληθυσμούς των αναπτυσσόμενων χωρών οι οποίοι δεν απολαμβάνουν ούτε καν τα ψίχουλα της καπιταλιστικής ανάπτυξης.
Ενεργειακή κρίση και ενέργεια- εμπόρευμα
Η «ενεργειακή κρίση» εκτός από την κατανομή της κατανάλωσης της ενέργειας που έχουμε αναφέρει πιο πάνω έχει να κάνει και με την παραγωγή της ως ΕΜΠΟΡΕΥΜΑ. Έτσι επιλέγονται μορφές παραγωγής που προωθούν αυτήν την εμπορευματοποίηση (μεγάλα έργα, βιομηχανικές μονάδες κλπ) και αποτρέπονται μορφές παραγωγής ενέργειας, που μέσω του μικρού και τοπικού μεγέθους θα προωθούσαν την αυτοκατανάλωση και την ανταλλαγή της παραγόμενης ενέργειας, συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο στην ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών προβλημάτων. Αντίθετα ακόμα και όταν χρησιμοποιούνται Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, ο γιγαντισμός των παραγωγικών εγκαταστάσεων, ώστε να είναι εμπορικά κερδοφόρες (μεγάλα υδροηλεκτρικά φράγματα, βιομηχανικού τύπου, τεράστια αιολικά πάρκα κλπ), δημιουργεί μια σειρά από αρνητικές περιβαλλοντικές συνέπειες.
Όσο η παραγωγή και η κατανάλωση της ενέργειας αντιμετωπίζονται κάτω από το πρίσμα της εμπορευματικής παραγωγής, όσο η ενέργεια θεωρείται ένα ακόμα εμπόρευμα που πρέπει να παραχθεί και να καταναλωθεί για να αποφέρει κέρδος, όσο τα κριτήρια για την παραγωγή της ενέργειας παραμένουν αυτά της οικονομίας, δεν θα μπορούμε να μιλάμε για καθαρή, ανανεώσιμη και ασφαλή στη παραγωγή της ενέργεια.
Εάν η παραγωγή της ενέργειας δεν μπει στην σφαίρα της παραγωγής των δημόσιων κοινωνικών αγαθών στα οποία έχουν πρόσβαση όλοι οι άνθρωποι, όσο δεν είναι οι ίδιες οι κοινωνίες που θα αποφασίζουν πόση και πως παραγόμενη ενέργεια χρειάζονται και ποιο κόστος σε πόρους και βλαπτικές συνέπειες στην υγεία τους και τη φύση είναι αποφασισμένες να επωμιστούν για να την έχουν, η ενέργεια θα παραμένει ένα ακόμα εμπόρευμα που θα παράγεται κάτω από την λογική του μέγιστου άμεσου κέρδους, όπου στην ζυγαριά δεν μπαίνουν οι κοινωνικές ανάγκες και οι βλαπτικότητες, αλλά το άμεσο κέρδος των καπιταλιστών και η μακροπρόθεσμή κίνηση της αδηφάγου καπιταλιστικής ανάπτυξης.
Εξοικονόμηση ενέργειας με κοινωνικούς όρους
Αν οι οικολόγοι διατυμπανίζουν ότι το φαινόμενο του θερμοκηπίου και η υποβάθμιση του περιβάλλοντος είναι μία “πανανθρώπινη κρίση που απειλεί αδιακρίτως όλους τους λαούς και τις κοινωνικές τάξεις”, η πραγματικότητα δείχνει ότι οι συνέπειες δεν είναι ίδιες ούτε καν για όσους ζουν στην ίδια πόλη.Και αυτό όχι μόνο γιατί η κατανάλωση ενέργειας διέπεται από καθαρά ταξικά χαρακτηριστικά, αλλά και γιατί, όσο κι αν φαίνεται παράδοξο, δεν κατοικούμε όλοι “κάτω από τον ίδιο ήλιο”. Έτσι και δεν συμβάλλουμε όλοι στον ίδιο βαθμό στους αέριους ρύπους που προκαλούν την υπερθέρμανση του πλανήτη, και διαμένουμε ή εργαζόμαστε μέσα σε εντελώς διαφορετικές συνθήκες και μικροπεριβάλλοντα, τα οποία ρυθμίζουν καταλυτικά την ποιότητα της ζωής μας κάνοντάς την από “υποφερτή” έως “αφόρητη”. Όταν, για παράδειγμα, γειτονιές ολόκληρες (αυτές που αποκαλούμε “υποβαθμισμένες”) δεν έχουν ούτε ίχνος αδόμητου χώρου, η μοιραία συνέπεια είναι να λειτουργούν ως θερμικές νησίδες οι οποίες σε εποχές καύσωνα εγκλωβίζουν τη θερμότητα. Έτσι, σε μία τέτοια γειτονιά η θερμοκρασία είναι αρκετούς βαθμούς μεγαλύτερη από τη θερμοκρασία που την ίδια ακριβώς στιγμή επικρατεί σε μία άλλη περιοχή, με έστω στοιχειώδη πάρκα και πλατείες.
Τι μπορεί να κάνει κάποιος για να αντιμετωπίσει αυτούς τους παραπανίσιους βαθμούς που μετατρέπουν μία ζεστή μέρα κυριολεκτικά σε κόλαση; Να χρησιμοποιήσει περισσότερο χρόνο το κλιματιστικό του, ρυπαίνοντας ως μη οικολογικά συνειδητοποιημένος πολίτης”. Γι’ αυτό και οι έρευνες δείχνουν ότι η κατανάλωση ενέργειας είναι αυξημένη βέβαια στα μεγάλα εισοδήματα, είναι όμως δυσανάλογα μεγάλη και στα νοικοκυριά με μικρά εισοδήματα. Και μάλιστα, το ίδιο συμβαίνει και το χειμώνα, με τα περισσότερα νοικοκυριά των χαμηλών εισοδημάτων να μην διαθέτουν όλη αυτή την υλικοτεχνική υποδομή (θερμομόνωση, διπλά τζάμια) που μειώνει τις απώλειες ενέργειας και βοηθά ένα σπίτι να ζεσταθεί με τη λιγότερη δυνατή ενεργειακή κατανάλωση. Έτσι, μόνο το 8% των Ελλήνων πολιτών χαμηλού εισοδήματος κατοικεί σε πλήρως προστατευμένα κτίρια με διπλά υαλοστάσια και μόνωση, ενώ στα υψηλά εισοδήματα το αντίστοιχο ποσοστό φθάνει το 64%.
Αυτό φυσικά σημαίνει πρόσθετη επιβάρυνση του οικογενειακού προϋπολογισμού, επιβάρυνση που βέβαια αναλογεί σε όλο καιμεγαλύτερο ποσοστό του εισοδήματος όσο μικρότερο είναι αυτό. Για παράδειγμα, η θέρμανση αντιπροσωπεύει το 6,2% του εισοδήματος των χαμηλά αμειβόμενων νοικοκυριών, τη στιγμή που το αντίστοιχο ποσοστό στα ανώτερα εισοδήματα είναι μόλις 0,6%.
Βέβαια, στην ελεύθερη αγορά δεν υπάρχουν… αδιέξοδα, αφού πάντα υφίσταται και η “λύση” της μη κατανάλωσης, η “επιλογή” δηλαδή να ζήσει κανείς σε ένα σπίτι που δεν θερμαίνεται και δεν δροσίζεται επαρκώς. Οι ειδικοί ονομάζουν αυτή την κατάσταση “ενεργειακή φτώχεια”, περιγράφοντας με αυτό τον όρο όσα νοικοκυριά, για οικονομικούς λόγους, έχουν δύσκολη πρόσβαση ή και καθόλου στην κατανάλωση καυσίμων. Στην Ελλάδα, μάλιστα, αυτά τα νοικοκυριά αυξάνονται τα τελευταία χρόνια δραματικά: Με τα δεδομένα του 2006, το ποσοστό του πληθυσμού που υποφέρει από ένδεια καυσίμων αυξήθηκε από 1,6 % το 2004 σε 8,4 %. Και οι συνθήκες μέσα στις οποίες ζουν δυσχεραίνουν χρόνο με το χρόνο: στη διετία 2004-2006, το ποσοστό των νοικοκυριών σε κατάσταση ενεργειακής ένδειας καυσίμων εκτινάχθηκε από το 40% στο 60%.
Επομένως, η λύση δεν είναι να επιβληθεί κάποιο “ειδικό τέλος ρύπων” για την κιλοβατώρα που ξοδεύει κάθε νοικοκυριό αδιακρίτως από τα όποια ταξικά κριτήρια. Αντίθετα, η λύση είναι να διασφαλιστούν όροι κοινωνικής ισότητας που πλέον δεν θα αφορούν μόνο την κατανάλωση των καυσίμων αλλά και την εξοικονόμησή τους: κατασκευή μη ενεργοβόρων, αξιοπρεπών κοινωνικών κατοικιών, ανακατασκευή των ήδη υπαρχόντων κατοικιών με κρατικό κόστος, αναβάθμιση των ζωνών πράσινου στις λαϊκές οικιστικές περιοχές κλπ. Όλοι αυτοί οι τρόποι θα διασφαλίζουν ότι δεν θα υποβαθμίζεται η ποιότητα της ζωής “αυτού που ρυπαίνει”, ακόμη κι αν ρυπαίνει για να ζεσταθεί αξιοπρεπώς ή να δροσίσει το χώρο όπου μένει. Σε αντίθετη περίπτωση, θα πρέπει να αποδεχθούμε ότι τα νοικοκυριά των χαμηλών εισοδηματικών τάξεων είναι οι «παράπλευρες απώλειες» της οικολογικής σταυροφορίας, καταδικάζοντάς τα στη διαμονή σε χώρους όπου για παράδειγμα στο 50% της καλοκαιρινής περιόδου, η εσωτερική θερμοκρασία είναι άνω των 34˚ C, φθάνοντας μέχρι και τους 42˚C.
Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση της τεχνητής αύξησης της τιμής της βενζίνης με “πράσινους” φόρους για κάθε όχημα αδιακρίτως, επίσης χωρίς καμία εφαρμογή έστω και υποτυπωδών κοινωνικών-ταξικών κριτηρίων. Είναι αλήθεια ότι τα μέσα μεταφοράς τόσο των ανθρώπων όσο και των εμπορευμάτων είναι ένας από τους βασικούς λόγους εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου και κατανάλωσης ενεργειακών πόρων. Ωστόσο, σε ένα μεγάλο μέρος τους αυτές οι μεταφορές δεν εξυπηρετούν κοινωνικές ανάγκες αλλά κυρίως την ευέλικτη και ιδιωτική κινητικότητα των εμπορευμάτων και της εργατικής δύναμης, ευελιξία που επιτάσσει σήμερα στο παγκοσμιοποιημένο κεφάλαιο να μεταφέρει αγαθά και υπηρεσίες σε αποστάσεις εκατομμυρίων χιλιομέτρων μακριά από το χώρο παραγωγής τους, στην αγορά όπου θα καταναλωθούν. Και βέβαια, ακόμη και στην περίπτωση των μετακινήσεων που δεν συνδέονται άμεσα με την παραγωγική διαδικασία, η μετακίνηση με ιδιωτικά αυτοκίνητα και φορτηγά είναι άμεσα συνδεδεμένη με την αγορά της αυτοκινητοβιομηχανίας, η οποία ενισχύει τη λύση του Ι.Χ. έναντι των μέσων μαζικής μεταφοράς.
Τι σημαίνει αυτή η πίεση για ολοένα μεγαλύτερη διείσδυση των αυτοκινήτων; Στην περίπτωση της Ελλάδας, σημαίνει ότι το ίδιο το κράτος απαξιώνει κάθε άλλο μέσο μετακίνησης, όπως τους σιδηροδρόμους, το οποίο θα μπορούσε να εξασφαλίσει ασφαλείς και λιγότερο ρυπογόνες μεταφορές. Πολλές φορές μάλιστα φαίνεται ότι η Ελλάδα αποτελεί «παραφωνία» έναντι των υπόλοιπων δυτικοευρωπαϊκών κρατών, υπονομεύοντας στην πράξη κάθε προσπάθεια δημιουργίας αξιοπρεπών μέσων μαζικής μεταφοράς (τραμ, λεωφορείων) προς όφελος κάποιων μικροσυμφερόντων. Ωστόσο, το γεγονός ότι οι μεγάλες δυτικές μητροπόλεις θεσπίζουν μέτρα οικονομικού χαρακτήρα για να μειώσουν την κίνηση των Ι.Χ., επιβάλλοντας για παράδειγμα διόδια στο κέντρο της πόλης και τέλη στάθμευσης, δείχνει ξεκάθαρα ότι η μείωση της σπατάλης ενέργειας γίνεται με ταξικά κριτήρια, με συνέπεια η ενεργειακή υπερκατανάλωση να ανάγεται σε «προνόμιο» για τους λίγους. Οποσδήποτε, ταξικά και περιβαλλοντικά ωφέλιμη πολιτική θα σήμαινε ότι η εξοικονόμηση γίνεται με κοινωνική δικαιοσύνη, και όχι με τον αποκλεισμό ολόκληρων κοινωνικών ομάδων από το δημόσιο αγαθό της μετακίνησης. Αν πρέπει να διεκδικήσουμε μια λύση για πιο ανθρώπινες μετακινήσεις μέσα στις πόλεις, το αίτημα θα ήταν όχι μόνο αξιόπιστα αλλά και δωρεάν δίκτυα ΜΜΜ, τα οποία θα καλύπτουν τις ανάγκες των πολιτών όλο το 24ωρο.
ΠΥΡΗΝΙΚΑ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑ ΣΗΜΕΡΑ – ΝΕΕΣ ΠΥΡΗΝΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ
Συνολικά σήμερα 31 χώρες διαθέτουν 441 πυρηνικοί αντιδραστήρες που παράγουν 350 Gwatt καλύπτοντας το 16% των αναγκών τους σε ηλεκτρικής ενέργεια. Παράλληλα σε όλο τον κόσμο κατασκευάζονται ή ετοιμάζονται να κατασκευαστούν γύρω στους 34, από αυτούς 6 στη Ρωσία, 6 στην Ινδία, 6 στην Κίνα, 3 στην Κορέα, 2 στη Βουλγαρία, 2 στην Ουγκαρία, και από 1 σε Αργεντινή, Φιλανδία, Γαλλία, Ιαπωνία, Πακιστάν, Ουκρανία, Ρουμανία, Ταϊβάν και ΗΠΑ . Εκτιμάται ότι τα επόμενα 25 χρόνια θα «χρειαστεί» να κατασκευαστούν 200 πυρηνικές μονάδες ώστε να υποσκελιστούν οι πυρηνικοί αντιδραστήρες που λόγο παλαιότητας βγαίνουν από την παραγωγή και να αυξηθεί έστω και λίγο το ποσοστό της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από πυρηνικές μονάδες .
Η Ιαπωνία έχει 53 πυρηνικά εργοστάσια.
Στις ΗΠΑ σήμερα λειτουργούν 101 Πυρηνικά εργοστάσια, στην Ευρώπη λειτουργούν 197 Πυρηνικά εργοστάσια που παράγουν το 15%της παραγόμενης Ηλεκτρικής Ενέργειας και το 6,5% της καταναλώσιμης ηλεκτρικής ενέργειας. Και στην Ε.Ε. έχουν πυρηνικά εργοστάσια τα 15 από τα 27 κράτη- μέλη.
Η Γαλλία είναι η μεγαλύτερη πυρηνική δύναμη στην ΕΕ με 59 πυρηνικά εργοστάσια που καλύπτουν το 80% της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας. Ακολουθούν η Λιθουανία με 78,5%, η Σλοβακία με 69,6%, το Βέλγιο με 55.6%, η Ουκρανία με 48,5%, η Σουηδία με 46,7%, η Κορέα με 44,7%, η Αρμενία με 42,7%, η Σλοβενία με 42,4%, η Ουγγαρία με 37,2%, η Φιλανδία με 32,9%
Στην ευρύτερη γειτονιά μας….
Η Βουλγαρία έχει 2 πυρηνικούς αντιδραστήρες στο Κοσλοντούϊ. Σκοπεύει να φτιάξει 2 πυρηνικούς αντιδραστήρες στο Μπελντέ συνολικής ισχύος 2000 Μwatt για τις οποίες έχει υπογράψει συμβόλαια με την Ρώσικη εταιρεία Atomostroyexport και τη Γαλλογερμανική κοινοπραξία των Areva- Siemens.
Η Ρουμανία έχει πυρηνικό εργοστάσιο στην Τσερνοβόδα με 2 αντιδραστήρες ισχύος 650 Mwatt ο καθένας. Σχεδιάζει να κατασκευάσει ακόμα 3 αντιδραστήρες των 1000Mwatt
Η Τσεχία έχει 1 πυρηνικό εργοστάσιο στο Ντιουκοβάνι με 4 εν λειτουργία αντιδραστήρες συνολικής ισχύος 1648 Mwatt. Ολοκληρώνει την κατασκευή 2 νέων αντιδραστήρων συνολικής ισχύος 1824 Mwatt
Η Σλοβενία έχει 1 πυρηνικό εργοστάσιο με 5 εν λειτουργία αντιδραστήρες συνολικής ισχύος 2040 Mwatt. Κατασκευάζει άλλους 3 αντιδραστήρες συνολικής ισχύος 1144Mwatt
Ουγγαρία έχει 1 πυρηνικό εργοστάσιο με 4 αντιδραστήρες συνολικής ισχύς 1729 Mwatt
Η Τουρκία έχει εξαγγείλει την δημιουργία 3 πυρηνικών μονάδων συνολικής ισχύος 4.500 Mwatt
Στον χορό της πυρηνικής ενέργειας σκοπεύουν να μπουν τόσο η Αλβανία όσο και η ΠΓΔΜ. Και στην Ελλάδα όμως αυξάνονται οι φωνές που προωθούν την δημιουργία πυρηνικού εργοστασίου. Μάλιστα ο Δρ. Αναστάσιος Γίουτσος (διευθυντής του Εργαστηρίου Πυρηνικού Αντιδραστήρα του Δημόκριτου) τοποθετεί την κατασκευή ενός πυρηνικού εργοστασίου στην Ελλάδα το 2015. Προτεινόμενες θέσεις εδώ και χρόνια είναι Λαύριο, Κάρυστος, Δ. Μακεδονία.
Γενικά στα επόμενα 20 χρόνια αναμένεται να εγκατασταθούν στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, πυρηνικοί αντιδραστήρες συνολικής ισχύος 12.700 Mwatt
Ανάμεσα στις μεγάλες εταιρείες του πυρηνικού λόμπι μπορούμε να δούμε:
Την Γαλλική Areva με 58.000 εργαζόμενους
Τις Ιαπωνικές Toshiba, Tokyo Electric Power
Την Αυστραλιανή Paladin Energy
Τις Καναδικές Eguinox Minerals, Uranium One
Τις Αμερικάνικες Emerson, Mc Dermott, Exelon Nuclear
Την Βρετανική British Energy
Τις Γερμανικές Ε.ΟΝ. , RWE, Westinghouse, Condy
ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ
Ένα από τα βασικά επιχειρήματα των υπέρμαχων της πυρηνικής ενέργειας είναι ότι αυτή δεν συμβάλει στο φαινόμενο του θερμοκηπίου με την εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου. Αυτή όμως είναι η μισή αλήθεια, αφού καταρχάς ένας πυρηνικός αντιδραστήρας και οι βοηθητικές του εγκαταστάσεις εκπέμπουν πολύ μεγαλύτερα ποσά θερμότητας στην ατμόσφαιρα από ό,τι ένα συμβατικό εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας ίσης ισχύος.
Η χρήση της πυρηνικής ενέργειας έχει υπολογιστεί ότι το μέγιστο που μπορεί να συμβάλει στην μείωση της εκπομπής των αερίων του θερμοκηπίου είναι μέχρι 5%, αφού το μεγαλύτερο μέρος της εκπομπής των αερίων του θερμοκηπίου δεν οφείλεται στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας αλλά στις μεταφορές και στην βιομηχανική παραγωγή και την θέρμανση των κτηρίων. Και αυτό με το αντίτιμο της κατασκευής εκατοντάδων νέων πυρηνικών εργοστασίων.
ΠΥΡΗΝΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ
Τα ραδιενεργά στοιχεία είναι ενεργά για 23.000 χρόνια .
Για κάθε 1000 Mwatt ηλεκτρικής ενέργειας που παράγονται από πυρηνική ενέργεια δημιουργούνται 27 τόνοι ραδιενεργών αποβλήτων υψηλής περιεκτικότητας, 300 τόνοι μέσης περιεκτικότητας και 450 τόνοι χαμηλής περιεκτικότητας. Ένας πυρηνικός αντιδραστήρας ισχύος 1000 Mwatt, παράγει σε έναν χρόνο περισσότερο ραδιενεργό καίσιο, ιώδιο και στρόντιο από το σύνολο των ατομικών βομβών που έχουν εκραγεί μέχρι σήμερα.
10 έτη μετά την απομάκρυνση του πυρηνικού αποβλήτου από τον αντιδραστήρα έχει ραδιενεργή δόση 10.000 rem όταν η θανατηφόρα δόση για τον άνθρωπο είναι 500 rem. Καθώς τα πυρηνικά εργοστάσια λειτουργούν εδώ και 50 περίπου χρόνια, έχουν συσσωρευτεί κατά προσέγγιση 150.000 τόνοι αποβλήτων ραδιενεργούς ουρανίου, τα δύο τρίτα των οποίων ούτε έχουν υποβληθεί σε επεξεργασία ούτε έχουν φτάσει στο στάδιο της τελικής διάθεσης.
Ο χρόνος ζωής ενός εργοστασίου είναι 30 χρόνια και μετά μετατρέπεται το ίδιο σ΄ ένα τεράστιο πυρηνικό απόβλητο. Η αποδόμηση του μπορεί να έχει κόστος που φτάνει στο 50% του κόστους κατασκευής του. Και φυσικά ακόμα και σε ομαλή κατάσταση λειτουργίας τους οι πυρηνικοί αντιδραστήρες εκπέμπουν ραδιενεργά αέρια.
Φυσικά στο πρόβλημα των ραδιενεργών αποβλήτων από τα πυρηνικά εργοστάσια πρέπει να συνυπολογίσουμε τα απόβλητα των πυρηνικών όπλων, που είναι εξίσου μεγάλης επικινδυνότητας, αλλά και τα απόβλητα χαμηλής ραδιενέργειας που παράγονται από νοσοκομεία και ερευνητικά κέντρα.
Από όλες τις προτάσεις διαχείρισης των αποβλήτων των πυρηνικών εργοστασίων κυρίως έχει επιλεγεί ο βαθύς γεωλογικός ενταφιασμός, ενώ έχουν απορριφθεί:
1) ο ενταφιασμός στον πυθμένα των ωκεανών
2) ο ενταφιασμός στους πάγους των πόλων της γης
3) η αποστολή στο διάστημα
Στις ΗΠΑ, το ιστορικό των περιοχών στις οποίες είχαν αποθηκευτεί πυρηνικά απόβλητα μιλάει από μόνο του:
Στο Hanford τα υπόγεια ύδατα έχουν μολυνθεί σε έκταση πάνω από 200 τετραγ. Χιλιόμετρα
Στο Savannah Rirer Site ραδιενέργεια έχει διαπιστωθεί και σε επιφανειακά ύδατα, ενώ έχουν υπάρξει μεταλλάξεις σε αλιγάτορες.
Στο Barnwell της Νότιας Καρολίνας, που υπήρχαν εγκαταστάσεις χαμηλών ραδιενεργών αποβλήτων, έχει βρεθεί τρίτιο.
ΠΥΡΗΝΙΚΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ
Από την δεκαετία του ΄50 μέχρι σήμερα έχουν γίνει δεκάδες πυρηνικά ατυχήματα με καταστροφικότερο αυτό του Τσερνομπίλ.
Το 1952 και το1996 στον Καναδά, το 1957 στην Ρωσία, το 1957 και το 1996 στην Μ. Βρετανία, το 1960 και το 1990 στην Γαλλία, το 1983 στην Αργεντινή, το 1979 και το 1984 στις ΗΠΑ, το 1986 ΣΤΗΝ Γερμανία, το 1988, 1997, 1999 και το 2007 στην Ιαπωνία και το 1988 στην Ισπανία,
Στη Βουλγαρία, στο Κοσλοντούϊ δυο φορές ατυχήματα απείλησαν να μολύνουν το έδαφος.
Το μεγαλύτερο και καταστροφικότερο πυρηνικό ατύχημα έγινε το 1986 στο Τσερνομπίλ. Είκοσι δύο χρόνια μετά το Τσερνομπίλ ο καθηγητής Nikolai Omelyanets της Εθνικής Επιτροπής για την Προστασία από τη Ραδιενέργεια στην Ουκρανία υποστηρίζει ότι 500.000 άνθρωποι πέθανανε λόγω του ατυχήματος. Μια ζώνη 3000 στρεμμάτων δεν έχει καμία μορφή ζωής. 34499 άνθρωποι που εργάζονταν για τον καθαρισμό του εργοστασίου πέθαναν από τη ραδιενέργεια τα επόμενα χρόνια, ενώ ακόμα και σήμερα 3000 εργάζονται για τον καθαρισμό του εργοστασίου. 375 αγροκτήματα όπου εκτρέφονται 200.000 πρόβατα είναι ακόμα μολυσμένα από τη ραδιενεργό βροχή του 1986. Η παιδική θνησιμότητα ανάμεσα στο 1986-1989 έφτασε το 11% στις περιοχές που χτυπήθηκαν από το νέφος του Τσερνομπίλ , σε σύγκριση με άλλες περιοχές που είναι 4%.
Ένα από τα επιχειρήματα αυτών που υποστηρίζουν την δημιουργία πυρηνικού εργοστασίου στην Ελλάδα, είναι ότι αφού οι γείτονες μας στα Βαλκάνια και η Τουρκία θα φτιάξουν και άλλα πυρηνικά εργοστάσια, κινδυνεύουμε έτσι και αλλιώς από ένα πυρηνικό ατύχημα, οπότε δεν έχει νόημα να μην έχουμε και εμείς το δικό μας.
Ξεχνάνε όμως να μας πούνε ότι η απόσταση για ένα πυρηνικό ατύχημα παίζει τεράστιο ρόλο. Οι συνέπειες είναι 4πλάσιες σε απόσταση 50 χλμ. από ότι σε απόσταση 100 χλμ από το μέρος του ατυχήματος.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ
Είναι πραγματικά έστω και με όρους οικονομίας φτηνή η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από πυρηνικούς αντιδραστήρες;
Η πυρηνική βιομηχανία υπόσχεται νέους αντιδραστήρες με κόστος επένδυσης γύρω στα 2000 δολάρια/ Kwatt, όμως στην πραγματικότητα βάσει των υπερβάσεων που έχουμε σε αυτές τις περιπτώσεις, το κόστος ανεβαίνει σε 5000-6000 δολάρια /Kwatt
Η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας υπολογίζει το κόστος παραγωγής από πυρηνικό εργοστάσιο σε 40-45 ευρώ/ Mwatt, όταν ο λιθάνθρακας/ έχει κόστος 35-50 ευρώ/ Mwatt, το φυσικό αέριο 35-45 ευρώ / Mwatt, τα αιολικά 35-175 ευρώ / Mwatt.
Εάν όμως στο κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από πυρηνικό αντιδραστήρα συνυπολογίσουμε
* Το κόστος διαχείρισης των πυρηνικών αποβλήτων ( περισσότερο στοιχίζει η σχετικά ασφαλής διαχείριση 1 κιλού πυρηνικών αποβλήτων, από την αγορά 1 κιλού καυσίμου)
*Τη διάλυση του αντιδραστήρα μόλις γεράσει που μπορεί να φτάσει και το 50% του κόστους κατασκευής του.
*Το υπέρογκο κόστος μεταφοράς των καυσίμων.
Τελικά το κόστος δεν είναι τόσο μικρό όσο θέλουν να μας το παρουσιάσουν.
Δισεκατομμύρια δολάρια ξοδεύονται για την ανεύρεση αξιόπιστης λύσης για τα πυρηνικά απόβλητα χωρίς αποτέλεσμα.
Και φυσικά η λειτουργία ενός πυρηνικού αντιδραστήρα απαιτεί έναν αριθμό πρόσθετων πυρηνικών μονάδων: Μονάδα Εξόρυξης ουρανίου, Μονάδα Καθαρισμού Ορυκτού και σύνθεσης με οξείδια, Μονάδα Εμπλουτισμού , Μονάδα Κατασκευής Ράβδων Καυσίμων, Μονάδα προσωρινής φύλαξης
Σαν παράδειγμα να αναφέρουμε ότι το 2002 το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ ξεκίνησε το πρόγραμμα καθαρισμού από τα πυρηνικά απόβλητα στο απέραντο συγκρότημα του Hanford, το οποίο θα διαρκέσει 30 χρόνια και θα κοστίσει 50 δις δολάρια.
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΗ ΜΟΛΥΝΣΗ
Η Διεθνή Ένωση Φυσικών για την Πρόληψη του Πυρηνικού Πολέμου, έχει υπολογίσει σε 1,5 δις ανθρώπους που έχουν πληγεί από την πυρηνική ενέργεια.
Ραδιενεργός ρύπανση του ατμοσφαιρικού αέρα
Ο ατμοσφαιρικός αέρας είναι το πρώτο συστατικό του οικοσυστήματος το οποίο μολύνεται μετά από πυρηνική έκρηξη ή ατύχημα πυρηνικής εγκατάστασης, που έχει σαν αποτέλεσμα τη διαρροή ραδιενεργού υλικού στην ατμόσφαιρα. Η έκταση της μόλυνσης εξαρτάται από την πηγή που την προκάλεσε. Ο ατμοσφαιρικός αέρας είναι ο δρόμος με τον οποίο μεταφέρονται τα ραδιενεργά άτομα σε περιοχές μακριά από την πυρηνική έκρηξη ή ατύχημα. Περισσότερο επικίνδυνη από τη μολυσμένη με ραδιενέργεια τροφή ή νερό είναι η εισπνοή μολυσμένου αέρα. Γιατί, ενώ ο άνθρωπος πίνει δυο λίτρα νερό και ένα λίτρο τροφή το 24ωρο, εισπνέει 10-20 χιλιάδες λίτρα αέρα. Έτσι συσσωρεύονται στο σώμα του ανθρώπου πολύ μεγάλες ποσότητες ραδιενεργών ατόμων. Η μόλυνση του αέρα δεν διαρκεί πολύ γιατί τα ραδιενεργά υλικά λόγω της βαρύτητας καταλήγουν σύντομα στο έδαφος και σε ότι βρίσκεται πάνω σ’ αυτό.
Ραδιενεργός ρύπανση του εδάφους
Το μεγαλύτερο μέρος των ραδιενεργών υλικών καταλήγει στο έδαφος. Από εκεί τα ραδιενεργά άτομα επηρεάζουν τα φυτά, τα ζώα και τον άνθρωπο. Η παραμονή των υλικών εκεί εξαρτάται από το χρόνο υποδιπλασιασμού τους (μέχρι και χιλιάδες χρόνια) και από το πόσο απορροφώνται από το έδαφος.
Ραδιενεργός ρύπανση του νερού
Τα νερά σε ανοιχτούς χώρους μπορούν να μολυνθούν μετά από βροχόπτωση ή χιονόπτωση. Τα υπόγεια νερά «φιλτράρονται» όταν περνούν από ένα μεγάλο στρώμα εδάφους, γι’ αυτό το πηγαδίσιο νερό μετά από πυρηνική έκρηξη είναι ασφαλέστερο από το επιφανειακό. Όταν τα μολυσμένα νερά χρησιμοποιούνται για πότισμα σε μεγάλο ποσοστό εισέρχονται στα φυτά. Στη συνέχεια τα ζώα ή ο άνθρωπος μολύνονται όταν καταναλώνουν αυτά τα φυτά. Επίσης το άφθονο νερό που χρησιμοποιούν τα πυρηνικά εργοστάσια μολύνει το περιβάλλον, όταν βγαίνει από αυτά.
Ραδιενεργός ρύπανση των φυτών
Τα ραδιενεργά υλικά πριν φτάσουν στο έδαφος μπορεί να συγκρατηθούν από τα φύλλα και τους καρπούς των φυτών (άμεση ρύπανση). Όταν προσλαμβάνονται από τις ρίζες των φυτών η ρύπανση είναι έμμεση. Η ένταση και η διάρκεια μιας βροχόπτωσης μειώνει τη μόλυνση στα φυτά.
Συνέπειες στα ζώα
Τα ζώα είναι εκτεθειμένα στην εξωτερική ακτινοβολία και με τη βοσκή φορτώνουν το σώμα τους με ραδιενεργά άτομα. Από το σώμα τους ένα μέρος ακτινοβολεί γύρω τους και ένα άλλο μέρος αποβάλλεται (γάλα, ούρα, κλπ.). Η μόλυνση μεταδίδεται σε σαρκοφάγα ζώα και στον άνθρωπο, μέσα από το κρέας, το γάλα κ.ά. αυτών των φυτοφάγων ζώων. Η ακτινοβολία μπορεί να είναι θανατηφόρα ή να προκαλέσει αρρώστιες ή στείρωση. Η ανθεκτικότητα των ζώων στις ακτινοβολίες είναι διαφορετική και μπορεί αν δημιουργηθούν διαταραχές στην οικολογική ισορροπία. Τα έντομα π.χ. είναι πιο ανθεκτικά από τα πτηνά.
Συνέπειες στον άνθρωπο
Χωρίζονται σε δυο κατηγορίες:
α) Οι στοχαστικές (ή πιθανολογικές) είναι εκείνες που η εκδήλωσή τους έχει το χαρακτήρα του τυχαίου. Η πιθανότητα εκδήλωσής τους συνδέεται με τη δόση της ακτινοβολίας που απορροφάται από τον οργανισμό. Δεν υπάρχει βέβαια κατώτερη δόση ακτινοβολίας. Η εκδήλωσή τους μπορεί να γίνει μετά από δεκαετίες. Οι στοχαστικές συνέπειες προκαλούνται από πολύ χαμηλές δόσεις ακτινοβολίας και αφορούν τη ζωή χιλιάδων ατόμων. Οι στοχαστικές επιπτώσεις είναι:
· Η εμφάνιση καρκίνου (λευχαιμίες, όγκοι μαστού, καρκίνος μυελού των οστών, πνεύμονα, οστών, θυρεοειδούς, ήπατος, λεπτού εντέρου και δέρματος).
· Οι κληρονομικές ανωμαλίες. Οι ακτινοβολίες προκαλούν μεταλλάξεις από τοπικές βλάβες στο DNA που δεν είναι ορατές στο μικροσκόπιο και χρωματοσωμιακές ανωμαλίες που δεν επιδιορθώνονται και είναι ορατές στο μικροσκόπιο (π.χ. σύνδρομο DOWN). Όσο μικρή κι αν είναι η ποσότητα ακτινοβολίας που απορροφά ένα κύτταρο, πάντοτε δημιουργείται αυξημένη πιθανότητα μεταλλάξεων. Μια μετάλλαξη του γενετικού υλικού για να εκδηλωθεί σ’ ένα άτομο, πρέπει το άτομο αυτό να έχει προέλθει από ένα σπερματοζωάριο κι ένα ωάριο που έχουν ακριβώς την ίδια μετάλλαξη. Σε αντίθετη περίπτωση δεν εκδηλώνεται η μετάλλαξη στον απόγονο. Η κληρονομικές ανωμαλίες είναι δυσμενείς για τον άνθρωπο π.χ. η μεσογειακή αναιμία.
β) Μη στοχαστικές συνέπειες. Αυτές παρατηρούνται σε σχετικά υψηλές δόσεις ακτινοβολίας και η πιθανότητα και ο βαθμός εκδήλωσής τους εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως η ηλικία, το βάρος, η γενική κατάσταση του ατόμου αλλά και η περίθαλψη που θα έχει τις πρώτες ώρες ή μέρες. Οι μη στοχαστικές συνέπειες είναι:
· Το γαστρεντερικό σύνδρομο (καταστροφή των κυττάρων που καλύπτουν το γαστρεντερικό σύστημα).
· Η καταστροφή του μυελού των οστών. Η μόνη θεραπεία είναι η μεταμόσχευση του μυελού των οστών. Συνήθως όμως απορρίπτονται τα ξένα κύτταρα. Εμφανίζεται 2-3 μέρες μετά την έκθεση στην ακτινοβολία.
· Η ακτινική πνευμονίτις. Εμφανίζεται με αναπνευστικά προβλήματα και πυρετό 5-6 εβδομάδες μετά και εκτεταμένη καταστροφή των κυττάρων του πνεύμονα. Οι άνθρωποι συνήθως πεθαίνουν από καταστροφή του μυελού των οστών.
Τα όργανα και οι ιστοί έχουν διαφορετική ευαισθησία στην ακτινοβολία. Ακτινοευαίσθητα είναι τα γεννητικά όργανα, ο μυελός των οστών, το επιθήλιο του εντέρου, το δέρμα και ο φακός του ματιού. Ακτινοάντοχα θεωρούνται το συκώτι, τα νεφρά, ο εγκέφαλος, τα οστά και οι συνδετικοί ιστοί.
H εισήγηση του Αυτόνομου Στεκιού για την εκδήλωση που είχε κάνει το Νοέμβριο του 2008, με θέμα: «Πυρηνική Ενέργεια: φωσφορίζοντας στο σκοτάδι»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου