Χαζή Γκόμενα (από το μπλογκ του Πιτσιρίκου)

του Πιτσιρίκου 17.03.11

Οι δυο ατομικές βόμβες που έριξαν οι Αμερικανοί στην Ιαπωνία το 1945 είναι βαθιά χαραγμένες στις μνήμες και τις συνειδήσεις των Ιαπώνων, οπότε αποφάσισαν να ρίξουν κι αυτοί μια πυρηνική βόμβα στους εαυτούς τους.

Μοιάζει με τραγική ειρωνεία να κινδυνεύει σήμερα η Ιαπωνία από την πυρηνική καταστροφή, αλλά δεν είναι. Ταπεινή μου γνώμη –και μάλλον όχι μόνο δική μου- είναι πως μια χώρα που έχει ζήσει τον όλεθρο του ατομικού βομβαρδισμού στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι θα έπρεπε να είναι περισσότερο προσεκτική με την πυρηνική ενέργεια.

Είναι γνωστό πως στην Ιαπωνία υπήρχαν αντιδράσεις για την εξάρτηση της χώρας από την πυρηνική ενέργεια – ιδιαίτερα, από όσους επέζησαν από τις ατομικές βόμβες του 1945.

Χτες πληροφορηθήκαμε –μέσω διπλωματικών τηλεγραφημάτων των ΗΠΑ που δημοσιεύτηκαν στην Daily Telegraph μετά από διαρροή του Wikileaks- πως από το 2008 η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας είχε προειδοποιήσει την Ιαπωνία ότι τα πυρηνικά της εργοστάσια δεν ήταν σε θέση να αντέξουν ισχυρούς σεισμούς.

Η ιαπωνική κυβέρνηση γνώριζε πως οι κανονισμοί ασφαλείας των εργοστασίων ήταν ξεπερασμένοι και πως πιθανοί ισχυροί σεισμοί θα προκαλούσαν σοβαρά προβλήματα στους πυρηνικούς σταθμούς.
Η ιαπωνική κυβέρνηση γνώριζε τους κινδύνους και έχει τεράστια ευθύνη γιατί αφενός δεν είπε ποτέ την αλήθεια στον ιαπωνικό λαό και αφετέρου δεν έκανε τίποτα για να αποτρέψει μια πιθανή καταστροφή.

Μάλιστα, σε ένα διπλωματικό τηλεγράφημα των ΗΠΑ που δημοσίευσε η Daily Telegraph, αναφέρεται πως η ιαπωνική κυβέρνηση αντιτάχθηκε σε δικαστική εντολή να κλείσει πυρηνικό εργοστάσιο στη δυτική Ιαπωνία – η δικαστική εντολή δόθηκε λόγω φόβων ότι το πυρηνικό εργοστάσιο δεν θα άντεχε σε έναν ισχυρό σεισμό.

Ο ιαπωνικός λαός περνάει πολύ δύσκολες ώρες, αλλά έχει κι αυτός τις ευθύνες του. Όταν η χώρα σου έχει δεχτεί δυο ατομικές βόμβες -και βρίσκεται σε μια από τις πιο σεισμογενείς περιοχές του πλανήτη- οφείλεις να αντιμετωπίζεις με μεγάλο σκεπτικισμό την πυρηνική ενέργεια και να μην εξαρτάσαι απ’ αυτήν. Δεν είναι ανάγκη να είσαι εσύ προσωπικά θύμα της πυρηνικής ενέργειας για να εναντιωθείς στην πυρηνική ενέργεια.

Πάντα κατά την ταπεινή μου γνώμη, το ζήτημα είναι ηθικό – και μόνο ηθικό. Για να αναφέρω ένα άλλο παράδειγμα –πιο κοντινό σε εμάς-, θα παραθέσω ένα σύνθημα που είναι γραμμένο στους τοίχους της Αθήνας: «Οι παππούδες μας πρόσφυγες, οι γονείς μας μετανάστες, εμείς ρατσιστές;».

Δεν γίνεται εγώ που ο παππούς μου και η γιαγιά μου ήταν πρόσφυγες, οι γονείς μου εσωτερικοί μετανάστες και αρκετοί συγγενείς μου μετανάστες στο εξωτερικό να είμαι ρατσιστής. Δηλαδή γίνεται αλλά δεν πρέπει να το επιτρέψω στον εαυτό μου. Είναι χρέος στους προγόνους μου και στον εαυτό μου να μη γίνω ρατσιστής.

Με τον ίδιο τρόπο, όλοι οι Ιάπωνες θα έπρεπε να έχουν αντιταχθεί στην πυρηνική ενέργεια – ήταν χρέος τους στα θύματα και στους επιζήσαντες του ατομικού βομβαρδισμού. Και επειδή ζούμε στο παγκόσμιο χωριό, είμαστε αδέλφια και η μοίρα μας είναι κοινή, θα έπρεπε όλοι να έχουμε αντιταχθεί στη χρήση πυρηνικής ενέργειας.

Πριν από 2-3 δεκαετίες υπήρχαν μεγάλες διαδηλώσεις και ισχυρή λαϊκή αντίδραση σε όλον τον κόσμο στη χρήση πυρηνικής ενέργειας και στις πυρηνικές δοκιμές - ακόμα κι αν επρόκειτο για χρήση πυρηνικής ενέργειας για ειρηνικούς σκοπούς. Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα, αλλά, σε αυτήν την περίπτωση, τα μέσα μπορούν να μας εξολοθρεύσουν όλους και αυτό δεν είναι πολύ ειρηνικό – επίσης, δεν είναι καθόλου έξυπνο.

Οι λαοί έχουμε τις ευθύνες μας. Εμείς είμαστε υπεύθυνοι για όσα μας συμβαίνουν. Το ότι η Ιαπωνία και η Γερμανία –οι δυο μεγάλοι ηττημένοι του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου- έγιναν σε σύντομο σχετικά διάστημα δυο οικονομικοί κολοσσοί δεν μου λέει απολύτως τίποτα. Άλλωστε, είναι γνωστό πως ο καπιταλισμός ριζώνει και αναπτύσσεται καλύτερα στα συντρίμμια. Κι αυτές οι δυο χώρες ήταν συντρίμμια στο τέλος του πολέμου.

Το οικονομικό θαύμα της Ιαπωνίας –όπως και η πειθαρχία, η εργατικότητα και η τάξη των Ιαπώνων- δεν με συγκινούν ιδιαίτερα. Ο ιαπωνικός λαός όφειλε μετά τις δυο ατομικές βόμβες του 1945 να πει «ποτέ ξανά». Έπεσαν με τα μούτρα στη δουλειά, δεν σκέφτηκαν όσο έπρεπε αυτά που τους είχαν συμβεί και τώρα η ιστορία μπορεί να επαναληφθεί σαν φάρσα: να ρίξουν πυρηνική βόμβα στη χώρα τους.

Η ατομική βόμβα που έριξαν οι Αμερικανοί στη Χιροσίμα είχε την ονομασία «Μικρό Αγόρι», ενώ η βόμβα που έριξαν στο Ναγκασάκι λεγόταν «Χοντρός Άντρας». Αν η Ιαπωνία καταφέρει να ρίξει πυρηνικά στον εαυτό της, θα πρέπει να ονομαστεί «Χαζή Γκόμενα».

Οι λαοί δεν είναι αθώοι. Κανείς μας δεν είναι αθώος. Όταν κάποιοι λαοί ζουν καλά, τρώνε με χρυσά κουτάλια και κάνουν «οικονομικά θαύματα», κάποιοι άλλοι λαοί ζουν εξευτελιστικά. Και οι λαοί με το «οικονομικό θαύμα» δεν δίνουν δεκάρα για τους πεινασμένους – αν και ξέρουν πως ο πλούτος τους προέρχεται από τη φτώχεια των άλλων λαών.

Είμαστε άνθρωποι. Σε αυτή τη ζωή δεν έχουμε έρθει για να κάνουμε «οικονομικά θαύματα». Έχουμε έρθει για να ζήσουμε. Κι έχουμε έρθει για να ζήσουμε όλοι μαζί. Όπως λέει και το άσμα: «Στου Θωμά το μαγαζί θα φτιαχτούμε όλοι μαζί». Δεν θα φτιαχτεί ο καθένας μόνος του.

Σε αυτό το μαγαζί που λέγεται «Γη» θα φτιαχτούμε όλοι μαζί ή θα καταστραφούμε όλοι μαζί. Ο άκρατος εθνικισμός και η επιθυμία κάθε χώρας να μεγαλουργήσει μόνη της –φτιάχνοντας η καθεμιά τα πυρηνικά της εργοστάσια- οδηγούν στην καταστροφή. Ένας μεγάλος σεισμός, ένα ανθρώπινο λάθος ή ένα σαμποτάζ μπορούν να φέρουν τον πυρηνικό όλεθρο. Είναι τόσο εύκολο.

Ακούω τους πάντες –σε όλον τον πλανήτη- να ανησυχούν για τα παιδιά τους και να υποστηρίζουν πως τα κάνουν όλα για τα παιδιά τους. Για την ώρα, το μόνο που προσφέρουν στα παιδιά τους είναι η σιγουριά του καρκίνου – λυπάμαι, αλλά έτσι είναι.

Κι ας τους πει κάποιος πως τα παιδιά τους δεν θα ζήσουν σε γκέτο ούτε σε πυρηνικά καταφύγια – θα ζήσουν μαζί με όλα τα άλλα παιδιά του κόσμου που θα πρέπει κι αυτά να τα θεωρούν παιδιά τους.
Όποιος αγαπάει τα παιδιά του θα πρέπει να αντιληφθεί πως το «Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα» αφορά όλη την ανθρωπότητα και δεν είναι ένα τσιτάτο. Είναι ένα καίριο δίλημμα και θα πρέπει να επιλέξουμε πριν να είναι αργά. Αν δεν είναι ήδη αργά.

(Ο κύριος της φωτογραφίας είναι ένας από τους επιζήσαντες της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα.)

και μια μικρή προσθήκη από τον Τζέκυλ και Χάιντ

ένα από τα Όνειρα (1990) του Ακίρα Κουροσάβα
για τον πυρηνικό εφιάλτη

Mount Fuji in Red