ΚΩΣΤΑΣ ΛΑΠΑΒΙΤΣΑΣ Η ευρωζώνη λίγο πριν την κατάρρευση

από το Blog, Strange Maps: http://bigthink.com/ideas/21516

 

Η Αριστερά να μην περιμένει...
να πάρει πρωτοβουλίες τώρα

Τη συνέντευξη πήρε ο Παύλος Κλαυδιανός

από την ΕΠΟΧΗ, 28.11.10

Υπάρχει, λοιπόν, ντόμινο;
Όχι με την έννοια ότι η κρίση στη μία χώρα γεννάει την άλλη. Υπάρχει κοινή ρίζα, κοινές πιέσεις, κοινές αδυναμίες που έχουν να κάνουν με τη δομή της ευρωζώνης, το διαχωρισμό της σε κέντρο και περιφέρεια. Είναι λογικό, επομένως, εφόσον μια χώρα όπως η Ελλάδα έχει μπει σε τέτοια κατάσταση πριν 8-9 μήνες, τα ίδια φαινόμενα να εμφανίζονται και σε άλλες χώρες, π.χ., Ιρλανδία και σταδιακά στην Πορτογαλία, Ισπανία που είναι χώρες της περιφέρειας.

Μόνο που το επόμενο κομμάτι του ντόμινο είναι πολύ μεγάλο: η Ισπανία.Είναι το κεντρικό σημείο του προβλήματος, από την αρχή ήταν έτσι. Η κατάσταση της ισπανικής οικονομίας είναι κακή. Είχαμε μια τεράστια φούσκα στα ακίνητα, όγκο χρέους πάρα πολύ μεγάλο, πολύ μεγαλύτερο και απ’ αυτόν των άλλων τριών χωρών μαζί. Οι ισπανικές τράπεζες, ιδίως οι τοπικές, είναι πάρα πολύ εκτεθειμένες. Το χρέος είναι κατά μεγάλο μέρος ιδιωτικό, το κράτος ήταν πάρα πολύ συντηρητικό το προηγούμενο διάστημα άρα για το χρέος δεν ευθύνεται το Δημόσιο.

Όπως και στην Ιρλανδία...
Βεβαίως. Και στην Πορτογαλία. Στις τρεις αυτές χώρες το κράτος ήταν πολύ συντηρητικό, στην Ισπανία πολύ πιο συντηρητικό και από τη Γερμανία. Είχαμε τεράστια διόγκωση του χρηματοπιστωτικού τομέα και αυτό δημιούργησε την ευμάρεια και την ανάπτυξη που παρουσίασε η Ισπανία για ένα μεγάλο διάστημα, αλλά ταυτόχρονα η οικονομία της δεν είχε καθόλου καλές επιδόσεις, με πάρα πολύ υψηλή ανεργία, χωρίς θεμέλια και ικανότητα να ανταγωνιστεί. Σήμερα το ισπανικό χρέος ιδιωτικό και δημόσιο, είναι πάνω από 5 τρις. Οι αγορές γνωρίζουν ότι η κατάσταση είναι επίφοβη. Αν δει κανείς τα σπρεντς, συμπεραίνει ότι το κερδοσκοπικό ενδιαφέρον των αγορών, έχει πάει απευθείας στην Ισπανία. Θεωρούν την Πορτογαλία δεδομένη και έχουν αρχίσει να κάνουν κερδοσκοπικό παιχνίδι με την Ισπανία. Η προσδοκία είναι ότι εκεί θα πάει η κρίση και αν συμβεί αυτό μπορεί να σημαίνει και το τέλος του ευρώ. Τα ποσά είναι πάρα πολύ μεγάλα.

Να επαναλάβουμε λίγο τις αιτίες του προβλήματος;
Οι χώρες της περιφέρειας εντάχθηκαν στην Ευρωζώνη με τρόπο που σήμαινε απώλεια ανταγωνιστικότητας και άρα ελλείμματα στις τρέχουσες συναλλαγές που ταυτόχρονα καθρεφτίζονταν σε πλεονάσματα της Γερμανίας. Έλλειμμα για την περιφέρεια σημαίνει δανεισμός, υποχρεωτικά. Άρα, έχουμε μια μόνιμη πηγή που δημιουργεί χρέος. Παράλληλα στο εσωτερικό των χωρών αυτών έχουμε έκρηξη του χρηματοπιστωτικού τομέα, ο οποίος, επωφελούμενος του ευρώ, επεκτείνει τις δανειστικές και άλλες δραστηριότητές του. Έχουμε δηλαδή χρέος που έρχεται από έξω και χρέος που δημιουργείται από μέσα. Δεν μπορεί όμως αυτό να διαρκεί εσαεί δεδομένου ότι στη ρίζα του υπάρχει το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών. Το πρόβλημα λοιπόν προέρχεται από τις δομές της ευρωζώνης, δεν έχει να κάνει με το χαρακτήρα των νοτίων κτλ.

Πώς μεταφέρεται το πρόβλημα στις τράπεζες;
Εφόσον υπάρχει αυτή η τεράστια συσσώρευση χρέους, οι δανειστές  αντιλαμβάνονται ότι κινδυνεύουν να μην πάρουν τα λεφτά τους πίσω, και εξ αντανακλάσεως δημιουργείται αυτό το πρόβλημα στις τράπεζες. Διότι, πρώτον, εγχώριες και διεθνείς τράπεζες κατέχουν ένα μεγάλο ποσοστό από αυτό το χρέος και, δεύτερον, συνδέονται οι ξένες τράπεζες-δανειστές με τις εγχώριες τράπεζες. Δανείζονται η μια από την άλλη υπό την αιγίδα της ΕΚΤ. Δημιουργείται έτσι πρόβλημα αξιοπιστίας των τραπεζών, με συνέπεια οι καταθέτες να φοβούνται και να αποσύρουν τις καταθέσεις του, δημιουργώντας τεράστιες δυσκολίες ρευστότητας . Συνέβη αυτό τώρα στην Ιρλανδία, και μάλιστα από τους μεγάλους καταθέτες.

Επιδρά και η μείωση των εισοδημάτων;
Ναι, με την έννοια η πολιτική της λιτότητας επιτείνει τα προβλήματα των τραπεζών. Όσο εντατικοποιείται και γίνεται πιο βαθιά, τόσο δημιουργεί προβλήματα αποπληρωμής των δανείων λόγω απωλειών εισοδήματος, και τόσο οξύνεται το πρόβλημα των τραπεζών. Εν τω μεταξύ η ΕΚΤ προσφέρει ρευστότητα, αλλά όταν έχουμε τόσο σοβαρά προβλήματα όσο οι ιρλανδικές τράπεζες, δεν μπορεί και η ίδια πλέον διότι θεωρεί τα χρεόγραφά στην κατοχή τους ως παντελώς μη αξιόπιστα. Τους έδωσε σήμα ότι δε θα συνεχίσει να τα δέχεται εύκολα.

Το ρήγμα βαθαίνει στην Ευρωζώνη. Θα προκαλέσει διάσπασή της, κατακερματισμό της, διάχυσή της; Ή είναι διαχειρίσιμο;
Βραχυπρόθεσμα οι μηχανισμοί της ευρωζώνης, όπως π.χ. το Ταμείο Στήριξης, μοιάζουν να είναι αποτελεσματικοί. Δεν θα καταρρεύσει, π.χ., η Ιρλανδία. Αλλά μεσοπρόθεσμα, με όσα συμβαίνουν, μπορεί να πει κανείς ότι η ευρωζώνη δεν είναι βιώσιμη, με τις  πολιτικές που ακολουθούνται σήμερα. Οδεύουμε σε ριζική αλλαγή. Που πηγαίνουμε θα εξαρτηθεί, διότι, στο ενδιάμεσο, θα εμφανιστούν αφανείς έως σήμερα παράγοντες. Για παράδειγμα, μπορεί να σπάσει το ευρώ στα δύο, σε σκληρό πυρήνα και χαλαρή περιφέρεια. Ή κάποια χώρα να βγει εκτός ευρώ, αλλά αυτό θα έχει απρόβλεπτες συνέπειες, ίσως και γενικότερη διάσπαση.

Προφανώς όλα αυτά όχι κατόπιν συμφωνίας.
Ακριβώς, θα είναι προϊόν κατάρρευσης. Πάντως πολλά θα εξαρτηθούν από το τι θέλει η Γερμανία. Ως τώρα, αυτό που θέλει ωθεί προς διάλυση.

Η Γερμανία “δεν κατέχει το μυστικό της αυτοκρατορίας” υποστήριξες σε συνέντευξή σου, στην Ελευθερία Λάρισας.
Ναι, ωθεί προς τη διάλυση. Γιατί; Ίσως θέλει να αποκόψει τις χώρες της περιφέρειας και να δημιουργήσει ένα είδος δεύτερης εξωτερικής περιφέρειας. Υπάρχει ήδη μια στην ανατολική Ευρώπη που είναι εξίσου προσοδοφόρα για τη Γερμανία με την εσωτερική περιφέρεια της ευρωζώνης. Να απαλλαγεί δηλαδή από τις προβληματικές περιοχές που προκαλούν αναταραχή στο ευρώ, αλλά να τις έχει προσκολλημένες στο σχήμα του ευρώ, έχοντας δυνατότητα να κάνει εξαγωγές, σκεπτόμενη ότι θα επιχειρήσουν ίσως να κρατήσουν τα καινούργια τους νομίσματα προσδεμένα στο ευρώ μετά από την αρχική προσαρμογή. Αυτό όμως που σίγουρα μπορούμε να πούμε σήμερα είναι ότι η ακολουθούμενη πολιτική της Γερμανίας οδηγεί προς ρήξη και μη ελεγχόμενη διαδικασία.

Υπάρχει πλέον αντιπολίτευση στη Μέρκελ και από δυνάμεις του συστήματος.
Βεβαίως, υπάρχει διάσταση συμφερόντων και διαφορετικοί τρόποι σκέψης. Δεν είναι απαραίτητο τα συμφέροντα της γερμανικών τραπεζών να ταυτίζονται με τα συμφέροντα του βιομηχανικού και εμπορικού κεφαλαίου. Υπάρχει και αβεβαιότητα στις εξελίξεις. Κανείς δεν υπάρχει να εγγυηθεί ότι θα καταφέρει να διατηρήσει το ευρώ στον σκληρό του πυρήνα.

Ας έλθουμε όμως στην Ελλάδα τώρα.
Η Ελλάδα βρίσκεται σε πολύ δύσκολη θέση. Η πολιτική της κυβέρνησης αποτυγχάνει και με τους δικούς της όρους. Δεν είναι μόνο ότι φέρνει την κοινωνία σε τραγική κατάσταση. Τα ποσά του χρέους είναι πολύ μεγάλα για να ανταπεξέλθει η οικονομία, και η ύφεση τα κάνει χειρότερα. Άρα χρειάζεται να εξετασθεί το θέμα από την αρχή. Οι λύσεις είναι δύο. Η μια είναι αυτό που προτείνει η κυβέρνηση, δειλά, συνέχιση της λιτότητας, με κάποια μορφή αναδιάρθρωσης του χρέους. Αυτό είναι αναδιάρθρωση με πρωτοβουλία, ή υπέρ, του πιστωτή. Κάποια επιμήκυνση, ν’ αλλάξουν κάπως τα επιτόκια κ.τ.λ. Αυτό δεν είναι καλή λύση. Είναι θετικό καταρχάς που αναγνωρίζεται ότι το χρέος δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί. Λύση όμως σ’ αυτή τη βάση και με παράλληλη λιτότητα θα επιδεινώσει την κατάσταση. Διότι αποκλείεται να μειώσει τον όγκο του χρέους επαρκώς, να γίνει, δηλαδή, ουσιαστικό κούρεμα. Παράλληλα, οι μεσολαβούσες τράπεζες θα βγάζουν κέρδη από την αναδιάρθρωση, τεράστια. Ακόμη, η διαδικασία επιμήκυνσης αλλάζει το νομικό στάτους των δανείων από την ελληνική στη βρετανική νομοθεσία. Έτσι, όταν θα φθάσουμε στη στάση πληρωμών – διότι προς τα εκεί τελικά θα πάμε –η Ελλάδα θα είναι σε χειρότερες συνθήκες για να το κάνει. Όταν το χρέος το διέπει η ελληνική νομοθεσία, τότε αλλάζεις το νόμο και μπορείς να πάρεις κάποια μέτρα ουσιαστικής αναδιάρθρωσης. Η βρετανική νομοθεσία είναι όμως μεροληπτικά υπέρ του πιστωτή. Η κυβέρνηση, αν συμβεί αυτό, θα έχει σοβαρή ευθύνη και ο λαός θα τη ζητήσει. Η δεύτερη λύση που προτείνω εγώ είναι η ριζοσπαστική, από τα κάτω δηλαδή, αναδιάρθρωση, υπέρ του δανειζόμενου. Αυτό πρέπει να γίνει με όρους δυναμικούς, κινηματικούς. Να πάρει την πρωτοβουλία η Ελλάδα, να ανακοινώσει στάση πληρωμών και να υπάρξει αμέσως διαφάνεια στο χρέος.

Τι σημαίνει διαφάνεια εδώ;
Η Ελλάδα χρειάζεται επειγόντως να δημιουργήσει διεθνή Επιτροπή Λογιστικού Ελέγχου (Audit  Commission) για το χρέος, με συμμετοχή προσώπων με γνώση και κύρος, αλλά και συστηματική παρουσία των εργατικών οργανώσεων και της κοινωνίας των πολιτών. Να εξεταστεί ποιο μέρος του είναι απεχθές; Ποιο παράνομο, ποιο παράτυπο; Ποιο τμήμα του μπορούμε να πούμε ευθέως δεν το πληρώνουμε διότι είναι παράνομο κ.τ.λ. Μιλάμε για την έννοια του απεχθούς χρέους, δηλαδή ότι ο δανεισμός καταφανώς δεν ήταν προς το συμφέρον του ελληνικού λαού.

Υπάρχουν ενδείξεις ότι υπάρχει πρόβλημα;
Δεν υπάρχει αμφιβολία και θα σου αναφέρω δύο πιθανά παραδείγματα που απαιτούν άμεση διερεύνηση. Την περίπτωση της Γκόλντμαν Σακς, και τα χρέη από οπλικά συστήματα. Ο σχηματισμός της επιτροπής πρέπει λοιπόν να απαιτηθεί από το κίνημα, από την Αριστερά. Αλλά να επιστρέψουμε στη συνολική πρόταση. Ανεξάρτητα από ποιά μέρη του χρέους είναι παράτυπα, παράνομα, απεχθή κ.τ.λ. τα υπόλοιπα πάλι δεν θα μπορεί η Ελλάδα να τα πληρώσει. Να πει λοιπόν ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος και να γίνει το σχετικό κούρεμα του δανειστή. Από τις εμπειρίες Αργεντινής – Ρωσίας 50% - 60% ήταν το κούρεμα γι’ αυτές τις χώρες.

Έχεις αναφερθεί πολλές φορές και στις αρνητικές συνέπειες αυτής της λύσης που δεν είναι μικρές και για τα λαϊκά στρώματα. Το ερώτημα που σου θέτω είναι: Γιατί να προχωρήσει η Ελλάδα μόνη και να μην επωφεληθεί που τώρα αλλάζει εντελώς και ραγδαία το σκηνικό, υπέρ μας, που κι άλλες χώρες είναι στην ίδια μοίρα, που η Ευρωζώνη είναι έτοιμη να καταρρεύσει; Και εσύ μιλάς για κατακερματισμό της Ευρωζώνης. Γιατί θα πρέπει μόνη να ξεκινήσει τη διαδικασία ενώ επίκειται για πολλούς, τουλάχιστον για το Νότο;
Θα σου απαντήσω με δύο σημεία. Πρώτον, ως προς το κατά πόσον οι περιφερειακές χώρες μπορούν να δημιουργήσουν μέτωπο για να πετύχουν αυτά που λες. Δεν με πείθει, οι διαφορές μεταξύ τους είναι μεγάλες. Η Πορτογαλία και η Ισπανία πρωτοστάτησαν να δεχθεί τη «βοήθεια» η Ιρλανδία. Δεύτερον, πιστεύω ότι ακόμη και για να συμβεί αυτό το οποίο όλοι επιθυμούμε, το κοινό μέτωπο, ο τρόπος είναι η δική μου πρόταση. Αν μια χώρα προχωρήσει σε μονομερή στάση πληρωμών και διαγραφή του χρέους τότε πραγματικά μπορεί να βρει στήριξη από τις υπόλοιπες, να τη μιμηθούν και να δημιουργηθεί το μέτωπο. Αυτό θα είναι πραγματικά διεθνισμός.

Προηγουμένως, όμως, υποστήριξες ότι πάμε για διάλυση της Ευρωζώνης. Θα υπάρξει κάποια διεθνής σύσκεψη γι’ αυτό. Δεν είναι προτιμότερο η Ελλάδα να βρεθεί μέσα σ’ αυτή θέτοντας μαζί με άλλους το πρόβλημά της; Όταν θα αναζητηθεί μία διαφορετική λύση π.χ. ένα ευρώ σε νέα βάση, δύο ευρώ, ‘φίδι’, πολλά νομίσματα κ.ά.; Απάντησες για το πρώτο, το Νότο. Τώρα είναι το σύνολο, της Ευρωζώνης, της ΕΕ. Το ζήτημα γίνεται διεθνές. Επιμένω διότι η μονομερής στάση πληρωμών, με τον υπάρχοντα δυσμενή συσχετισμό δυνάμεων έχει και πικρούς καρπούς, πολλούς.
Και σ’ αυτή την περίπτωση, αν μια χώρα προχωρήσει σε αποφασιστικές κινήσεις σε εθνική βάση θα απελευθερώσει τις εξελίξεις για τις υπόλοιπες. Πετυχαίνεις καλύτερα το στόχο.

Ως Αριστερά όμως θέλουμε να βρούμε συμμάχους. Για οποιαδήποτε επιλογή και για τη δική σου.
Σ’ όλες τις χώρες της περιφέρειας περιμένουν κάποιον να έχει τη γενναιότητα και να πει «δεν πληρώνω, δεν αντέχει άλλο η οικονομία μου και η κοινωνία μου». Νομίζω ότι η πολιτική της αυτόνομης δράσης σε εθνικό επίπεδο είναι καλύτερη από το να επιχειρήσεις πρώτα να σχηματίσεις το μέτωπο. Το οποίο, βλέπουμε, δεν σχηματίζεται.
Το άλλο σκέλος της απάντησής μου είναι να τεθεί αμέσως θέμα συμμετοχής στην ευρωζώνη από τις περιφερειακές χώρες. Άλλο στάση πληρωμών, άλλο έξοδος από το ευρώ. Συνδεόμενα απολύτως, αλλά για την ώρα έχουμε συζητήσει μόνο για το πρώτο. Πιστεύω λοιπόν ότι αν προχωρήσουμε σε αναδιάρθρωση του χρέους με πρωτοβουλία του δανειζόμενου, η έξοδος θα είναι σχεδόν αυτονόητη.

Θα τεθεί, έχει τεθεί ήδη με οξύτητα για όλους ζήτημα ευρωζώνης. Άρα η συζήτηση θα γίνει από την αρχή.
Αυτό είναι απολύτως λογικό, έτσι πρέπει να γίνει.

Μπορούμε ως Αριστερά να χρησιμοποιήσουμε τον όρο επαναθεμελίωση σ’ αυτή τη συζήτηση;
Δεν νομίζω. Όταν το θέμα της Ευρωζώνης τεθεί επί τάπητος, αν η χώρα μας π.χ., προχωρήσει σε μονομερή παύση πληρωμών και διαγραφεί το χρέος, θα βρεθεί σε πάρα πολύ δύσκολη θέση, θα τεθεί το ζήτημα της συμμετοχής της στην ευρωζώνη από τους άλλους, αλλά και από την ίδια, όπως εξάλλου πρέπει να γίνει.

Μα η ανάλυσή σου λέει ότι πάμε, ενδεχομένως, σε κατακερματισμό της ευρωζώνης, κατάρρευση. Το θέμα θα μπει οπωσδήποτε, για το τι θα είναι η καινούργια ευρωζώνη. Γιατί η Αριστερά να είναι απ’ έξω; Γιατί να μην θέσει ζήτημα επαναθεμελίωσης με τις δικές της θέσεις;
Η Αριστερά δεν πρέπει να περιμένει να φτάσει το πράγμα στην κατάρρευση μέχρι να πάρει πρωτοβουλίες. Απεναντίας, γνωρίζοντας ότι οδηγούμαστε πιθανώς εκεί, πρέπει να προτείνει πολιτική τέτοια ώστε η έξοδος να είναι υπέρ των εργατικών και λαϊκών στρωμάτων. Άλλο η έξοδος γενικώς από την ευρωζώνη και άλλο η προοδευτική έξοδος. Η δεύτερη, που προτείνω εγώ, θα δημιουργήσει συνθήκες, υπέρ των δυνάμεων της εργασίας. Διότι υπάρχει και η συντηρητική έξοδος που δεν θα είναι υπέρ των πολλών.

Υπάρχει ζήτημα συσχετισμού δυνάμεων, ποιος οδηγεί τις εξελίξεις. Αν είχαμε αυτή τη δύναμη, τότε θα μπορούσαμε να κάνουμε κι άλλα πράγματα.
Καθόλου. Οι συνθήκες αυτή τη στιγμή είναι τέτοιες που μπορεί η προοδευτική έξοδος κάλλιστα να γίνει, και να γίνει αύριο. Ο κόσμος είναι έτοιμος γι’ αυτό, και όχι για την επαναθεμελίωση του ευρώ. Δεν θέλει ούτε να ακούει τέτοιες ιδέες, του φαίνονται τελείως εκτός πραγματικότητας.

Μιλάω για την ευρωζώνη και την ΕΕ, όχι για το ευρώ. Υπάρχει σήμερα ένας οικονομικός πόλεμος, σκοτεινές προοπτικές. Το να επανέλθουν τα σύνορα με την παλιά μορφή, ως αριστεροί, δεν το φοβόμαστε;
Υπάρχει όμως και ένας φετιχισμός των ενώσεων, δεν είναι από μόνες τους καλό πράγμα. Καμιά φορά πρέπει να χωρίσεις για να ενώσεις, όπως μας δίδαξε ο Λένιν.

Γι’ αυτό και εγώ θέτω το ζήτημα της επαναθεμελίωσης.
 Καταλαβαίνω τι λες. Όλοι μας φυσικά, υποστηρίζουμε το αίτημα των Σοσιαλιστικών Ενωμένων Πολιτειών της Ευρώπης. Πρόκειται για παλιά σοσιαλιστική πρόταση που παραμένει σωστή. Είμαι και εγώ υπέρμαχος αυτής τηε ιδέας. Το ζήτημα είναι πώς θα πάμε εκεί; Με τους σημερινούς μηχανισμούς της ευρωζώνης και της ΕΕ δεν θα πάμε και ούτε υπάρχει δυνατότητα μεταρρύθμισης.

Συμφωνούμε μόνο ότι με τους σημερινούς μηχανισμούς δεν θα πάμε και ξαναθέτω την πρότασή μου.
Εάν γίνει η έξοδος απ΄ το ευρώ και η μονομερής διαγραφή του χρέους, τότε θα δημιουργηθεί η δυνατότητα να μπορέσουμε να πάρουμε μαζί μας και τις υπόλοιπες χώρες της περιφέρειας και να ασκήσουμε πίεση στις χώρες του κέντρου όπου εκεί, φυσικά, το πρόβλημα εμφανίζεται με διαφορετικό τρόπο. Αν συμβεί αυτό τότε μπορούμε, όντως, με όρους και με αναγέννηση της αξιοπρέπειας της περιφέρειας, να πούμε, ναι θέλουμε την Ευρώπη αλλά σε βάση που θα είναι υπέρ της εργασίας και όχι υπέρ του κεφαλαίου. Δεν πρόκειται να γίνει αυτό όμως αν μια ή περισσότερες χώρες της περιφέρειας δεν προχωρήσουν σε ριζοσπαστική δράση από τα κάτω.

Ο ελληνικός καπιταλισμός, η παγκόσμια οικονομία και η κρίση σήμερα

Χρεοκοπία άμεση ή παρατεταμένη “ελεγχόμενη”; Αυτό είναι το πραγματικό δίλημμα των διαχειριστών του ελληνικού καπιταλισμού στη σημερινή φάση της παγκόσμιας κρίσης, υποστηρίζει ο Πάνος Γκαργκάνας.

Πέρασε ένας χρόνος από τότε που η χρεοκοπία της μεγαλύτερης κρατικής εταιρίας στο Ντουμπάι εγκαινίασε μια νέα φάση της οικονομικής κρίσης διεθνώς και έκανε την Ελλάδα επίκεντρο αυτής της νέας φάσης. Πού βρισκόμαστε σήμερα;
Η κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου επιμένει ότι τα χειρότερα βρίσκονται πίσω μας και ότι, πλέον, όσο πιο πιστά εφαρμόζεται το Μνημόνιο τόσο πιο γρήγορα θα απαλλαγούμε από δεσμεύσεις και επιτηρήσεις και μάλιστα θα αρχίσουν να αντιστρέφονται οι αδικίες σε βάρος των χαμηλόμισθων και των συνταξιούχων.
Για ένα διάστημα το κυβερνητικό επιτελείο χρησιμοποίησε σαν επιχείρημα το γεγονός ότι τα spread των ομολόγων του ελληνικού δημοσίου είχαν πέσει από τα ύψη των 1000 μονάδων βάσης όπου είχαν φτάσει (δηλαδή 10% έξτρα επιτόκιο από αυτό που πληρώνει το γερμανικό δημόσιο) και βρίσκονταν κάτω από τις 700 μονάδες. Για μια στιγμή, η κυβερνητική προπαγάνδα πανηγύρισε ότι αυτό είναι αποτέλεσμα της πιστής τήρησης του Μνημονίου από τη μεριά της, γεγονός που έχει μειώσει το έλλειμμα του προϋπολογισμού κατακόρυφα και έτσι αποκαθίσταται σταδιακά η εμπιστοσύνη των αγορών στα ελληνικά ομόλογα.
Βέβαια, αυτό το «θαύμα» δεν κράτησε ούτε μέχρι τις εκλογές όπως θα έλπιζε ο Παπανδρέου, καθώς τα spread εκτινάχτηκαν ξανά πάνω από τις 800 μονάδες. Απτόητοι, όμως, οι διάφοροι Παπακωνσταντίνου συνέχισαν τα αισιόδοξα σενάρια. Στους κυβερνητικούς ισχυρισμούς ήρθε να προστεθεί και η προοπτική της παράτασης του χρόνου για την αποπληρωμή του δανείου των 110 δις ευρώ που χορηγήθηκε από το ΔΝΤ και την ΕΕ. Παρόλο που όλες οι πλευρές ακόμα δηλώνουν ότι κάτι τέτοιο δεν έχει συμφωνηθεί, γίνεται σαφές ότι όλοι τους εργάζονται προς αυτή την κατεύθυνση και προεξοφλούν ότι με αυτόν τον τρόπο δεν πρόκειται να υπάρξει ελληνική χρεοκοπία, αρκεί να μην χαλαρώσει η αποφασιστικότητα με την οποία η κυβέρνηση επιβάλει τα μέτρα του Μνημονίου.
Υπάρχουν διαφωνίες ανάμεσά τους για το πόσα συμπληρωματικά μέτρα θα χρειαστεί να επιβληθούν, με την κυβέρνηση να λέει ότι δεν χρειάζονται άλλα μέτρα και την ΕΕ και το ΔΝΤ να προετοιμάζουν το έδαφος για νέο «πακέτο», αλλά όλοι τους συμφωνούν ότι χαράζουν το δρόμο για τη σωτηρία της Ελλάδας από την χρεοκοπία.
Πόσο ρεαλιστική είναι αυτή η προοπτική; Η απάντηση, όπως πάντα σε τέτοιες περιπτώσεις, πρέπει να πάρει υπόψη της τις εξελίξεις και μέσα στην Ελλάδα και στην παγκόσμια οικονομία. Οι υποθέσεις πάνω στις οποίες στηρίζεται αυτό το σενάριο είναι γεμάτες αντιφάσεις και εδώ και διεθνώς.

Αδυναμία ανάκαμψης

Ας δούμε πρώτα τις διεθνείς εξελίξεις.
Ο προηγούμενος διοικητής της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ, Άλαν Γκρίνσπαν, περιέγραφε ως εξής την κατάσταση της αμερικάνικης οικονομίας σε άρθρο του στους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς της 7 Οκτώβρη:
«Παρόλο που αυξήθηκαν ελαφρά αυτή τη χρονιά, οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου στις ΗΠΑ βρίσκονται πολύ πιο χαμηλά από το επίπεδο που θα έπρεπε ιστορικά να έχουν φτάσει μετά την πρόσφατη δραματική ανάκαμψη της κερδοφορίας των επιχειρήσεων. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την κατάρρευση των μη-ρευστών μακροπρόθεσμων επενδύσεων των νοικοκυριών, έχουν εμποδίσει την οικονομική ανάκαμψη. Αυτές οι αστοχίες, που οφείλονται στην πλατιά διαδεδομένη ανησυχία του ιδιωτικού τομέα για το μέλλον της Αμερικής, έχουν ακυρώσει το μεγαλύτερο μέρος, αν όχι όλη την επίδραση των δημοσιονομικών μέτρων ενίσχυσης της κυβέρνησης. Επιπλέον, η [κυβερνητική] δραστηριότητα που εκδηλώνεται με αυτά τα μέτρα στήριξης επιτείνει το βαθμό ανησυχίας.
Η ενστικτώδης αντίδραση των επιχειρηματιών και των νοικοκυριών απέναντι στην αβεβαιότητα είναι να πάρουν αποστάσεις από οικονομικές δράσεις που απαιτούν σαφείς προβλέψεις σχετικά με τις μελλοντικές εξελίξεις. Για τις επιχειρήσεις εκτός χρηματοπιστωτικού τομέα (που συνεισφέρουν το μισό του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος), αυτές οι αποστάσεις μπορούν να μετρηθούν καλύτερα με το μερίδιο της ροής ρευστών που διατίθεται για μακροπρόθεσμες πάγιες επενδύσεις. Αυτό το μερίδιο έπεσε το πρώτο εξάμηνο του 2010 στο χαμηλότερο επίπεδο από τότε που άρχισαν να καταγράφονται τα σχετικά στοιχεία πριν 58 χρόνια και συγκεκριμένα στο 79%….
Τα αμερικάνικα νοικοκυριά έχουν μετατοπίσει τις χρηματικές ροές τους από την αγορά ακινήτων και διαρκών καταναλωτικών αγαθών προς την απόσβεση των στεγαστικών και καταναλωτικών δανείων τους. Οι εμπορικές τράπεζες επιδεικνύουν μια παρόμοια μειωμένη ανοχή απέναντι στους κινδύνους εκταμίευσης δανείων για έστω μερικώς πάγιες τοποθετήσεις. Ένα τρισεκατομμύριο αποθεματικά παραμένουν παρκαρισμένα στην Κεντρική Τράπεζα με απόδοση 0,25%, αλλά οι τράπεζες δεν δείχνουν καμιά διάθεση να αναζητήσουν υψηλότερες αποδόσεις επεκτείνοντας τον δανεισμό.»
Με απλά ελληνικά, οι αμερικάνικες επιχειρήσεις και τράπεζες κάθονται πάνω σε βουνά από κέρδη που αποκομίζουν χάρη στις ενισχύσεις που προσφέρει η κυβέρνηση Ομπάμα, αλλά αρνούνται να προχωρήσουν σε επενδύσεις που θα έφερναν την πολυπόθητη οικονομική ανάκαμψη. Αυτό είναι το κεντρικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι διαχειριστές του καπιταλισμού μέσα στην ίδια την καρδιά του συστήματος. Πρόκειται για το κλασικό πρόβλημα που έχει περιγραφεί παραστατικά ως εξής: τα «κευνσιανά» κίνητρα των κυβερνήσεων μοιάζουν με κάποιον που προσπαθεί να βάλει σε κίνηση ένα τρένο σπρώχνοντας το με μια τριχιά. Μπορείς να τραβήξεις με μια τριχιά, αλλά δεν μπορείς να σπρώξεις. Τα κυβερνητικά πακέτα στήριξης ενισχύουν τα κέρδη των καπιταλιστών αλλά η «ώθηση» δεν μεταφέρεται στην οικονομία επειδή οι επιχειρήσεις αρνούνται να προχωρήσουν σε επενδύσεις.
Ο Γκρίνσπαν θεωρεί ότι το πρόβλημα είναι ψυχολογικό, δηλαδή οφείλεται στους φόβους και τις ανησυχίες των επενδυτών. Οι μαρξιστές έχουμε μια καλύτερη εξήγηση για αυτό το φαινόμενο, που έχει να κάνει με τα επίπεδα του μέσου ποσοστού κέρδους.
Η παγκόσμια οικονομία είχε βρεθεί ξανά σε συνθήκες τεράστιας υπερχρέωσης κρατών και κυβερνήσεων αμέσως μετά τη λήξη του δεύτερου παγκόσμιου πόλεμου. Οι οικονομίες των ηττημένων ήταν γεμάτες ερείπια και οι οικονομίες των νικητών κουβαλούσαν στις πλάτες τους τα πολεμικά δάνεια που σαν ποσοστό του ΑΕΠ ήταν μεγαλύτερα από τα σημερινά φαινόμενα υπερχρέωσης των χωρών της ευρωπαϊκής περιφέρειας ή της Ιαπωνίας. Κι όμως αυτό που ακολούθησε ήταν τρεις δεκαετίες με τους υψηλότερους ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης στην ιστορία του παγκόσμιου καπιταλισμού. Και μάλιστα χωρίς περικοπές σε μισθούς και κοινωνικές παροχές, αλλά αντίθετα με άνοδο του βιοτικού επιπέδου και με οικοδόμηση του λεγόμενου κράτους πρόνοιας.
Η διαφορά ανάμεσα στο τότε και στο τώρα δεν βρίσκεται ούτε στην ψυχολογία των καπιταλιστών, ούτε στα επίπεδα του δημόσιου χρέους. Η διαφορά είναι ότι τότε βρισκόμασταν σε μια φάση αποκατάστασης του μέσου ποσοστού κέρδους μετά τις γιγάντιες καταστροφές κεφαλαίων που είχε προκαλέσει ο πόλεμος, ενώ τώρα βρισκόμαστε μέσα στην κρίση και όχι στο τέλος της.

Διεθνείς ανταγωνισμοί

Η σημερινή αδυναμία να προκύψει οικονομική ανάκαμψη παρά τις τεράστιες κρατικές ενέσεις στήριξης, έχει οδηγήσει σε εντάσεις σε διεθνές επίπεδο. ΄Ολοι μιλούν πλέον ανοιχτά για νομισματικούς πολέμους ανάμεσα σε ΗΠΑ και Κίνα, με εμπλοκές και της ΕΕ και της Ιαπωνίας. Η Κίνα αρνείται να ανατιμήσει το νόμισμα της όπως απαιτούν ΗΠΑ και ΕΕ. Επικαλείται το αρνητικό παράδειγμα της Ιαπωνίας που έπαθε ζημιά όταν αποδέχθηκε την ανατίμηση του Γεν με την Συμφωνία της Plaza πριν 25 χρόνια. Ενώ ήταν ανερχόμενη εξαγωγική δύναμη μέχρι τότε, οδηγήθηκε αρχικά σε φούσκα κερδοσκοπίας ακινήτων και στη συνέχεια σε μακρόχρονη στασιμότητα όταν η φούσκα κατέρρευσε. Μια αντίστοιχη εξέλιξη στην περίπτωση της Κίνας σήμερα θα ήταν καταστροφική για την παγκόσμια οικονομία, ισχυρίζεται η κινεζική κυβέρνηση για να στηρίξει την πολιτική της διατήρησης του Γουάν σε χαμηλά επίπεδα.
Οι ΗΠΑ απαντούν με την πολιτική του QE (Quantitative Easying, Ποσοτική Χαλάρωση), δηλαδή τυπώνουν χρήμα και με αυτόν τον τρόπο ενισχύουν και τη ρευστότητα της οικονομίας τους αλλά και την ανταγωνιστικότητα των εξαγωγών τους καθώς το δολάριο διολισθαίνει.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση στριμώχνεται από αυτή την ένταση των ανταγωνισμών. Θέλει και αυτή να βάλει πίεση στην Κίνα για ανατίμηση του νομίσματος της. Φοβάται ότι οι κινέζικες επιχειρήσεις αποδεικνύονται πιο ανταγωνιστικές ακόμα και στην «πίσω αυλή» της που είναι οι χώρες της ανατολικής Ευρώπης. Η Επιτροπή Οικονομικών Σχέσεων με την Ανατολική Ευρώπη που έχουν συγκροτήσει 140 κορυφαίες γερμανικές βιομηχανίες παρουσίασε πρόσφατα μια έκθεση στην οποία κατηγορεί την Κίνα ότι κάνει αθέμιτο ανταγωνισμό για να κερδίσει συμβόλαια κατασκευής αυτοκινητόδρομων στην Πολωνία, γεφυρών στη Σερβία και αναχρηματοδότησης τραπεζών στο Καζακστάν. Γίνεται αμέσως κατανοητό ότι η ανάπτυξη των ελληνοκινεζικών οικονομικών σχέσεων με την εισβολή της COSCO δεν είναι απομονωμένο φαινόμενο ούτε καρπός της διπλωματίας του Καραμανλή χτες και του ΓΑΠ σήμερα. Άλλωστε, ο Κινέζος πρόεδρος δήλωσε σε επίσημη επίσκεψη στη Λισαβόνα ότι θα στηρίξει και τα πορτογαλικά ομόλογα όπως και τα ελληνικά. Δεν είναι μόνο η ανατολική «αυλή» της ΕΕ που πιέζεται από τον κινέζικο ανταγωνισμό.
Όμως, η ΕΕ δεν έχει τις ίδιες δυνατότητες με τις ΗΠΑ για να χρησιμοποιήσει το κοινό νόμισμά της σαν όπλο σε αυτούς τους ανταγωνισμούς των ισοτιμιών. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ακολουθεί μια πολιτική που κρατάει τα επιτόκια πάνω από τα αμερικανικά και αυτό δεν επιτρέπει τη διολίσθηση του Ευρώ. Επίσημα, η εξήγηση είναι ότι η ΕΚΤ προωθεί «στρατηγική εξόδου» από την πολιτική των πακέτων στήριξης. Σύμφωνα με τον Τρισέ, η τακτική της ΕΚΤ είναι να αποσύρει τα έκτακτα μέτρα στήριξης που εφαρμόστηκαν μετά τον πανικό της Λίμαν Μπράδερς, ανεβάζοντας σταδιακά τα επιτόκια καθώς η αγορά «ομαλοποιείται» με την ανάκαμψη της οικονομίας. Στην πραγματικότητα, η ΕΚΤ ανησυχεί για την τύχη του Ευρώ σε συνθήκες ανταγωνιστικών υποτιμήσεων.
Το δολάριο παραμένει «ασφαλές καταφύγιο» για τους διεθνείς κερδοσκόπους-επενδυτές χάρη στην ισχύ του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού, όσο κι αν υποτιμηθεί. Το δολάριο παραμένει διεθνές νόμισμα αποθεματικών μέσα από το ρόλο του στην αγορά πετρελαίου και άλλων πρώτων υλών και το ρόλο του στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα και στους διεθνείς οργανισμούς. Για το Ευρώ δεν ισχύει το ίδιο. Η Μέρκελ και ο Σαρκοζί θα ήθελαν πολύ να είχαν το Ευρώ στη θέση του δολάριου, αλλά αυτό παραμένει στόχος που απέχει από την πραγματικότητα.
Το πρακτικό αποτέλεσμα αυτών των ανταγωνισμών είναι ότι η ΕΕ βρίσκεται στην πρωτοπορία των επιθέσεων λιτότητας και περικοπών των εργατικών κατακτήσεων. Καθώς η ισοτιμία του Ευρώ ανεβαίνει, η Μέρκελ και η ΕΚΤ απαιτούν μεγαλύτερη συμπίεση του εργατικού κόστους σε όλη την Ευρώπη για να διατηρηθεί η χαμένη ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα.
Ταυτόχρονα, το Ευρώ πιέζεται από την απειλή μιας υποτροπής της κρίσης των τραπεζών που δεν έχει ξεπεραστεί. Οι εξελίξεις στην Ιρλανδία είναι χαρακτηριστικές. Η εκεί κυβέρνηση χρειάστηκε να προχωρήσει σε νέα επιχείρηση διάσωσης της Anglo-Irish Bank, την οποία είχε στηρίξει στον προηγούμενο μεγάλο πανικό. Αποδείχθηκε πολύ απλά ότι η μαύρη τρύπα με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια που είχαν δοθεί τον καιρό της φούσκας των ακινήτων είναι βαρέλι δίχως πάτο. Τα μέτρα περικοπής των ελλειμμάτων που εφαρμόζει η ιρλανδική κυβέρνηση επιδεινώνουν την οικονομική ύφεση και εκεί (όπως και εδώ) και αυτό με τη σειρά του οδηγεί σε αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Φαύλος κύκλος που απειλεί όχι μόνο την Ιρλανδία αλλά και την Ισπανία και κατά προέκταση όλο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Ο ίδιος ο Τρισέ σε συνέντευξη του στους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς της 10 Σεπτέμβρη είχε δηλώσει:
«Και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού, οι κυβερνήσεις αναγκάστηκαν να διαθέσουν κονδύλια των φορολογούμενων που αντιστοιχούν με το 27% του ΑΕΠ για πακέτα διάσωσης και εγγυήσεων [του τραπεζικού συστήματος]. Δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό για δεύτερη φορά. Οι λαοί των δημοκρατιών μας δεν θα το αποδέχονταν».

“Ελεγχόμενη” χρεοκοπία;

Αυτοί οι φόβοι είναι που οδηγούν στη συζήτηση περί παράτασης της αποπληρωμής του ελληνικού χρέους. Χωρίς κάποιες τέτοιες κινήσεις, η Ελλάδα οδηγείται σε χρεοκοπία. Αυτό πλέον το ομολογούν όλοι, ακόμα και αυτοί που ισχυρίζονταν ότι το Μνημόνιο έγινε για να σωθεί η Ελλάδα από τη χρεοκοπία. Η αλήθεια είναι ότι η επέμβαση από το ΔΝΤ και την ΕΕ στην Ελλάδα έγινε για να σωθεί το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα από το σοκ μιας μετατροπής των ελληνικών ομολόγων σε κουρελόχαρτα. Η απειλή αυτού του σοκ δεν εξαφανίστηκε, απλά μετατέθηκε χρονικά και τώρα έρχονται μόνοι τους να ομολογήσουν ότι χρειάζεται ένα νέο Μνημόνιο που θα αναδιαρθρώσει το ελληνικό δημόσιο χρέος, μετατρέποντας τα βραχυπρόθεσμα δάνεια σε μακροπρόθεσμα, με το αζημίωτο βέβαια.
Οι τραπεζίτες, έλληνες και διεθνείς, μπορούν να επιχαίρουν για μια τέτοια προοπτική. Τα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου που έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους αποκτούν την προοπτική να νεκραναστηθούν και να εξασφαλίσουν όχι μόνο τη διατήρηση της αξίας τους αλλά και μια πλούσια ροή τόκων για τους κατόχους τους, ή τουλάχιστον έτσι ελπίζουν όλοι αυτοί. Ξεχνούν, όμως, μια μικρή «λεπτομέρεια»: τις αντοχές του ελληνικού προϋπολογισμού (και των άλλων υπερχρεωμένων χωρών της ευρωπαϊκής περιφέρειας) που καλείται να πληρώσει το λογαριασμό μιας τέτοιας αντιδραστικής αναδιάρθρωσης του χρέους.
Στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις 28-29 Οκτώβρη, η Μέρκελ και ο Σαρκοζί έβαλαν πλώρη για τη δημιουργία ενός μόνιμου μηχανισμού παρέμβασης της ΕΕ σε χώρες μέλη που απειλούνται με χρεοκοπία. Θεωρούν έναν τέτοιο μηχανισμό απαραίτητο για τη σταθερότητα του ευρώ και τον εξοπλίζουν με νέες εξουσίες επιτήρησης των χωρών που θα πέσουν στα νύχια του. Επειδή, όμως, αμφιβάλουν για τις δυνατότητες των κρατών μελών να ανταπεξέλθουν στα μεγέθη που απαιτούνται, οι ηγέτες της Γερμανίας και της Γαλλίας εισηγούνται τη συμμετοχή και των ιδιωτικών τραπεζών ανοιχτά στις διαδικασίες του μηχανισμού. Πρόκειται για προκλητική νομιμοποίηση του ρόλου που είχαν πάντοτε από τα παρασκήνια οι τραπεζίτες.
Παρόλα αυτά, η πρώτη αντίδραση του Τρισέ ήταν να προειδοποιήσει ότι αυτά τα σχέδια θα οδηγήσουν σε άνοδο των επιτοκίων με τα οποία επιβαρύνονται οι υπερχρεωμένες χώρες. Προφανώς ο Τρισέ ξέρει καλύτερα από κάθε άλλον ότι οι τραπεζίτες θα συνυπολογίσουν το «ρίσκο» της αναχρηματοδότησης του χρέους της Ιρλανδίας ή της Πορτογαλίας και θα φορτώσουν τα βάρη στις χώρες που θα «διασωθούν» από τον μηχανισμό της ΕΕ. Αν το αρχικό Μνημόνιο έδωσε στην Ελλάδα 110 δις με 5%, το νέο Μνημόνιο που θα παρατείνει το χρέος θα κοστίζει ακόμα πιο ακριβά.
Το προσχέδιο προϋπολογισμού που κατάθεσε ο Παπακωνσταντίνου στη Βουλή για το 2011 προβλέπει ότι το κονδύλι των τόκων θα φτάσει κοντά στα 16 δις ευρώ. Για το 2010 οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι οι τόκοι εμφανίζουν άνοδο κατά 35 % από τα 10 στα 13,5 δις. Με τέτοιους ρυθμούς ανόδου, ο προϋπολογισμός θα κληθεί να σηκώσει ένα βάρος 20 δις ευρώ για τόκους για να στηρίξει την εξυπηρέτηση του «παρατεταμένου» δημόσιου χρέους με τα αυξημένα επιτόκια που θα συνοδεύουν την όποια παράταση.
Από πού θα βγουν αυτά τα ιλιγγιώδη ποσά; Σίγουρα όχι από την αύξηση του ΑΕΠ, καθώς όλα τα σενάρια πλέον παραδέχονται ότι φέτος υπάρχει μείωση κατά 5% περίπου και οι προβλέψεις για τη συνέχεια είναι αρνητικές. Ακόμα και να μην προκύψει η διπλή ύφεση που πολλοί αναλυτές προβλέπουν για την παγκόσμια οικονομία, η ελληνική οικονομία πιέζεται προς τα κάτω και μόνο από τις θηριώδεις περικοπές των δημοσίων επενδύσεων. Ήδη, ο ίδιος ο Παπακωνσταντίνου μίλησε (σε συνέδριο στην Κύπρο!) για νέα πτώση του ΑΕΠ κατά 3% το 2011.
Με μια οικονομία πτωτική μέχρι στάσιμη στην καλύτερη περίπτωση τα επόμενα χρόνια, ο προϋπολογισμός δεν μπορεί να αλλάξει αισθητά τα σημερινά μεγέθη του που προβλέπουν έσοδα γύρω στα 50 δις ευρώ. Με άλλα λόγια, τα σενάρια της κυβέρνησης και της τρόικας για «αποφυγή της χρεοκοπίας με παράταση του χρέους» (και του Μνημόνιου) στηρίζονται στην προοπτική κυβερνήσεων που θα δίνουν το 40% του κρατικού προϋπολογισμού μόνο για τους τόκους.
Αυτή είναι μια παρανοϊκή προοπτική. Το κονδύλι για τη μισθοδοσία όλων των δημοσίων υπαλλήλων είναι γύρω στα 11 δις. Το κονδύλι για τις συντάξεις είναι λίγο πάνω από τα 6 δις. Ακόμα και μια κυβέρνηση που μπορεί να φαντασιώνεται ότι οι εργαζόμενοι στο δημόσιο θα δουλεύουν για ψίχουλα και οι συνταξιούχοι θα πεθαίνουν από το κρύο και την πείνα, δεν θα είναι σε θέση να καλύψει τους έξτρα τόκους με περικοπές μισθών και συντάξεων. Γι’ αυτό και η έμφαση μετατοπίζεται πια στις λεγόμενες «μεταρρυθμίσεις» που μπορεί να εξασφαλίσουν έσοδα με το ξεπούλημα δημόσιων επιχειρήσεων και ακίνητης περιουσίας. Τα φαινόμενα «επενδύσεων» του τύπου εμίρηδες στο Ελληνικό, κλπ, είναι χαρακτηριστικά στοιχεία του τελευταίου στάδιου πριν από την ανοιχτή χρεοκοπία. Στην Αργεντινή, η τελευταία κυβέρνηση πριν από τη χρεοκοπία και την εξέγερση είχε φτάσει να αξιοποιεί τα… στρατόπεδα σαν φιλέτα real estate.

Θεωρία

Όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι ούτε η λεγόμενη «ελληνική τραγωδία» ούτε η παγκόσμια κρίση δεν βρίσκονται σε «φάση εξόδου». Ωστόσο τα στοιχεία ποτέ δεν διαβάζονται αυτόματα. Για να ξέρει πού βρίσκεται, η Αριστερά έχει σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, ανάγκη από θεωρία για το πώς δουλεύει ο καπιταλισμός σαν σύστημα.
Από τις στήλες αυτού του περιοδικού έχουμε προσπαθήσει συστηματικά να αντιμετωπίσουμε αυτή την ανάγκη. Καρπός αυτών των προσπαθειών ήταν η έκδοση του βιβλίου «Ο Ελληνικός Καπιταλισμός, η Παγκόσμια Οικονομία και η Κρίση» που κυκλοφόρησε πριν από το καλοκαίρι από το Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο. Πρόκειται για μια συλλογή κειμένων που δείχνει ότι σε βάθος χρόνου αυτή η ανάλυση έχει αντέξει τη δοκιμασία των εξελίξεων. Πού στηρίχτηκε αυτή η επιτυχημένη ανάγνωση των γεγονότων; Τι πρέπει να κρατήσουμε για τη συνέχεια;
Ένα πρώτο κρατούμενο είναι η αντιμετώπιση του καπιταλισμού σαν παγκόσμιο σύστημα. Αυτό μπορεί να μοιάζει αυτονόητο, αλλά δεν είναι. Πολλοί και αξιόλογοι θεωρητικοί του Μαρξισμού έχασαν το δρόμο αναζητώντας απαντήσεις μέσα στις ιδιαιτερότητες του κάθε εθνικού κοινωνικού σχηματισμού. Όμως η παγκόσμια οικονομία δεν είναι απλά το άθροισμα των επιμέρους κοινωνικών σχηματισμών. Ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής δημιουργεί τη δική του παγκόσμια οικονομική δυναμική και την επιβάλλει αμείλικτα σε κάθε είδους κοινωνίες. Αυτό έχει συνέπειες για την οπτική γωνία της Αριστεράς.
Για να πάρουμε ένα παράδειγμα: τι είδους κοινωνία ήταν η ΕΣΣΔ όταν έφτανε στο χείλος της κατάρρευσης στη δεκαετία του 1980; Ήταν «μετακαπιταλιστική», «παραμορφωμένη σοσιαλιστική» ή μήπως κάτι άλλο; Και από τι εξαρτάται η απάντηση σε αυτό το ερώτημα; Είναι δυνατό να απαντηθεί αυτό το ερώτημα αγνοώντας το διεθνές περιβάλλον και τις επιδράσεις που ασκούσε; Η δική μας παράδοση απαντάει ότι ήταν μια χώρα του κρατικού καπιταλισμού γιατί από τη στιγμή που η εργατική εξουσία της Οκτωβριανής επανάστασης αντικαταστάθηκε από την εξουσία της γραφειοκρατίας, ο καπιταλιστικός νόμος της αξίας επέβαλλε τον χαρακτήρα της συσσώρευσης που επιδίωκε η νέα άρχουσα τάξη.
Ο τρόπος που απαντάει ο καθένας έχει συνέπειες. Αν η ΕΣΣΔ ήταν κάποιας μορφής «σοσιαλισμός» ακόμα και στα χρόνια του Γκορμπατσόφ, η κρίση και κατάρρευσή της ήταν μια ευκαιρία για τον καπιταλισμό. Αν, αντίθετα, ήταν μια χώρα κρατικοκαπιταλιστική, τότε η κρίση της ήταν απλά προανάκρουσμα της ευρύτερης κρίσης του συστήματος. Να ένα αγκωνάρι της θεωρίας που επέτρεψε στη Μαρία Στύλλου να γράφει για πέρασμα της κρίσης «από την Ανατολή στη Δύση» σε εποχές που κυριαρχούσαν οι απόψεις για το θρίαμβο του καπιταλισμού.
Προφανώς αυτή η διαλεκτική ανάμεσα στους επιμέρους κοινωνικούς σχηματισμούς και το παγκόσμιο σύστημα αφορά και την Ελλάδα. Υπάρχουν απόψεις που προσπαθούν να μετρήσουν πόσο καπιταλιστική χώρα είναι η δική μας περίπτωση με κριτήρια αφηρημένα, σχηματικά και μηχανιστικά. Τι ποσοστό κατέχει η βαριά βιομηχανία, πόσο το ισοζύγιο εξαρτάται από το τουριστικό συνάλλαγμα κλπ κλπ. Για δεκαετίες αυτή η προσέγγιση ήταν κυρίαρχη και κατέληγε στο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα έχει δρόμο μπροστά της για να γίνει μια χώρα καπιταλιστική. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις στρατηγικές της Αριστεράς.
Σήμερα είναι φανερό ότι αυτές οι προσεγγίσεις ήταν λαθεμένες. Είναι αδύνατο να τοποθετήσουμε τη σημερινή κρίση του ελληνικού καπιταλισμού έξω από το πλαίσιο της παγκόσμιας κρίσης του συστήματος. Πολλές απόψεις προσαρμόζονται δια της διολισθήσεως, αποφεύγοντας να εξετάσουν τη συνέπεια ανάμεσα στις προηγούμενες και τις σημερινές θέσεις τους. Ευτυχώς, αυτό δεν ισχύει για τους συγγραφείς του βιβλίου «Ο Ελληνικός Καπιταλισμός, η Παγκόσμια Οικονομία και η Κρίση». Ας πάρουμε ξανά ένα παράδειγμα από τη Μαρία Στύλλου, η οποία γράφει τον Γενάρη του 1984:
«Το ξεχείλισμα των ευρωπαϊκών οικονομικών θαυμάτων προς την περιφέρειά τους και η διασταύρωσή τους στη Μεσόγειο με το ρεύμα που ερχόταν από την πέρα όχθη, δηλαδή με την άνδρωση των κρατικών καπιταλισμών του πετρέλαιου, [δημιούργησαν] τα κύματα που ξεκόλλησαν και την Ελλάδα και την Τουρκία από τα βαλτονέρια της αγροτικής συσσώρευσης [και έσπρωξαν τους δυο καπιταλισμούς] προς νέες πιο φιλόδοξες εξορμήσεις» (σελ.169). Το συγκεκριμένο άρθρο δίνει το καλύτερο πλαίσιο για να κατανοούμε την μεταπολεμική ανάπτυξη του ελληνικού καπιταλισμού χωρίς ακατανόητες μεταπτώσεις από τα βάθη της «υπανάπτυξης» στην τελευταία λέξη της καπιταλιστικής φούσκας αρχικά και της κρίσης στη συνέχεια.
Σήμερα, ο ρόλος των τραπεζών στην οικονομική κρίση είναι κοινός τόπος, σε βαθμό μάλιστα που να θεωρείται από πολλούς ως κρίση μάλλον του τραπεζικού συστήματος παρά του καπιταλισμού. Ωστόσο αυτό αφορά περισσότερο όσους ανακάλυψαν το ρόλο των τραπεζών με καθυστέρηση, μόνο τα τελευταία χρόνια. Μια πιο έγκαιρη επισκόπηση έδειχνε ότι αυτά τα προβλήματα είχαν κάνει την εμφάνισή τους ήδη από την εποχή της κρίσης χρέους που συγκλόνισε όχι μόνο τη Λατινική Αμερική αλλά και τον βορειοαμερικάνικο ιμπεριαλισμό πριν από σχεδόν τριάντα χρόνια.
Αυτό ήταν άλλο ένα από τα πολύτιμα κρατούμενα που μας επέτρεψαν ήδη από τότε να γράφουμε:
«… όταν ο πόλεμος στο Βιετνάμ ριζοσπαστικοποιούσε το κίνημα της νεολαίας στην Αμερική, οι χίππις και οι γίππις έκαιγαν δολάρια μπροστά στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης δείχνοντας συμβολικά τη διάθεσή τους να καταστρέψουν τον καπιταλισμό. Σήμερα κάποιος πρέπει να καταστρέψει στα σοβαρά αυτό το βουνό από δολάρια που πλακώνει μια ολόκληρη ήπειρο. Οι εργάτες της Λατινικής Αμερικής κρατούν το δαυλό στα χέρια τους».
Η πορεία της κρίσης του συστήματος έχει φέρει το δαυλό τώρα στα χέρια των εργατών των PIGS και ανάμεσά τους και στους εργάτες στην Ελλάδα. Είναι χρέος μας να τον χρησιμοποιήσουμε σωστά για να βάλουμε φωτιά σε αυτό το βάρβαρο σύστημα.

Βία λόγω φύλου και βιασμοί ως εργαλεία πολέμου

 25/11/2010 ΑΥΓΗ

 Η Έκθεση του ΟΗΕ για τον παγκόσμιο πληθυσμό δόθηκε στη δημοσιότητα στις 20 Οκτωβρίου 2010. Ακριβώς δέκα χρόνια μετά το Ψήφισμα 1325 που καθιερώνει την ισότιμη συμμετοχή γυναικών στις διαπραγματεύσεις για την ειρήνη.

Η Έκθεση αυτή ασχολείται με το ζήτημα των επιπτώσεων σε γυναίκες και κορίτσια των πολεμικών συγκρούσεων κα των φυσικών καταστροφών.

Το σημαντικότερο μέρος της Έκθεσης αποτελείται από ρεπορτάζ και συνεντεύξεις με ανθρώπους από τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, την Αϊτή, τη Λιβερία, την Ιορδανία, την Παλαιστίνη, το Ανατολικό Τιμόρ και την Ουγκάντα.

Οι γυναίκες σπάνια κάνουν πόλεμο, όμως είναι συχνότατα εκείνες που υφίστανται τις χειρότερες συνέπειές του. Η Βία λόγω Φύλου συμπεριλαμβανομένου του βιασμού είναι ένα απαίσιο εργαλείο πολέμου που δυστυχώς όλο και περισσότερο αυξάνεται. Η κυριαρχία που επιβάλλει επεκτείνεται πέρα από τα ίδια τα θύματα, διαλύει οικογένειες και διαταράσσει ολόκληρες κοινωνίες με διάρκεια γενεών.

Σήμερα στις πολεμικές συγκρούσεις οι γυναίκες που υφίστανται βιασμό-με συχνή συνέπεια το AIDS- ή απειλούνται με βιασμό, τραυματίζονται για πάντα ψυχικά και σωματικά, χάνουν τα δικαιώματα τους και οδηγούνται στον κοινωνικό αποκλεισμό. Τα κορίτσια λόγω του κινδύνου του βιασμού δεν μπορούν να πάνε σχολείο και συχνά απάγονται και πωλούνται ως σκλάβες του σεξ. Σε μερικές διενέξεις βιάζονται και άνδρες ιδίως νέοι.

Σήμερα η βία λόγω φύλου και η σεξουαλική κακοποίηση συνεχίζονται αμείωτα. Στις ένοπλες συγκρούσεις, στα στρατόπεδα των προσφύγων και γενικά εκεί που ο πληθυσμός βρίσκει προσωρινό καταφύγιο.

Ο πόλεμος, η στρατιωτική κατοχή, τα στρατόπεδα προσφύγων και η επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης των οικογενειών ενισχύουν την ανισότητα των φύλων. Είναι αδύνατον να υπολογίσει κανείς πόσες γυναίκες και μικρά παιδιά βιάζονται κατά τη διάρκεια του πολέμου και πόσα παιδιά γεννιούνται από αυτούς τους βιασμούς. Γιατί σε αρκετές κοινωνίες φοβούνται την προκατάληψη και την ταπείνωση και δεν μιλούν γι' αυτό που υπέστησαν.

Πολλές γυναίκες μάλιστα τις εγκαταλείπουν οι άνδρες τους γιατί θεωρούν ότι και αυτές έφταιξαν!

Στη Λιβερία μετά τον πόλεμο η σεξουαλική βία λόγω φύλου συνεχίστηκε έντονα στους δρόμους στα σπίτια ακόμη και στα σχολεία. Έως και παπάδες βίασαν κορίτσια! Σήμερα στο ειδικό για αυτές τις υποθέσεις Δικαστήριο οι δίκες διεξάγονται κεκλεισμένων των θυρών. Τα θύματα και οι μάρτυρες καταθέτουν μέσα από μία καμπίνα από ειδικό γυαλί που ενώ αυτοί παρακολουθούν τη διεξαγωγή της δίκης, οι απέξω δηλαδή οι δικαστικοί και οι κατηγορούμενοι δεν τους βλέπουν.

Στη Λωρίδα της Γάζας, το 99% των εγκύων γυναικών γεννούσαν στο νοσοκομείο. Αργότερα, εξαιτίας, των επανειλημμένων ισραηλινών επιθέσεων (τέλος 2008 αρχές 3009) και του αποκλεισμού των δρόμων το ποσοστό αυτό μειώθηκε αισθητά. Οι γυναίκες γεννούν στο σπίτι συχνά χωρίς μαία. Στις 21 μέρες που διήρκεσε η επίθεση γέννησαν 52 γυναίκες. Γενικά η κατάσταση για τις έγκυες είναι πολύ δύσκολη γιατί η δυνατότητα πρόσβασης σε ιατρικές υπηρεσίες έχει γίνει μηδαμινή λόγω της κατοχής και του αποκλεισμού. Πολλές γυναίκες γεννούν στα ισραηλινά φυλάκια ή μέσα σε αυτοκίνητα καθοδόν προς το νοσοκομείο.

Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν κάνει σαφές επανειλημμένα και ξεκάθαρα ότι: Οι γυναίκες αποτελούν ένα βασικό παράγοντα για την ανάπτυξη κάθε χώρας. Στις μεταπολεμικές συνθήκες δεν πρέπει να θεωρούνται μόνο θύματα που έχουν ανάγκη προστασίας διότι παίζουν βασικό ρόλο στην ανοικοδόμηση.

H Judi Cheng-Hopkins, είναι από τον Σεπτέμβριο του 2009, αναπληρώτρια γενική γραμματέας για την εδραίωση της Ειρήνης. Λέει τα εξής: Οι άνθρωποι δεν γνωρίζουν τη σχέση μεταξύ των φύλων, νεολαίας και ειρήνης. Όμως στις μετά τον πόλεμο κοινωνίες η ανεργία των νέων αγγίζει το 70%. Οι νέοι άνδρες μετά τον πόλεμο βρίσκονται χωρίς μόρφωση, επάγγελμα και δουλειά. Επομένως, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να ολισθήσουν στην εγκληματικότητα, τη βία και τα ναρκωτικά. Άρα, η ανεργία των νέων σε τέτοιες καταστάσεις δεν είναι ζήτημα ανάπτυξης αλλά ζήτημα πολέμου και ειρήνης.

Στην Έκθεση αναφέρονται και μερικά συμπεράσματα: Τα μέτρα για την αντιμετώπιση σεξουαλικής και λόγω φύλου βίας δεν χρηματοδοτούνται επαρκώς και δεν περιλαμβάνονται συνολικά στα προγράμματα για την εδραίωση της ειρήνης. Μέχρι σήμερα πουθενά δεν έχουμε καταφέρει να αναχαιτίσουμε τη βία.

Η προαγωγή της ανθρώπινης ανάπτυξης και της ασφάλειας πρέπει να είναι ο στόχος των μέτρων ανοικοδόμησης, είτε πρόκειται για πόλεμο είτε για φυσικές καταστροφές. Σε καταστάσεις κρίσης ανατρέπονται τα καθιερωμένα στερεότυπα και οι γυναίκες αναλαμβάνουν ρόλους και ευθύνες έξω από τους παραδοσιακούς.

Για εμάς το Ψήφισμα 1325 είναι σημαντικό εργαλείο εφόσον στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις συμμετέχουν και γυναίκες. Αλλά, σήμερα που οι πόλεμοι γίνονται προληπτικά, όπου μεταξύ των φρικτών συνεπειών του είναι και η βία με όλες τις μορφές της κατά των γυναικών, αποτελεί μέγιστη ειρωνεία να μετέχουν γυναίκες αξιωματούχοι στις διαπραγματεύσεις για την ανοικοδόμηση και την ειρήνη στις χώρες που υπέστησαν τον πόλεμο.

Η Μεγάλη (Εκλογική) Αριστερά: τρεις στο λάδι, τρεις στο ξύδι;

Πηγη
 RedNotebook

Ήταν τελικά η Αριστερά πρώτη δύναμη στις εκλογές της 7ης Νοεμβρίου;

Ένα εκλογικό αποτέλεσμα σαν αυτό της πρώτης (κυρίως) Κυριακής μπορεί και πρέπει να αναγνωστεί από πολλές οπτικές γωνίες. Κι αυτό, ώστε να έχουμε μια όσο το δυνατόν πληρέστερη εικόνα μιας πραγματικότητας αντιφατικής, της οποίας οι αντιφάσεις και τα «παράδοξά» φαντάζουν αγεφύρωτα.

Πολλά είναι τα στοιχεία τα οποία τα μπορούσαν να τραβήξουν την προσοχή μας:
* Η πτώση των ποσοστών του ΠΑΣΟΚ, που όμως δεν συνοδεύτηκε από ανάλογη άνοδο της ΝΔ, σηματοδοτώντας ίσως το τέλος του μεταπολιτευτικού σχήματος, όπου η πτώση του ενός πόλου του δικομματισμού συνοδευόταν απ την άνοδο του άλλου.
* Η αναμφισβήτητη επιτυχία του ΠΑΣΟΚ σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, όπου δια της «μεταμφιέσεως», του χρήσιμου ρόλου της Δημοκρατικής Αριστεράς και των Οικολόγων και την αόριστη ρητορεία κατά της «συντήρησης» και υπέρ της  προόδου (δίλημμα ιδιαίτερα επίκαιρο τον 18ο  αιώνα...), το κυβερνόν κόμμα κατάφερε να κερδίσει τους δύο κομβικότερους δήμους της χώρας.
* Η ανησυχητικά εντυπωσιακή άνοδος της νεοναζιστικής Χρυσής Αυγής στο Δήμο Αθηναίων, η οποία, με 10.000 ψήφους και επωφελούμενη ως έναν βαθμό από την αποχή, εξέλεξε για πρώτη φορά δημοτικό σύμβουλο.
* Τέλος, η σαφής τάση μεγάλου ποσοστού των ψηφοφόρων να κινηθούν προς το αριστερό φάσμα του πολιτικού σκηνικού. Κύριος εκφραστής αυτής της υπαρκτής τάσης έγινε το ΚΚΕ, το οποίο κατέγραψε ένα ποσοστό 11% επί της έγκυρης ψήφου, αυξάνοντας και τον αριθμό των ψηφοφόρων του.
* Ο ΣΥΡΙΖΑ -παρ όλο που είχε υποστεί δύο διασπάσεις- κράτησε σταθερά τα ποσοστά του στο 4,5%, χωρίς όμως να καταφέρει να γίνει προνομιακός εκφραστής της εξ αριστερών αμφισβήτησης της πολιτικής του ΠΑΣΟΚ, ενώ το φιλόδοξο (εάν όχι βολονταριστικό) εγχείρημα του διεμβολισμού του κυβερνώντος κόμματος με την υποψηφιότητα Μητρόπουλου στην περιφέρεια Αττικής, απέτυχε.
* Τουλάχιστον εντυπωσιακή κρίνεται η καταγραφή της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, οποία κατάφερε να εκλέξει 5 περιφερειακούς και αρκετούς δημοτικούς συμβούλους πανελλαδικά και να καταγράψει ένα ποσοστό της τάξης του 1,8% .
* Μαζί με τα παραπάνω αξιοσημείωτες ήταν οι καταγραφές τόσο των Οικολόγων Πράσινων όσο και της Δημοκρατικής Αριστεράς στην περιφέρεια Αττικής, με ποσοστά κοντά στο 4%.

Το σημαντικό όμως ζήτημα δεν είναι  η απλή καταγραφή και αναφορά στατιστικών στοιχείων, αλλά ποια ερμηνεία τους δίνεται. Δεν χαράσσουν οι αριθμοί πολιτική, αλλά ο τρόπος που τους προσεγγίζουμε. Σε μεγάλο βαθμό δε, η ερμηνεία αυτή - όσο τουλάχιστον επηρεάζει την τακτική της Αριστεράς – καθορίζει και την περαιτέρω διακύμανση των αριθμών. Ακόμα περισσότερο, μάλιστα, την εξέλιξη των αγώνων στην ελληνική κοινωνία.

Όμως, την επαύριο της 7ης Νοεμβρίου, μεγάλο μέρος της αρθρογραφίας και των εντός της Αριστεράς τοποθετήσεων έχει αφιερωθεί σε  ένα ιδιότυπο μαθηματικό πείραμα, αμφίβολης ορθότητας -και χρησιμότητας. Εκκινώντας από μιαν ορθή αντίληψη για την αναγκαιότητα της ενότητας της αριστεράς, επιχειρείται επί χάρτου να αθροιστούν ποσοστά με τρόπο εν πολλοίς αυθαίρετο: 14% το ΚΚΕ και 6% ο ΣΥΡΙΖΑ και 4% οι Οικολόγοι και 4% η ΔHΑΡΙ και 2% η ΑΝΤΑΡΣΥΑ και 2% ο Αλαβάνος ... ίσον 32%. Αν δε σ΄ αυτό προσθέσουμε και τους μισούς ψηφοφόρους του.. περίπου αντιμνημονιακού Δημαρά,  καταλήγουμε σε ένα ποσοστό του 40% και μια Αριστερά πρώτη δύναμη.

Προεκτείνοντας το συλλογισμό, ισχυρίζομαι μια τέτοια Αριστερά θα αποτελούσε πόλο έλξης για ένα μεγάλο κομμάτι όσων απείχαν, οπότε η Αριστερά στην Αττική θα είχε περίπου 60%. Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ θα είχε λάβει ένα σαφές μήνυμα: λαϊκή εξουσία  με αντινεοφιλελεύθερο, αντι-μνημονιακό (ή περίπου αντι-μνημονιακό), αντικαπιταλιστικό, αντικατοχικό πρόταγμα που παράλληλα θα σέβεται τον καθαρά αυτοδιοικητικό χαρακτήρα των εκλογών και δεν θα ΄ναι ούτε αριστερά ούτε δεξιά, αλλά …μπροστά.

Δεν αμφιβάλλω ότι αυτή η τάση προς τα αριστερά γεννά ελπίδες. Ούτε βεβαίως ότι η πολυδιάσπαση της Αριστεράς της στερεί σημαντικό κομμάτι της δυναμικής της και της κοινωνικής της «επικινδυνότητας». Εν τούτοις, οι αποτελεσματικές κοινωνικές και πολιτικές συμμαχίες ποτέ δεν έγιναν με αθροίσεις ποσοστών και σε πείσμα των υπαρκτών διαφωνιών. Αντίθετα, όταν έγιναν τέτοιες προσπάθειες χωρίς πραγματική σύγκλιση και συνάντηση στους αγώνες και στις αντιλήψεις, οδήγησαν σε περαιτέρω διασπάσεις. Αναδεικνύοντας και παροξύνοντας, έτσι, τις αντιφάσεις των εγχειρημάτων και των χώρων που τα συγκροτούσαν, οδήγησαν πολλές φορές στη συνολική απαξίωση της Αριστεράς. Δεν μας χρειάζονται άλλα κοινά προγράμματα και πορίσματα σήμερα. Ούτε και είναι απαραίτητο ή χρήσιμο σήμερα η Αριστερά να έχει ένα μόνο πολιτικό υποκείμενο.

Αν ισχύουν τα παραπάνω, δύο είναι τα καίρια -και επιλύσιμα- ερωτήματα που έχει η Αριστερά ενώπιόν της σήμερα. Πρώτον, η κοινή δράση. Δεύτερον, η ανασύνθεση όσων τμημάτων θέλουν και μπορούν να ανασυντεθούν.

1. Η κοινή δράση στους αγώνες είναι δυνατόν να συσπειρώσει ευρύτατα τμήματα, όχι μόνον της Αριστεράς, αλλά και ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ που δεν φαίνονται διατεθειμένοι να δεχθούν την πλήρη κατεδάφιση μισθών και κοινωνικών τους δικαιωμάτων - έστω κι αν επί του παρόντος δεν φαίνονται έτοιμοι να αποδεσμευθούν από τον πολιτικό τους φορέα. Οι αντιφάσεις και οι έντονοι διαξιφισμοί εντός της ΠΑΣΚΕ, για παράδειγμα, πιθανώς να δίνουν χώρο για αξιόλογες μεταβολές στο συνδικαλιστικό τοπίο. Εν πάση περιπτώσει, όμως, η συμπαράταξη και η κοινή δράση των παραπάνω δυνάμεων και αναγκαία είναι και δυνατή. Αρκεί να λάβει τέτοια χαρακτηριστικά, ώστε να πιέσει το Κομμουνιστικό Κόμμα, του οποίου η διασπαστική -αλλά φαινομενικά δυναμική αντίδραση προς το ΠΑΣΟΚ-, κέρδισε έδαφος, συγκρινόμενη με την αμηχανία και την εσωστρέφεια της υπόλοιπης Αριστεράς.

2. Το ζήτημα της ανασύνθεσης έπεται των παραπάνω. Προϋποθέτει δε τη συνάντηση στο κίνημα - ειδάλλως, μιλάμε για επίπλαστη ενότητα από τα πάνω, προβληματική όχι μόνο για λόγους αριστερής ηθικής, αλλά επειδή ανά πάσα στιγμή είναι ευάλωτη στη διάλυση. Φανταστείτε απλώς ένα κόμμα στο οποίο θα έπρεπε να συνθέσουν -ή, χειρότερα, να αποφασίσουν δια της πλειοψηφίας- οι φοιτητές της ΑΝΤΑΡΣΥΑ με το δεξιό τμήμα της ΔHΑΡΙ. Όλα τα ερωτήματα της πρώτης και της δεύτερης  Διεθνούς (!) θα έπρεπε να ξανατεθούν στο τραπέζι και να συζητηθούν εξ αρχής. Ισχυρίζομαι -επιτρέψτε μου αξιωματικά- ότι αυτό θα πήγαινε την Αριστερά και το κίνημα κυριολεκτικά 130 χρόνια πίσω.

Σε όλα τα ερωτήματα υπάρχουν περισσότερες της μιας απαντήσεις - εύκολες και δύσκολες. Η επίκληση στην ενότητα είναι κατ΄ αρχήν σωστή, αλλά προκαλεί διασπάσεις όταν γίνεται χωρίς όρους και στόχους. Ίσως, εν τέλει, να πρέπει να επανεξετάσουμε τη θέση ότι η Αριστερά είναι αδύναμη επειδή είναι διασπασμένη. Ίσως ο ισχυρισμός ότι η Αριστερά είναι διασπασμένη ακριβώς επειδή είναι αδύναμη να αποτυπώνει καλύτερα την πραγματικότητα. Σε αυτή την περίπτωση, όμως, θα πρέπει να βάλουμε στον εαυτό μας καθήκοντα πολύ δυσκολότερα από τις μαθηματικές ακροβασίες.

Σκέψεις για το αποτέλεσμα των περιφερειακών και δημοτικών εκλογών

Ημερομηνία δημοσίευσης: 19/11/2010 ΑΥΓΗ

ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΥΔΡΑΙΟΥ*

Κύριο χαρακτηριστικό των εκλογών της 7 Νοεμβρίου ήταν η πρωτόγνωρη αποχή των πολιτών από την εκλογική διαδικασία, η συνολική απαξίωση του πολιτικού συστήματος αλλά και των δυνάμεων της Αριστεράς.

Με δεδομένο το παραπάνω χαρακτηριστικό για την κυβέρνηση του ΓΑΠ φαίνεται μετά και το αποτέλεσμα του δεύτερου γύρου να διαμορφώνεται ένα κλίμα ανοχής από την κοινωνία. Και πως να μην γίνει αυτό, όταν ο χώρος της ριζοσπαστικής αριστεράς κυριαρχείται από την υπερβολή των υποκειμενισμών και των μικρο-ηγεμονισμών.

Ειδικότερα για την περιφέρεια της Αττικής,όπου οι εκλογές είχαν τον χαρακτήρα κεντρικής πολιτικής μάχης και όσο αφορά την επιλογή της ηγεσίας του ΣΥΝ,το αποτέλεσμα ήταν κατώτερο των προσδοκιών της, γεγονός το οποίο οφείλεται σε δύο βασικούς λόγους:

-Το ψηφοδέλτιο επί της ουσίας ακύρωνε στην πράξη την ενότητα της αριστεράς και την πολιτική που αποφάσισε ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ στο πρόσφατο συνέδριό του. Οι εκβιασμοί από πλευράς του Μετώπου Α.Α. ήταν δεδομένοι, όπως είναι δεδομένο ότι δεν εξαντλήθηκαν από πλευράς ΣΥΝ οι προσπάθειες για κοινή κάθοδο με τις υπόλοιπες δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ.

-Ο επικεφαλής του ψηφοδελτίου αναλώθηκε σε ένα γενικόλογο πατριωτικό αντιμνημονιακό λόγο, αρκετές φορές διανθισμένο με ξενοφοβικές κορώνες, με μία ξένη για τα ακροατήριά μας αισθητική, μία μόνιμη άρνηση να αναφερθεί με σαφήνεια στη ρήξη των σχέσεών του με την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ.

Όσον αφορά, ειδικότερα τον Συνασπισμό της αριστεράς, φάνηκε ότι και σε αυτή τη συγκυρία, δεν μπόρεσε να ξεπεράσει τη βασική αντίφαση που τον ταλανίζει. Ενώ διαθέτει ένα σαφές προγραμματικό στίγμα, ένα πλαίσιο πολιτικών αποφάσεων σε αριστερή ριζοσπαστική, προσπαθεί να το υλοποιήσει με μία τακτική εναλλαγής επικοινωνιακών τρικ, διότι τέτοιου είδους ήταν η επιλογή Αλέξη Μητρόπουλου στην Αττική.

Για όσους σ. σπεύδουν να υπενθυμίσουν και ορθά, ότι είναι επιλογή μας η συνάντηση με τον αντιμνημονιακό σοσιαλιστικό χώρο, σημειώνω ότι η συνάντηση αυτή πρέπει να γίνει, αλλά με όρους κοινωνίας και από τα κάτω, στους χώρους εργασίας και στις γειτονιές.

Χωρίς αυταπάτες ως προς τον όγκο των δυνάμεων, καθώς η σαφής και μακρόχρονη νεοφιλελεύθερη μετάλλαξη του ΠΑΣΟΚ, δεν αφήνει περιθώρια για μεγάλο αριθμό στελεχών, πρόθυμων να έρθουν σε ρήξη με την ηγεσία του.

Σε συνδυασμό με τη σαφή και καταλυτική εμπλοκή του Συνασπισμού στη διαδικασία ενότητας της Αριστεράς.

Οι πρόσφατες εκλογές αποδεικνύουν ότι υπάρχει σαφής αριστερός πόλος στην πολιτική σκηνή, όσο όμως είναι κατακερματισμένος, τα όρια θα είναι πάντα ασφυκτικά και η αποτελεσματικότητα μηδαμινή. Μ ε δεδομένο ότι η ηγεσία του ΚΚΕ είναι αρνητική σε οποιαδήποτε λογική συνεργασίας, ειδικά τώρα που τα εκλογικά αποτελέσματα είναι ευνοϊκά γι' αυτήν, η συνεργασία των δυνάμεων της αριστεράς, μπορεί να κινηθεί στο άμεσο μέλλον σε δύο βασικούς άξονες.
Έναν ευρύτερο, όπου θα συναντώνται στο κοινωνικό πεδίο και πολιτικό πεδίο, δυνάμεις από τον αντιμνημονιακό σοσιαλιστικό χώρο έως την εξωκοινοβουλευτική αριστερά, προσπαθώντας να διαμορφώσουν προϋποθέσεις αντίστασης, στην πρωτόγνωρη επίθεση του κεφαλαίου, αλλά και αλλαγής των πολιτικών συσχετισμών. Η συνεργασία μπορεί να λαμβάνει και τη μορφή επιμέρους ή κεντρικής εκλογικής συνεργασίας αλλά με την προϋπόθεση διαμόρφωσης ενός σαφούς πολιτικού πλαισίου και όρους πολιτικής αλληλεγγύης.

Ο δεύτερος άξονας, αφορά ειδικότερα τις δυνάμεις που αναφέρονται στην ανασύνθεση της ριζοσπαστικής αριστεράς, κυρίως τον Συνασπισμό και τις πολιτικές οργανώσεις, οι οποίες συγκροτούν την ΑΝΑΣΑ, αλλά όλες και όλους τους αριστερούς που δεν βολεύονται με τα εργαλεία και τις παραδοχές της ηττημένης αριστεράς του προηγούμενου αιώνα.

Όλοι εμείς. λοιπόν υπερβαίνοντας λογικές μικρομέγαλου ηγεμονισμού, μικρών φέουδων, οφείλουμε να αναζητήσουμε και να συνδιαμορφώσουμε το πολιτικό υποκείμενο της σύγχρονης ριζοσπαστικής αριστεράς του 21ου αιώνα.

* Ο Μιχάλης Υδραίος είναι μέλος της ΚΠΕ του ΣΥΝ.

Είναι πολύ εύκολο να σπάσουν τα «κρύσταλλα»

Ποτέ ξανά Νύχτα των Κρυστάλλων, γραμματόσημο της πρώην Λαϊκής Δημ. της Γερμανίας (έκδοση 9.11.1963) via Wikipedia

του Χρίστου Χαραλαμπόπουλου

από τη Sportday, 19.11.10

Πριν από 12 χρόνια το ευρώ διαφημιζόταν από τη συντριπτική πλειονότητα των ευρωπαϊκών media ως το κορυφαίο σύμβολο της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Οι όποιοι αντιρρησίες αντιμετωπίζονταν σαν λεπροί πολιτικά και οι φωνές τους πνίγονταν συστηματικά. Τώρα αυτό που είχε διαφημιστεί ως σύμβολο γίνεται η αιτία της διάλυσης μιας Ενωσης που ποτέ δεν ήταν δημοκρατική. Η πορεία του ενιαίου νομίσματος -που ήταν ένα μασκαρεμένο μάρκο-, που «γεννήθηκε» την ημέρα γενεθλίων του Μακιαβέλι, δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετική. Και δεν θα μπορούσε, κυρίως, διότι η ίδια λειτουργία της Ε.Ε. είναι αντιδημοκρατική, παρά το γεγονός ότι διαφημίζεται ως «δημοκρατία».
Πόσο «δημοκρατία» είναι αυτή που έχουμε, όταν τα οικονομικά μέτρα που επιβάλλονται στην κυβέρνηση (η οποία δημιούργησε τις προϋποθέσεις με την αντισυνταγματική αποδοχή του μνημονίου) τα αποφασίζουν κάποιοι γραφειοκράτες που δεν έχουν καμία εξουσία γι' αυτό; Η σταδιακή μεταβίβαση εξουσιών των εθνικών κρατών στο γραφειοκρατικό κέντρο των Βρυξελλών γιγάντωσε ένα δημοκρατικό έλλειμμα για το οποίο τα media ποτέ δεν μίλησαν. Ετσι, σιγά σιγά μία ομάδα γραφειοκρατών-τεχνοκρατών άρχισε να νομοθετεί προς όφελος εκείνων που τους συντηρούσαν και δεν ήταν οι Ευρωπαίοι πολίτες. Ποιος τους ψήφισε και ποιος τους έδωσε την εξουσία να επιβάλλουν μία οικονομική δικτατορία; Οι εκλογές με τα καλπονοθευτικά εκλογικά συστήματα μπορούν μια χαρά να κατασκευάσουν δικτάτορες. Οπως εκείνος ο δεκανέας από την Αυστρία, που πήρε την εξουσία με εκλογές και ξεκίνησε τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Και η πορεία προς τη βαρβαρότητα ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 1938.

Οι συνθήκες για να ξαναζήσουμε μία νύχτα ανάλογη με εκείνη που συνέβη στη Γερμανία τη νύχτα της 9ης προς τη 10η Νοεμβρίου και έμεινε στην ιστορία ως «η νύχτα των κρυστάλλων» δημιουργούνται σταδιακά. Εκείνη η νύχτα ήταν ένας ακόμα σταθμός προς την κορύφωση της βαρβαρότητας, που θα σημειωθεί με τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Στη Γερμανία της δεκαετίας του '30, ο Αδόλφος Χίτλερ έχει αρχίσει να δημιουργεί τη δικτατορία της φρίκης. Τον Φεβρουάριο του 1933 οι ναζί υποκινούν τον εμπρησμό του Ράιχσταγκ, που καταλογίζεται στους κομμουνιστές, γεγονός που επιτρέπει στον Χίτλερ να τους εξοντώσει συλλαμβάνοντας περίπου 4 χιλιάδες. Στη συνέχεια θα κερδίσει τις εκλογές που θα ακολουθήσουν με 44% αλλά δεν θα συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία. Η νέα βουλή, υπό την απειλή των Ες Ες, θα κηρύξει έκπτωτους τους 81 κομμουνιστές βουλευτές. Το καθολικό κέντρο «πείθεται» να παραχωρήσει στον Χίτλερ απόλυτες εξουσίες για 4 χρόνια. Η αντίστροφη μέτρηση έχει ήδη αρχίσει. Μετά τους κομμουνιστές σειρά έχουν οι Εβραίοι. Η ρατσιστική πολιτική που αποτελεί τον πυρήνα του ναζιστικού συστήματος εκδηλώνεται προς δύο κατευθύνσεις.

Από τη μια με μέτρα «υπεράσπισης της φυλής των Αρίων» και από την άλλη με μία νομοθεσία εναντίον των Εβραίων, που γίνονται στόχος πολλαπλών επιθέσεων. Οι νόμοι της Νυρεμβέργης που θεσπίστηκαν το 1935 στερούν από τους Εβραίους το δικαίωμα της ψήφου, τους αποκλείουν από πλήθος επαγγέλματα και τους επιβάλλουν επιπλέον εξευτελιστικές διακρίσεις, όπως το να φορούν το κίτρινο άστρο, να μην έχουν δικαίωμα να παρευρίσκονται σε δημόσιους χώρους κ.ά. Στη Γερμανία, στα μέσα της δεκαετίας του '30, ζούσαν πολλοί Εβραίοι πολωνικής καταγωγής. Στις 28 Οκτωβρίου 1938, χωρίς καμία προειδοποίηση, οι ναζί συγκεντρώνουν μέσα σε μία νύχτα 17 χιλιάδες από αυτούς και τους απελαύνουν στην Πολωνία. Η Πολωνία αρνήθηκε να τους δεχτεί και για ένα 24ωρο σχεδόν όλοι αυτοί οι άνθρωποι πεζοπορούσαν στη συνοριακή γραμμή μέχρι η Πολωνία να τους επιτρέψει την είσοδο.

Η αφορμή για τη βαρβαρότητα

Ο Χέρσελ Γκρίνσπαν, ένας Γερμανοεβραίος που είχε διαφύγει στο Παρίσι, ζήτησε κατ’ επανάληψη από τον Γερμανό πρέσβη Ερνστ φον Ρατ να βοηθήσει την οικογένειά του που είχε βασανιστεί απίστευτα, όπως όλοι οι απελαθέντες στην Πολωνία. Ο Φομ Ρατ αδιαφόρησε και ο Γκρίνσπαν στις 7 Νοεμβρίου θα τον πυροβολήσει. Ο Φον Ρατ θα πληγωθεί σοβαρά και δύο μέρες αργότερα θα πεθάνει. Η δολοφονία του Φον Ρατ θα αποτελέσει το άλλοθι για την έναρξη ενός ανηλεούς διωγμού κατά των Εβραίων σε ολόκληρη τη Γερμανία.

Ο Χίτλερ ήθελε αυτός ο διωγμός να φανεί «αυθόρμητος» αλλά στην πραγματικότητα είχε ενορχηστρωθεί από το χιτλερικό καθεστώς, που εκτός από τα κρατικά όργανα (αστυνομία και στρατός) αξιοποίησε και την οργάνωση των ναζί. Οι επιθέσεις που ακολούθησαν κατά των Εβραίων είχαν αποτέλεσμα να καταστραφούν σχεδόν όλες οι συναγωγές στη Γερμανία (πάνω από 1.500), εβραϊκά νεκροταφεία και πάνω από 7.000 καταστήματα που ανήκαν στους Εβραίους.

Η νύχτα της 9ης προς τη 10η Νοεμβρίου ονομάστηκε «νύχτα των κρυστάλλων» επειδή οι οργισμένοι και «αυθόρμητα» ενεργώντας Γερμανοί έσπαγαν τις βιτρίνες των εβραϊκών καταστημάτων. Ο τραγικός απολογισμός του διωγμού εκείνης της νύχτας ήταν 91 νεκροί Εβραίοι (αν και πολλοί υποστηρίζουν ότι ο αριθμός των νεκρών ήταν μεγαλύτερος) και η σύλληψη περίπου 30 χιλιάδων, που στάλθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Στο Νταχάου, το Μπούχενβαλντ και το Σαξενχάουζεν κυρίως. Η μεταχείριση αυτών των ανθρώπων ήταν κτηνώδης. Περίπου 2.500 από αυτούς θα χάσουν εκεί τη ζωή τους. Ενα πρελούδιο του τρόμου θα ακολουθήσει. Οι περισσότεροι θα αφεθούν ελεύθεροι μέσα στους επόμενους τρεις μήνες με τον όρο ότι θα εγκατέλειπαν τη Γερμανία. Η εβραϊκή κοινότητα Γερμανίας τιμωρήθηκε να πληρώσει ένα δισεκατομμύριο μάρκα ως αποζημίωση για τη δολοφονία του Φον Ρατ και τα έξι εκατομμύρια μάρκα που θα έπαιρνε η εβραϊκή κοινότητα από τις ασφαλιστικές αποζημιώσεις εξαιτίας των καταστροφών στις περιουσίες των μελών της καταβλήθηκαν στο γερμανικό δημόσιο.

Η ιστορία κάνει κύκλους

Πριν από το 1938 πολλοί λαοί είχαν ζήσει τη δική τους «νύχτα των κρυστάλλων», όπως οι Πόντιοι και οι Αρμένιοι. Τον Σεπτέμβριο του 1955 ήρθε η σειρά του Ελληνισμού της Κωνσταντινούπολης. Οι Παλαιστίνιοι έχουν ζήσει πολλές φορές τις δικές τους «νύχτες των κρυστάλλων» χάρη στα πρώην θύματα που μεταμορφώθηκαν σε θύτες. Η βαρβαρότητα επιστρέφει στο προσκήνιο -θριαμβευτικά. Στις ΗΠΑ η κυβέρνηση Μπους πριν από τρία χρόνια, με το πρόσχημα της τρομοκρατίας, πέρασε ένα νομοσχέδιο με το οποίο προτείνεται η κατάργηση του habeas corpus. Του δικαιώματος, δηλαδή, του υπόπτου να προστατεύεται νομικά από την αυθαίρετη σύλληψη και κράτησή του. Ενα δικαίωμα που από την εποχή του Ιωάννη του Ακτήμονα, το 1371, θεωρείται το θεμέλιο των συνταγμάτων των σύγχρονων δημοκρατιών. Τώρα, το μνημόνιο προβλέπει την κατάργηση συνταγματικά κατοχυρωμένων δικαιωμάτων και το πετσόκομμα του κράτους προς όφελος των ιδιωτών με πρόσχημα το έλλειμμα. Αναρωτιέμαι αν η ιστορία επαναλαμβάνεται, όχι σαν φάρσα, αλλά πάντα σαν τραγωδία.

Οι αριστερές και η αριστερά...

 

 

Χρήστου Δημήτρης

Ημερομηνία δημοσίευσης: 17/11/2010 ΑΥΓΗ

 

 

Η αποχή ξεπέρασε το 54% στον δεύτερο γύρο των εκλογών στις 13 περιφέρειες της χώρας και αν συνυπολογίσουμε τα άκυρα λευκά, το νούμερο όσων δεν θέλησαν με την ψήφο τους ή την απουσία τους να επικυρώσουν το αποτέλεσμα της κάλπης, είναι συγκλονιστικό για τα ελληνικά χρονικά. Αυτή η στάση του εκλογικού σώματος αναδείχτηκε ως μείζον θέμα από όλα τα κόμματα από τον πρώτο γύρο. Κανείς όμως δεν τόλμησε να μπει στην ουσία του. Λογικό ως ένα βαθμό αφού απαιτείται μελέτη, έρευνα και επεξεργασία των στοιχείων.

ΟΛΑ ΣΧΕΔΟΝ τα κόμματα της αντιπολίτευσης εκτιμούν πως ο βασικός αποδέκτης του μηνύματος είναι η κυβέρνηση και πως με την στάση αυτή των εχόντων δικαίωμα ψήφου η αποδοκιμασία της κυβερνητικής πολιτικής είναι καταλυτική. Ασφαλώς μπορεί να ερμηνευτεί και έτσι. Γιατί όμως την οργή και την απελπισία της κοινωνίας δεν την εισέπραξαν τα υπόλοιπα κόμματα; Μια χαρά τα πήγαμε λέει το ΚΚΕ. Και εμείς τονίζει ο Αντώνης Σαμαράς. Εμείς αντέξαμε στις πολλαπλές διασπαστικές κινήσεις σημειώνει ο ΣΥΝ. Εμείς γινόμαστε Πανελλαδική δύναμη πετάγεται η ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Εμείς γίναμε πλέον δύναμη σε εθνικό επίπεδο, σου λένε οι οικολόγοι. Εμείς και αν νικήσαμε, αφού επιβάλαμε και εκλέξαμε δημάρχους τον Καμίνη και τον Μπουτάρη λέει με ικανοποίηση η Δημοκρτική Αριστερά. Δηλαδή οι μόνοι που έχασαν είναι ο Καρατζαφέρης και ο Αλαβάνος; Δε νομίζω.

Ο ΣΥΝ δεν κατάφερε να εισπράξει την ψήφο διαμαρτυρίας. Και πώς θα μπορούσε άλλωστε να γίνει κάτι τέτοιο, όταν χιλιάδες πολίτες σου λένε, φτιάξτε πρώτα σοβαρό ενωμένο και αξιόπιστο κόμμα και μετά ζητήστε μας την ψήφο μας. Όταν ο ποδηλάτης Γιώργος Αμυράς έρχεται από το πουθενά, συσπειρώνει και κυρίως εκφράζει ακτιβιστές και κινήματα της πόλης και παίρνει 7,3% στον Δήμο Αθήνας και η δική σου παράταξη λαμβάνει 5,80%, σημαίνει πως αυτοί οι πολίτες στην πλειονότητά τους νέοι, δεν συγκινούνται ούτε έλκονται από τη συγκεκριμένη αριστερά με τις άφθονες αιρέσεις.

ΑΝ ΑΥΤΑ τα γεγονότα δεν σε πληγώνουν, δεν σε αναστατώνουν, αν σε αφήνουν να κοιμηθείς, τότε ούτε ριζοσπαστική είσαι, ούτε ανανεωτική και στο τέλος δεν θα είσαι ούτε καν αριστερά. Ρίξτε μια ματιά σε αυτούς τους Αριστερούς υποψήφιους δημάρχους που υποστηρίξαμε και αναδείχτηκαν νικητές. Τι μεγέθους προσωπικότητες είναι στην περιοχή τους και γιατί συγκεντρώνουν τόσο μεγάλη εμπιστοσύνη και προτίμηση των κοινωνιών τους. Πόσοι τέτοιοι χρειάζονται για να ανατρέψεις το σκηνικό και τι έχεις κάνει προς αυτή την κατεύθυνση; Κουράστηκε ο κόσμος αυτής της αριστεράς από τα πολλά μπαϊράκια. Πόσοι άραγε θυμούνται ότι υπάρχουν πρόσφατες αποφάσεις του συνεδρίου και πόσοι τις σέβονται; Τι έγινε εκείνος ο μεγάλος τόμος που έφτιαξαν οι Δραγασάκης - Μπαλτάς με το οικονομικό πρόγραμμα, συμβολή του ΣΥΝ στο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ; Σε ποιο πάνω ράφι των γραφείων το έχουν καταχωνιάσει;

ΚΥΡΙΟΛΕΚΤΙΚΑ υποφέρεις όταν βλέπεις αντισυστημικές κομπανίες ultra left, που νομίζουν ότι έχουν ωριμάσει οι συνθήκες στην Ελλάδα και όπου να 'ναι ωριμάζουν και οι προϋποθέσεις για την ανατροπή του καπιταλισμού. Υπερασπίζονται θέσεις δουλειάς που δεν υπάρχουν πια, ανήμποροι να κατανοήσουν το μείζον αίτημα για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας που χρειάζεται ο τόπος. Οι σύντροφοι Τσάβες και Μοράλες για παράδειγμα, τους οποίους θαυμάζουν, με μαζικά λαϊκά πλειοψηφικά κινήματα αλλαγής έφτασαν στην εξουσία, μέσα από την κοινοβουλευτική δημοκρατία την οποία σέβονται, αποδεχόμενοι τον έλεγχο και τη δοκιμασία, διότι έτσι κρατιέται ζωντανό το κίνημα των μεταρρυθμίσεων. Εμείς, πώς θα ανατρέψουμε το καπιταλισμό; Διασπασμένοι σε 10 εξωκοινοβουλευτικές παρέες; Εκτός αν κάποιοι πιστεύουν πως μπορούν να χρησιμοποιήσουν το οργανωμένο ΚΚΕ ως ατμομηχανή του κινήματος ανατροπής μιας και οι ίδιοι δεν μπορούν να δημιουργήσουν κάτι δικό τους. Κανείς δεν μπορεί να εμποδίσει κανέναν. Ας δοκιμάσουν. Όσο πιο γρήγορα τόσο καλύτερα, μπας και η αριστερά όπως την επιζητούν οι πολίτες, προλάβει να ανθίσει.

Μουμία Αμπού Τζαμάλ: Δεν θέλουν το θάνατό μου, αλλά τη σιωπή μου

από την ΕΠΟΧΗ, 14.11.10

ΑΝΑΜΕΝΟΝΤΑΣ ΤΗ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΘΑΝΑΤΙΚΗΣ ΠΟΙΝΗΣ

Τις επόμενες ώρες ή μέρες αναμένουμε την απόφαση για τη μετατροπή ή όχι της θανατικής ποινής του Μουμία Αμπού Τζαμάλ σε ισόβια. Το κίνημα αλληλεγγύης διεθνώς δεν αποβλέπει μόνο στο να σώσει έναν αθώο, αλλά και στην κατάργηση της θανατικής ποινής.

Ο Μουμία Αμπού Τζαμάλ, γεννήθηκε στις 24 Απριλίου 1954, στη Φιλαδέλφεια. Μέχρι τη σύλληψή του, ήταν ένας βραβευμένος δημοσιογράφος, πρόεδρος της Ένωσης Αφροαμερικανών Ρεπόρτερ στη Φιλαδέλφεια. Σήμερα ύστερα από 28 χρόνια συνεχούς εγκλεισμού σε κελί απομόνωσης, αποτελεί το σύμβολο ενός διεθνούς κινήματος.
Η δίκη που ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 1982, ήταν κάθε άλλο παρά δίκαιη. Ο πρόεδρος του δικαστηρίου ήταν ο Άλμπερτ Σέιβο, ο αποκαλούμενος και «δήμιος», αφού έχει ρεκόρ θανατικών καταδίκων. Ο Σέιβο πριν ήταν βοηθός σερίφη και καλούταν τώρα «αμερόληπτα» να δικάσει υπόθεση δολοφονίας αστυνομικού-συναδέλφου. Η στενογράφος του, μάλιστα, δήλωσε ότι σε ένα διάλειμμα της δίκης τον άκουσε να λέει «Θα τον ψήσω τον νέγρο». Επιπλέον παρότι το 40% της Πενσυλβανία είναι Αφρο-αμερικάνοι, ο δικαστής, ύστερα από πρόταση του εισαγγελέα, αντικατέστησε 11 αφροαμερικανούς ενόρκους, επειδή «δεν πίστευαν στη θανατική ποινή».

Στοιχεία αθωωτικά...ενοχοποιούν!
Ο Μουμία μη έχοντας τη δυνατότητα να πληρώσει δικηγόρο, εκπροσωπήθηκε από διορισμένο, με μηδαμινή εμπειρία σε υποθέσεις ανθρωποκτονίας. Έτσι ζητήματα κραυγαλέα, όπως το γεγονός ότι ο αστυνομικός σκοτώθηκε από 44άρι, ενώ η άδεια οπλοφορίας που είχε δοθεί επειδή εργαζόταν σε ταξί, ήταν για 38άρι, ο δικηγόρος δεν μπόρεσε να τα καταρρίψει. Επιπλέον δεν εξετάστηκε ποτέ το όπλο του Μουμία, ούτε τα χέρια του, για ίχνη πυρίτιδας.
Μέχρι και μάρτυρες κατηγορίας είναι αμφιλεγόμενοι. Ο αστυνομικός Γκάρι Μπελ κατέθεσε μετά από 2,5 μήνες ότι ο Μουμία ομολόγησε στο νοσοκομείο. Να σημειώσουμε εδώ ότι ο αστυνομικός το «θυμήθηκε» λίγες μέρες αφού ο Μουμία είχε καταγγείλει ότι βασανίστηκε. Ο αστυνομικός, ωστόσο, που τον ανέκρινε, Γκάρι Γουόκοαλ, στην αναφορά του γράφει: «ο νέγρος δεν έκανε κανένα σχόλιο».
Και ο εισαγγελέας ήταν αποφασισμένος να τον καταδικάσει για φόνο εκ προμελέτης. Έτσι επικαλέστηκε άρθρο του Μουμία, που έγραψε όταν ήταν 15 χρονών και ήταν οργανωμένος στους Μαύρους Πάνθηρες –αποχώρησε το 1970-, το οποίο κατέληγε με τη φράση του Μάο: «η πολιτική εξουσία κρέμεται από την κάννη των τουφεκιών»...
Από τους τρεις αυτόπτες μάρτυρες, η μία –που εργαζόταν ως πόρνη και συνεργαζόταν με την αστυνομία- παραδέχτηκε αργότερα ότι είπε ψέματα ύστερα από πίεση που της ασκήθηκε, ο δεύτερος -βετεράνος του Βιετνάμ που ενώ στην αρχή κατέθεσε ότι είδε το περιστατικό και ότι αυτός που πυροβόλησε δεν ήταν ο Αμπού Τζαμάλ, υποχρεώθηκε να αλλάξει την κατάθεσή του ύστερα από πίεση των αστυνομικών- εξαφανίστηκε ενώ η τρίτη, η Βερόνικα Τζόουνς άλλαξε την αρχική κατάθεσή της, διότι είχε αποσπαστεί με απειλές. Τώρα είναι μάρτυρας υπεράσπισης.
Το αποκορύφωμα όλων ήταν η απόρριψη του αιτήματος του Μουμία για αθώωσή του, ύστερα από την ένορκη ομολογία του Άρνολντ Μπέβερλι, ο οποίος παραδέχτηκε ότι σκότωσε ως επαγγελματίας εκτελεστής τον Φόκνερ, στο πλαίσιο συμβολαίου θανάτου μεταξύ αστυνομίας και μαφίας. Η μαρτυρία του δεν ελήφθη υπόψη καθώς ήταν «έξω από τις προθεσμίες της διαδικασίας».

Συνεχείς αναστολές
Δύο φορές έχει δώσει ο κυβερνήτης την εντολή για την εκτέλεση του Αμπού Τζαμάλ και τις δύο έχει αποτραπεί ύστερα από διεθνείς κινητοποιήσεις. Όπως δηλώνει και ο Μουμία Αμπού Τζαμάλ «Δεν θέλουν τον θάνατό μου, αλλά τη σιωπή μου». Καθώς φαίνεται τίποτα δεν θα τους σταματήσει από το να τον σιωπήσουν. Όπως δηλώνει στην «Ε» και ο Στάθης Κουβελάκης «Η λύσσα με την οποία η ”δικαιοσύνη” των ΗΠΑ σπρώχνει τον Μουμία στο θάλαμο εκτελέσεων, παρά τη διεθνή κατακραυγή, δεν έχει τίποτε το τυχαίο. Πριν τον Μούμια, χιλιάδες αγωνίστριες και αγωνιστές του απελευθερωτικού αγώνα των Αφρο-αμερικανών και των άλλων μειονοτήτων, μαζί με συνδικαλιστές, κομμουνιστές και κάθε είδους “αντιφρονούντες”, έζησαν στο πετσί τους τον κατατρεγμό και την δίχως τέλος εκδικητικότητα με την οποία η παγκόσμια αυτοκρατορία αντιμετωπίζει τους “εσωτερικούς εχθρούς” της. Γι’ αυτό και στην υπόθεση του Μουμία δεν κρίνεται μόνο η ζωή ενός ανυποχώρητου, σκεπτόμενου και δημιουργικού μαχητή, αλλά και ένα αναπόσπαστο κομμάτι της δικής μας ελευθερίας».
Πράγματι αυτή τη στιγμή γίνεται ένας αγώνας ταχύτητας μεταξύ των δήμιων που τρέχουν να τερματίσουν πρώτοι και να κόψουν το νήμα της ζωής του Μουμία και των εκατομμυρίων υποστηρικτών του, που πιστεύουν στην αθωότητα του Αμπού Τζαμάλ και τρέχουν να κόψουν το νήμα της ύπαρξης της θανατικής ποινής. Αν γίνει αυτό θα υποστεί ένα γερό πλήγμα και η ιδέα ότι μπορεί να υπάρχει ποινή του θανάτου. Θυμάμαι μία ωραία διατύπωση από συζήτησή μας με το Στέφανο Στεφάνου όταν τον ρώτησα για την ποινή του θανάτου: «Η κατάργηση της θανατικής ποινής δεν είναι θέμα ιδεολογίας, κομμουνισμού, σοσιαλισμού και τα λοιπά, αλλά αντίληψης για τη ζωή. Το αν θα υπάρχει ή δεν θα υπάρχει ζωή δεν είναι στη διάκριση του ανθρώπου. Όταν δεν υπάρχει το δικαίωμα της ύπαρξης δεν μπορεί να καθοριστεί τίποτε άλλο, ούτε ισονομία ούτε πολιτισμός ούτε τίποτα».

Ιωάννα Δρόσου

Ημερολόγιο

9 Δεκεμβρίου 1981: Το ταξί που εργαζόταν ο Μουμία Αμπού Τζαμάλ βρέθηκε τη λάθος ώρα, στο λάθος σημείο: στη διασταύρωση όπου κάποιος δολοφόνησε τον αστυνομικό Ντάνιελ Φώλκνερ. Ο Μουμία τραυματίζεται από τα πυρά και κατηγορείται ότι εκείνος τον σκότωσε.
3 Ιουλίου 1982: Καταδικάζεται σε θάνατο.
1995: Κινητοποιήσεις αναστέλουν την εκτέλεσή του
18 Δεκεμβρίου 2001: Ο ομοσπονδιακός δικαστής, Γουίλιαμ Γιον, απεφάνθη ότι δόθηκαν λάθος κατευθύνσεις στους ενόρκους που καταδίκασαν τον Μουμία το 1982 και ότι θα πρέπει να επικυρωθεί ξανά η απόφαση. Ωστόσο αποφασίζει ότι ο Μουμία είναι ο δολοφόνος και έτσι απομένει να αποφασιστεί εκ νέου κατά πόσο η «ορθή» απόφαση είναι ισόβια κάθειρξη ή θανατική ποινή.
27 Μαρτίου 2008: το Εφετείο ακυρώνει την θανατική ποινή, αλλά απορρίπτει και το αίτημα για νέα δίκη (με ψήφους 2-1).
22 Ιουλίου 2008: Απορρίπτεται η αίτησή του για αναθεώρηση της απόφασης της δίκης.
6 Απριλίου 2009: Το Ανώτατο Δικαστήριο απορρίπτει το αίτημα για έφεση
19 Ιανουαρίου 2010: Το Ανώτατο Δικαστήριο αποδέχεται την αίτηση του Μουμία για μείωση ποινής (από θανατική σε ισόβια).
Στις 9 Νοεμβρίου ξεκίνησε η ακροαματική διαδικασία επ’ αυτής και αναμένουμε την απόφαση.

Άντζελα Ντέιβις:Να σωθεί με κάθε τρόπο

Πρέπει να σώσουμε τη ζωή του Μουμία. Έχει ένα απίστευτο ταλέντο υπεράσπισης των ανθρώπων, το οποίο δεν το χρησιμοποιεί για τον εαυτό του. Νιώθω ντροπή που δεν έχουμε καταφέρει να τον υπερασπιστούμε, ώστε να αθωωθεί. Πρέπει με κάθε τρόπο, με κάθε διαθέσιμο εργαλείο, με κάθε γνώση να εξασφαλίσουμε τη ζωή του και την απελευθέρωσή του.

Διαδηλώσεις ανά τον κόσμο

Με το σύνθημα «Λευτεριά στον Μούμια» και «Χωρίς δικαιοσύνη, δεν υπάρχει ειρήνη» 500 αμερικανοί διαδήλωσαν στη Φιλαδέλφεια κατά την έναρξη της ακροαματικής διαδικασίας για τη μετατροπή της ποινής από θανατική σε ισόβια, την περασμένη Τρίτη. Την ίδια ώρα στο Λονδίνο, έξω από την αμερικάνικη πρεσβεία, συγκεντρώθηκαν εκατοντάδες άγγλοι με πλακάτ «Ο Μουμία δεν πρέπει να πεθάνει». Στο Ντιτρόιτ πραγματοποιήθηκε συναυλία αλληλεγγύης με χιλιάδες διαδηλωτές, που διεκδικούσαν την θανατική ποινή και την απελευθέρωση του Αμπού Τζαμάλ. Διαδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν ταυτόχρονα και στο Παρίσι, το Μεξικό, τη Τζαμάικα, τον Καναδά, το Όκλαντ, το Σαν Φρασίνσκο, το Χιούστον, το Λος Άντζελες, το Τορόντο, τη Γερμανία, την Ολλανδία, το Ιράν και αλλού. Στην Αμερική έγινε, ωστόσο, και μία αντιδιαδήλωση με σύνθημα «Ψήστε τον Μούμια», η οποία, όμως, ήταν άμαζη.

Το μήνυμα του Αμπού Τζαμάλ

«Αδέρφια μου, θέλω να ξέρετε ότι η μάχη συνεχίζεται... Ο νόμος είναι μόνο πολιτική και οι πολιτικοί κρύβονται κάτω από την τήβεννο των δικαστών. Δεν έχει σημασία τι λένε τα στοιχεία. Δεν έχει σημασία τι ορίζουν οι αποκαλούμενοι κανόνες. Ποτέ δεν τους ακολουθούν από τη μέρα επικύρωσής τους. Αυτό που έχει σημασία είναι τα λόγια και οι πράξεις. Γι’ αυτό σας ευχαριστώ και σας στέλνω την αγάπη μου. Ζήτω ο Τζον Άφρικα. Από την πτέρυγα των θανατοποινιτών, Μουμία Αμπού Τζαμάλ». 
Το μήνυμα αυτό διαβάστηκε σε όλες τις διαδηλώσεις ανά τον κόσμο.

(Μερικές χρήσιμες διευθύνσεις στο διαδίκτυο: http://www.mumialegal.org/, http://www.freemumia.com/, http://www.mumiabujamal.net/index.html. από την ΑΥΓΗ )

Μια νέα επιστροφή

Reverie ou La Femme à la robe rouge, (1891) Paul Gauguin, via Wikimedia Commons

του ΔΗΜΗΤΡΗ ΤΖΑΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ


από την ΑΥΓΗ, 13.11.10


Το αποτέλεσμα των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών δεν δίνει περιθώρια για αυταπάτες. Το ΠΑΣΟΚ, έχοντας εφαρμόσει την πιο σκληρή πολιτική της μεταπολίτευσης για τον κόσμο της εργασίας, δεν αμφισβητήθηκε. Αν και υπέστη σημαντική φθορά, αυτή δεν είναι αρκετή για να οδηγήσει σε πολιτικές ανακατατάξεις και ανισορροπία, δεν λειτουργεί ως φρένο για τις πολιτικές αποφάσεις που προετοιμάζονται από το κυβερνητικό επιτελείο.

Θα μπορούσε κανείς να πει ότι το αποτέλεσμα που κατέγραψε είναι αναμενόμενο για οποιαδήποτε κυβέρνηση δίνει τη μάχη των εκλογών εν μέσω της κυβερνητικής τετραετίας. Από την άλλη μεριά η ριζοσπαστική αριστερά δεν κατάφερε να αξιοποιήσει τη δυσαρέσκεια των εργαζόμενων και να τη μετατρέψει σε πολιτική δυναμική. Για οποιονδήποτε έχει και ελάχιστη επαφή με τα πολιτικά πράγματα η εξέλιξη αυτή ήταν προδιαγεγραμμένη.

Σε μια περίοδο που η ριζοσπαστική αριστερά θα έπρεπε να πρωταγωνιστεί σε κοινωνικό επίπεδο και να λειτουργεί ως οργανωτής και πυροκροτητής κοινωνικών κινημάτων αντίστασης και αλληλεγγύης ο ΣΥΡΙΖΑ και οι συνιστώσες του πρωταγωνιστούσαν στις στήλες των παραπολιτικών των αστικών εφημερίδων. Προφανώς η ευθύνη δεν κατανέμεται σε όλες ισομερώς, αλλά η απόδοση ευθυνών λίγο ενδιαφέρει σε αυτή τη συγκυρία.

Αυτό που προέχει τώρα είναι η αξιολόγηση από όλες τις μεριές αλλά και συλλογικά των επιμέρους τακτικών και η ανασύνταξη όσων δυνάμεων είναι δυνατόν να ανασυνταχθούν με όρους που δεν θα αναπαράγουν τις παθογένειες του παρελθόντος.

Ο Συνασπισμός είναι ανάγκη να αναγνωρίσει το αδιέξοδο της πολιτικής του τακτικής το προηγούμενο διάστημα και όχι να επιδοθεί σε μια αυτοεπιβεβαιωτική προσπάθεια παραγνώρισης του προφανούς. Η πολιτική τακτική της σύγκλισης με τον σοσιαλιστικό χώρο, ειδικά αν μετατραπεί διά της διολισθήσεως σε στρατηγική, χωρίς την ενότητα της ριζοσπαστικής αριστεράς, είναι όχι μόνο αδιέξοδη, πράγμα που αποδείχθηκε, αλλά και δεξιά.

Η άλλοτε ρητή και άλλοτε σιωπηρή παραδοχή που συνέχει αυτή τη γραμμή είναι ότι, για να διεμβολιστεί το ΠΑΣΟΚ, η ριζοσπαστική αριστερά πρέπει να συγκλίνει πολιτικά με τον υποτιθέμενο παραδοσιακό και μη μεταλλαγμένο σοσιαλιστικό χώρο που δυστυχώς ακόμη βρίσκεται υπό τη σκέπη του ΠΑΣΟΚ.

Για να ισχύει αυτό, όμως, πρέπει να ισχύει αναγκαία ότι τέτοιος χώρος αφενός υπάρχει και αφετέρου ότι η πολιτική του κριτική προς την κυβέρνηση και το πολιτικό σύστημα αλλά και οι πολιτικές του προτάσεις έχουν σημεία επαφής με τις τοποθετήσεις της ριζοσπαστικής αριστεράς.

Η γνώμη μου είναι ότι τέτοιος χώρος δεν υπάρχει, όχι πάντως με τα χαρακτηριστικά που του αποδίδονται, και η πολιτική τακτική που υιοθετήθηκε από τον Συνασπισμό το τελευταίο διάστημα δεν είναι παρά μια μηχανιστική προσπάθεια να μεταφερθεί το μοντέλο της Linke στην Ελλάδα παρά την έλλειψη των αναγκαίων προϋποθέσεων.

Ο χώρος τον οποίο έχουμε συνηθίσει να ονομάζουμε «σοσιαλιστικό» δεν είναι παρά η συνδικαλιστική γραφειοκρατία και κάποια μεσαία ή κατώτερα πολιτικά στελέχη, τα οποία όχι απλώς συμμετείχαν, αλλά αποτέλεσαν και τον κορμό της διαδικασίας νεοφιλελεύθερης μετάλλαξης της σοσιαλδημοκρατίας και προσέδωσαν σε αυτή τη διαδικασία τα ιδιαίτερα «ελληνικά» χαρακτηριστικά της.

Είτε πρόκειται για τους συνδικαλιστές που υιοθέτησαν αμαχητί τη γλώσσα του κοινωνικού διαλόγου και της ταξικής συνεργασίας οδηγώντας τα συνδικάτα στη σημερινή τους αποδιοργάνωση και αδράνεια, είτε για το μεσαίο και μικρό πολιτικό προσωπικό που όχι μόνο δεν αντιτάχθηκε, αλλά υλοποίησε όλα αυτά τα χρόνια τις κεντρικές πολιτικές κατευθύνσεις των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Βεβαίως, τα παραπάνω δεν θα είχαν και πολύ μεγάλη σημασία αν είχε παρατηρηθεί ριζική μετατόπιση στις πολιτικές αντιλήψεις αυτής της μερίδας, του λεγόμενου «σοσιαλιστικού χώρου».

Παρόλα αυτά, αν εξαιρέσει κανείς μια πατριωτική ρητορική που στοχεύει στην απελευθέρωση της πατρίδας από τα δεσμά του Μνημονίου και της υποτέλειας, δεν παρατηρείται κάποια βαθύτερη μετατόπιση. Και τούτο σημαίνει ότι ναι μεν είναι ευκταία η συγκρότηση ενός κοινωνικού μετώπου με τις δυνάμεις αυτές στον βαθμό που παίρνουν τις διακηρύξεις τους στα σοβαρά, πράγμα που ερίζεται, αλλά αυτό το κοινωνικό μέτωπο δεν μπορεί να αντικαταστήσει σε καμία περίπτωση τη διαδικασία ενοποίησης της ριζοσπαστικής αριστεράς.

Σε αυτό το σημείο ακριβώς παρατηρείται μια μετατόπιση της ηγεσίας του Συνασπισμού, η οποία συνιστά και μια σχεδόν ριζική τομή με την προηγούμενη πολιτική του κόμματος. Φαίνεται ότι η ηγεσία του Συνασπισμού θυσιάζει τη διαδικασία ενοποίησης της ριζοσπαστικής αριστεράς στον βωμό της σύγκλισης με τον σοσιαλιστικό χώρο.

Αυτή η επιλογή συνεπάγεται και μια αντίστοιχη αλλαγή προοπτικής σε ό,τι αφορά τη θέαση της κοινωνικής κίνησης. Τα προηγούμενα χρόνια η προτεραιότητα είχε δοθεί στο επίπεδο των κινημάτων και της αλλαγής των ταξικών συσχετισμών στο οικονομικό και ιδεολογικό πεδίο ως απαραίτητη προϋπόθεση για την αλλαγή των πολιτικών συσχετισμών. Αυτό προφανώς δεν σήμαινε ότι ο χώρος παραγνώριζε τη σχετική αυτονομία του πολιτικού επιπέδου.

Ουδείς αρνούνταν ότι μια απότομη πολιτική αλλαγή θα μπορούσε να επιταχύνει τη διαδικασία μετατόπισης του οικονομικού και ιδεολογικού συσχετισμού. Ούτε, βεβαίως, εξέλιπαν οι αμιγώς πολιτικές πρωτοβουλίες. Η προτεραιότητα, όμως, δινόταν στο κίνημα και όχι στις κινήσεις τακτικής εντός της πολιτικής - κοινοβουλευτικής σκηνής. Αυτή η προτεραιότητα του κοινωνικού έναντι του πολιτικού, αν μια τέτοια έκφραση είναι δόκιμη, φαίνεται ότι ανατράπηκε ή ότι εν πάση περιπτώσει ανατρέπεται.

Πρόκειται για μια κίνηση με τεράστιες πολιτικές συνέπειες, πρόκειται στην κυριολεξία για μια ρήξη με το πρόσφατο παρελθόν μας, για μια επιστροφή στην πολιτική του Συνασπισμού της δεκαετίας του ’90. Η αντίληψη ότι οι πολιτικοί συσχετισμοί μπορούν να ανατραπούν με συμμαχίες κορυφής, χωρίς ξεκάθαρο πολιτικό προσανατολισμό και χωρίς τις αναγκαίες κοινωνικές διεργασίες είναι αυτή που όρισε τους κεντρικούς άξονες της πολιτικής μας γραμμής σε αυτές τις εκλογές.

Και τα αποτελέσματά της ήταν η περαιτέρω αποσύνθεση του ΣΥΡΙΖΑ, το σπάσιμο των δεσμών μας με μερίδες της νεολαίας που με μεγάλη δυσκολία είχαμε αποκτήσει τα προηγούμενα χρόνια, η αποσυσπείρωση των μελών του κόμματος και τέλος η απογοήτευση πολλών αριστερών που στράφηκαν σε συνδυασμούς της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς. Το χειρότερο που μπορούσε να συμβεί συνέβη. Ίσως είναι ώρα για μια νέα επιστροφή, αυτή τη φορά στο πρόσφατο παρελθόν μας.

"Καμίνης εναντίον Κακλαμάνη" και άλλα αυτοδιοικητικά παραμύθια

του AntistaChef

 από την ΑΥΓΗ, 12.11.10

Από προχθές, οι γνωστοί και μη εξαιρετέοι "συναξαριστές", αφού άλλαξαν τουλάχιστον τρεις φορές γνώμη σχετικά με το αν οι εκλογές είναι αποκλειστικά αυτοδιοικητικές ή έχουν και έντονα πολιτικό περιεχόμενο, επέστρεψαν δριμύτεροι, εν όψει δεύτερου γύρου, ώστε να αναμαλάξουν τους γνώριμους κοινούς τόπους, οι οποίοι εμπεριέχουν μία τζούρα Πλαστήρα, μία πρέζα Παπάγο και πέντε δράμια Σγουρο-Καμίνη. Εμείς οφείλουμε τώρα να πιούμε αυτό το κατάπλασμα, για να ομολογήσουμε (κοινώς "ξεράσουμε") ότι θέλουμε εμπράκτως "να φύγει η δεξά" και να το αποδείξουμε ψηφίζοντας με αίσθημα ευθύνης τον Καμίνη της αυτοδιοίκησης και τον Σγουρό της Δημοκρατικής Αριστεράς, η οποία ήρε τα βάρη της και περιεπάτησε (την μπανανόφλουδα του ΓΑΠ).

Ιδίως σε ό,τι αφορά την περίπτωση Κακλαμάνη, στις αθηναϊκές γειτονιές όπου κατοικώ, εργάζομαι και κινούμαι, γίνομαι δέκτης περισπούδαστων αναλύσεων, από ανθρώπους, οι οποίοι με σχεδόν πεισιθανάτιο ύφος μάς νουθετούν να μην αφήσουμε την πόλη για ακόμα μια φορά στα χέρια της παράταξης Κακλαμάνη και μάς προτρέπουν να ενισχύσουμε τον Γεώργιο Καμίνη τον Τροπαιοφόρο, ο οποίος με τη θαυματουργή ρομφαία του θα κατατροπώσει τον δράκο της κακλαμάνιας κακοδιαχείρισης και αυθαιρεσίας. Προϋπόθεση για την υπερψήφιση του ψηφοδελτίου Καμίνη στον δεύτερο γύρο είναι, μεταξύ των υπόλοιπων πολιτικών παραμέτρων, η αυτοδιοικητική παράμετρος.

Από αυτοδιοικητικής άποψης, λοιπόν, για την οποία τόσο κόπτονται ορισμένοι, η υπερψήφιση του ψηφοδελτίου του ΠΑΣΟΚ θέτει τον εξής απαράβατο όρο: Ότι σε όλο το προηγούμενο κρίσιμο διάστημα 2006-2010 είχαν καταργηθεί στο επίπεδο της δράσης τα στεγανά μεταξύ των παρατάξεων του ΠΑΣΟΚ και της "Ανοιχτής Πόλης", επειδή είχε δημιουργηθεί στην Αθήνα ένα συμπληρωματικό κινηματικό/διεκδικητικό σύνολο απέναντι στη δεξιά διοίκηση του δήμου, το οποίο, ακόμα κι αν διαφοροποιείτο σε επιμέρους πολιτικές κατευθύνσεις, δεν έχανε, ωστόσο, ποτέ την ευρύτερη συσπειρωτική δυναμική του.

Κάτι τέτοιο, όμως, δεν συνέβη κατ' ελάχιστον, καθώς η απερχόμενη δημοτική παράταξη του ΠΑΣΟΚ λίμναζε αδιατάρακτα στον γραφειοκρατικό υδροκεφαλισμό της, τον τόσο εχθρικό απέναντι στις διεκδικητικές πρωτοβουλίες και τα κινήματα ενεργών πολιτών, όταν δεν συνέπλεε ανοιχτά με όψεις της πολιτικής του Κακλαμάνη. Πολλά στελέχη του ΠΑΣΟΚ στην Αθήνα (αλλά και αρκετές περιπτώσεις ανθρώπων της "ρευστής ζώνης" μεταξύ του ΠΑΣΟΚ και της σημερινής ΔΗ.ΑΡΙ.), που σήμερα διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους εναντίον του Κακλαμάνη, σε κρίσιμες στιγμές κοινωνικής και πολιτικής σύγκρουσης ξερόβηχαν, θεωρούσαν ότι "γίνονται υπερβολές" και δεν παρέλειπαν να δίνουν εξετάσεις στη διοίκηση Κακλαμάνη ως υποστηρικτές της "εποικοδομητικής αντιπολίτευσης". Έχουμε, θα μού πείτε, και τους βαρείς όρκους πίστης και αφοσίωσης της ΔΗ.ΑΡΙ. στην αυτοδιοίκηση, στις νέες ιδέες και μεθόδους που θα φέρει ο Καμίνης, επειδή είναι ο Καμίνης, τον οποίο ο πρόεδρος της ΔΗ.ΑΡΙ. υπέδειξε πρώτος.

Δεν είναι, ασφαλώς, η πρώτη φορά που η ΔΗ.ΑΡΙ. εξυπηρετεί αλλότρια συμφέροντα και χάνεται στους λαβυρίνθους που η ίδια κατασκευάζει. Απορώ, όμως, τι σόι αυτοδιοικητική αντίληψη είναι αυτή, η οποία κάνει σημαία έναν άνθρωπο ουρανοκατέβατο, άσχετο με τα προβλήματα της Αθήνας και εντελώς ανύπαρκτο στους αγώνες εναντίον της διοίκησης Κακλαμάνη. Και τι είδους εμπιστοσύνη να έχουμε στους/στις υποψήφιους/-ες συμβούλους της ΔΗ.ΑΡΙ, οι οποίοι/-ες έφυγαν τρέχοντας από ένα πλατύ και δημοκρατικό αριστερό αυτοδιοικητικό σχήμα, για να πλαισιώσουν τον άγνωστο Χι της νέας αυτοδιοικητικής μετάλλαξης του ΠΑΣΟΚ στην Αθήνα;

Μπορεί οι Σαύλοι της ΔΗ.ΑΡΙ. να έγιναν Παύλοι του Καμίνη, εγώ, πάντως, δυσπιστώ απολύτως απέναντι σε όσους μού υπόσχονται θαύματα από το πουθενά, υπό την αιγίδα του θατσερικού ΠΑΣΟΚ. Κοντολογής, ακόμα και μόνο με αυτοδιοικητικούς όρους να συζητούσαμε, η υπερψήφιση του Καμίνη (ως "αντίπαλου δέους" στον Κακλαμάνη) είναι τόσο επιζήμια όσο και η υπερψήφιση του Σγουρού- κατά την ταπεινή μου γνώμη, τουλάχιστον. Εκτός αν συγχέουμε την στέρεη πολιτική αλλαγή με τον βολονταρισμό του φουκαρά, οπότε ας εμπιστευτούμε τις ξερές φόρμουλες, ας ψηφίσουμε τη μαγική λύση Καμίνη και ας (ξανα)περιμένουμε 100 μέρες για να δούμε τι θα συμβεί. Η αλλαγή στην Αθήνα δεν θα συμβεί με ρεκλάμες της οκάς, ηχηρά διαγγέλματα και ρηχές διακηρύξεις.

Η αλλαγή κρίθηκε, δυστυχώς, στον α' γύρο. Όποιος την προηγούμενη Κυριακή αγνόησε την ευθύνη κι έχασε την ευκαιρία του, ας πρόσεχε. Τα διλήμματα κατόπιν εορτής τείνουν να καταστούν μια άχαρα επαναλαμβανόμενη συνήθεια, η οποία συγκαλύπτει τα πικρά διδάγματα. Το "μεταμφιέζομαι, άρα υπάρχω" είναι ακόμα ένα καρτεσιανοποιημένο ιδεολογικό όργανο του τρισάθλιου νεοφιλελεύθερου δικομματισμού. Κι ωστόσο, σαν φαντάσματα πλανιούνται πάνω από τον δεύτερο γύρο οι ερωτήσεις: "Ποιος ζητά την ψήφο μου; Σε ποιες συνθήκες; Από ποια θέση; Με ποιο δικαίωμα;". Εγώ, τουλάχιστον, έχω αποφασίσει να απαντήσω σ' αυτές τις ερωτήσεις με όρους συνθετότερους από τη σοφιστική και την εριστική του ΠΑΣΟΚ και των συμμάχων του.

Νovalis

Η αριστερά και το καρβέλι

  Pain et oeufs, Paul Cézanne (via Wikipedia Commons)

του Θανάση Καρτερού


από την ΑΥΓΗ, 10.11.10


Νά μια αυθαίρετη πρόσθεση: Παφίλης 14,43, συν Μητρόπουλος 6,23, συν Ψαριανός 3,81, συν Χάγιος 2,29, συν Αλαβάνος 2,16, ίσον 28,92. Νά και ένα αυθαίρετο συμπέρασμα, βασισμένο στην παραπάνω αυθαίρετη πρόσθεση: Εάν και εφόσον οι αριστεροί συνδυασμοί στην Αττική άθροιζαν τις δυνάμεις τους με κάποιο είδος συσπείρωσης, συμπαράταξης, μετώπου, η αριστερά θα ήταν η μεγαλύτερη δύναμη στη μεγαλύτερη περιφέρεια της χώρας. Με διαφορά πέντε μονάδες από τον δεύτερο και καταϊδρωμένο εκλεκτό του ΠΑΣΟΚ. Και με σχεδόν βέβαιη τη νίκη στον δεύτερο γύρο. Ενώ ίδια περίπου εικόνα θα διαμορφωνόταν σε ουκ ολίγες περιφέρειες και δήμους.

Τι θα συνέβαινε στην περίπτωση αυτή; Το πολιτικό σκηνικό θα έβλεπε επιτέλους τον χάρο με τα μάτια του. Η πολιτική του Μνημονίου, των διλημμάτων, των εκβιασμών και της ολικής επαναφοράς θα γνώριζε την πιο δραστική αμφισβήτηση. Ο λαός που δοκιμάζεται θα έκανε ένα μεγάλο βήμα μπρος, οι ελπίδες ότι ο αγώνας αποδίδει θα άνθιζαν και η αριστερά θα πρόβαλλε μετά από πολλά χρόνια ως δύναμη αποτελέσματος, ικανή να διεκδικήσει την εξουσία και να επιβάλει πολιτικές. Εν ολίγοις, τίποτε δεν θα ήταν πια το ίδιο μετά από αυτή την εκλογική μάχη. Για να μην συνυπολογίσουμε την επίπτωση του εκλογικού αποτελέσματος στον αγώνα των εργαζομένων στην Ευρώπη, αλλά και διεθνώς.

Εσείς, αλήθεια, δεν τον κάνατε αυτό τον λογαριασμό; Και δεν φτερούγισε κάτι μέσα στην καρδούλα σας όταν είδατε το άθροισμα; Δεν μπήκατε σε σκέψεις μήπως, ρε παιδί μου, κάποιο μήνυμα στέλνει κι ο κόσμος με την ψήφο του και προς τα δω; Μήπως κάτι ζητάει; Μήπως κάτι δείχνουν προς όλους, προς όλους, προς όλους, τα έρμα τα ποσοστά; Ή μήπως δεν μπορείτε να φανταστείτε τα επιτελεία των αντιπάλων, που βλέποντας αυτούς τους σκόρπιους αριστερούς αριθμούς αναστενάζουν με ανακούφιση; Γιατί; Μα γιατί η αριστερά ξέχασε την πρόσθεση που επί δεκαετίες δίδασκε και τώρα επιδίδεται στη διαίρεση, στην αφαίρεση και στην πολιτική των κλασμάτων.

Πίσω από τους αριθμούς υπάρχουν πολιτικές διαφορές, θα μας πουν, και τέτοια αθροίσματα βλέπει μόνο ο πεινασμένος που ονειρεύεται καρβέλια. Σωστό, αλλά σωστό είναι επίσης ότι το όνειρο για το καρβέλι γκρέμισε αυτοκρατορίες. Μπορεί, αν πολλοί το ονειρευτούν και το ζυμώσουν, κι εδώ να γκρεμίσει κάποια τείχη…