Τετάρτη 16 Δεκεμβρίου 2009

"I dare say you will find him very agreeable.'' "Heaven forbid! -- THAT would be the greatest misfortune of all! -- To find a man agreeable whom one is determined to hate! -- Do not wish me such an evil.'' *


Η Τζέιν Όστεν, αγγλίδα συγγραφέας που με το ρεαλισμό και την καυστική κοινωνική κριτική της κέρδισε μια θέση ανάμεσα στους σημαντικότερους λογοτέχνες, γεννήθηκε σαν σήμερα το 1775. Το γνωστότερο ίσως βιβλίο της,  Περηφάνεια και Προκατάληψη, γυρίστηκε και προβλήθηκε πολλές φορές στην τηλεόραση και τον κινηματογράφο. Δείτε ένα απόσπασμα από την πιο επιτυχημένη μεταφορά του βιβλίου από το BBC (1995) με πρωταγωνιστές την Jennifer Ehle και τον Colin Firth.



* "Θαρρώ πως θα τον βρεις πολύ ευχάριστο!" "Θεός φυλάξοι! Αυτή θα ήταν η μεγαλύτερη απ'όλες συμφορά! Να βρεις ευχάριστο τον άνθρωπο που έχεις αποφασίσει να μισείς! Μη μου εύχεσαι τέτοιο κακό".




Elizabeth made no answer, and took her place in the set, amazed at the dignity to which she was arrived in being allowed to stand opposite to Mr. Darcy, and reading in her neighbours' looks their equal amazement in beholding it. They stood for some time without speaking a word; and she began to imagine that their silence was to last through the two dances, and at first was resolved not to break it; till suddenly fancying that it would be the greater punishment to her partner to oblige him to talk, she made some slight observation on the dance. He replied, and was again silent. After a pause of some minutes, she addressed him a second time with:
``It is your turn to say something now, Mr. Darcy. -- I talked about the dance, and you ought to make some kind of remark on the size of the room, or the number of couples.''
He smiled, and assured her that whatever she wished him to say should be said.
``Very well. -- That reply will do for the present. -- Perhaps by and by I may observe that private balls are much pleasanter than public ones. -- But now we may be silent.''
``Do you talk by rule then, while you are dancing?''
``Sometimes. One must speak a little, you know. It would look odd to be entirely silent for half an hour together, and yet for the advantage of some, conversation ought to be so arranged as that they may have the trouble of saying as little as as possible.''
``Are you consulting your own feelings in the present case, or do you imagine that you are gratifying mine?''
``Both,'' replied Elizabeth archly; ``for I have always seen a great similarity in the turn of our minds. -- We are each of an unsocial, taciturn disposition, unwilling to speak, unless we expect to say something that will amaze the whole room, and be handed down to posterity with all the eclat of a proverb.''
``This is no very striking resemblance of your own character, I am sure,'' said he. ``How near it may be to mine, I cannot pretend to say. -- You think it a faithful portrait undoubtedly.''
``I must not decide on my own performance.''
He made no answer, and they were again silent till they had gone down the dance, when he asked her if she and her sisters did not very often walk to Meryton. She answered in the affirmative, and, unable to resist the temptation, added, ``When you met us there the other day, we had just been forming a new acquaintance.''
The effect was immediate. A deeper shade of hauteur overspread his features, but he said not a word, and Elizabeth, though blaming herself for her own weakness, could not go on. At length Darcy spoke, and in a constrained manner said,
``Mr. Wickham is blessed with such happy manners as may ensure his making friends -- whether he may be equally capable of retaining them, is less certain.''
``He has been so unlucky as to lose your friendship,'' replied Elizabeth with emphasis, ``and in a manner which he is likely to suffer from all his life.''
Darcy made no answer, and seemed desirous of changing the subject. At that moment Sir William Lucas appeared close to them, meaning to pass through the set to the other side of the room; but on perceiving Mr. Darcy he stopt with a bow of superior courtesy, to compliment him on his dancing and his partner.
``I have been most highly gratified indeed, my dear Sir. Such very superior dancing is not often seen. It is evident that you belong to the first circles. Allow me to say, however, that your fair partner does not disgrace you, and that I must hope to have this pleasure often repeated, especially when a certain desirable event, my dear Miss Eliza (glancing at her sister and Bingley), shall take place. What congratulations will then flow in! I appeal to Mr. Darcy: -- but let me not interrupt you, Sir. -- You will not thank me for detaining you from the bewitching converse of that young lady, whose bright eyes are also upbraiding me.''
The latter part of this address was scarcely, heard by Darcy; but Sir William's allusion to his friend seemed to strike him forcibly, and his eyes were directed with a very serious expression towards Bingley and Jane, who were dancing together. Recovering himself, however, shortly, he turned to his partner, and said,
``Sir William's interruption has made me forget what we were talking of.''
``I do not think we were speaking at all. Sir William could not have interrupted any two people in the room who had less to say for themselves. -- We have tried two or three subjects already without success, and what we are to talk of next I cannot imagine.''
``What think you of books?'' said he, smiling.
``Books -- Oh! no. -- I am sure we never read the same, or not with the same feelings.''
``I am sorry you think so; but if that be the case, there can at least be no want of subject. -- We may compare our different opinions.''
``No -- I cannot talk of books in a ball-room; my head is always full of something else.''
``The present always occupies you in such scenes -- does it?'' said he, with a look of doubt.
``Yes, always,'' she replied, without knowing what she said, for her thoughts had wandered far from the subject, as soon afterwards appeared by her suddenly exclaiming,
``I remember hearing you once say, Mr. Darcy, that you hardly ever forgave, that your resentment once created was unappeasable. You are very cautious, I suppose, as to its being created.''
``I am,'' said he, with a firm voice.
``And never allow yourself to be blinded by prejudice?''
``I hope not.''
``It is particularly incumbent on those who never change their opinion, to be secure of judging properly at first.''
``May I ask to what these questions tend?''
``Merely to the illustration of your character,'' said she, endeavouring to shake off her gravity. ``I am trying to make it out.''
``And what is your success?''
She shook her head. ``I do not get on at all. I hear such different accounts of you as puzzle me exceedingly.''
``I can readily believe,'' answered he gravely, ``that report may vary greatly with respect to me; and I could wish, Miss Bennet, that you were not to sketch my character at the present moment, as there is reason to fear that the performance would reflect no credit on either.''
``But if I do not take your likeness now, I may never have another opportunity.''
``I would by no means suspend any pleasure of yours,'' he coldly replied. She said no more, and they went down the other dance and parted in silence... **
Pride and Prejudice, Chapter 18 ( Netherfield ball )

το αγγλικό κείμενο και η εικόνα από http://www.pemberley.com/janeinfo/janeinfo.html
η ελληνική έκδοση "Περηφάνεια και Προκατάληψη", Εκδόσεις Πατάκη-1997 σε μετάφραση του Αργύρη Χιόνη (Κεφάλαιο 18)



**Η Ελίζαμπεθ δεν απάντησε και πήρε τη θέση της στην ομάδα των χορευτών, κατάπληκτη για την υψηλή τιμή που της είχε γίνει να στέκεται απέναντι στον κύριο Ντάρσυ και διαβάζοντας την ίδια κατάπληξη, για το γεγονός, στα βλέμματα των διπλανών της. Έμειναν για κάμποσο εντελώς σιωπηλοί και η Ελίζαμπεθ άρχισε να φαντάζεται ότι η σιωπή τους θα διαρκούσε ως το τέλος και των δύο χορών. Στην αρχή, ήταν αποφασισμένη να μην τη διακόψει, μέχρι που ξαφνικά της ήρθε η ιδέα ότι η πιο μεγάλη τιμωρία για το συνοδό της θα ήταν να τον αναγκάσει να μιλήσει και έτσι έκανε κάποιες μικροπαρατηρήσεις για το χορό. Εκείνος απάντησε και ξανασώπασε. Αφού πέρασαν λίγα λεπτά, του απηύθυνε για δεύτερη φορά το λόγο παρατηρώντας:

"Τώρα, είναι η δική σας σειρά να πείτε κάτι, κύριε Ντάρσυ. Εγώ μίλησα για το χορό· πρέπει λοιπόν να κάνετε κι εσείς κάποια παρατήρηση για το μέγεθος της αίθουσας ή τον αριθμό των ζευγαριών".
Χαμογέλασε και τη διαβεβαίωσε πως θα της έλεγε ό,τι κι αν του ζητούσε να της πει.
"Πολύ ωραία. προς το παρόν, αυτή η απάντηση αρκεί. Σε λίγο, ίσως παρατηρήσω ότι οι ιδιωτικές χοροεσπερίδες είναι πολύ πιο ευχάριστες από τις δημόσιες. Τώρα όμως μπορούμε να μείνουμε σιωπηλοί".
"Μιλάτε λοιπόν σύμφωνα με κανόνες όταν χορεύευτε;"
"Μερικές φορές. Πρέπει ξέρετε, να μιλά κανείς λίγο. Θα φαινόταν περίεργο αν δύο άτομα έμεναν σιωπηλά επί μισή ώρα. Προς όφελος όμως ορισμένων, η συζήτηση πρέπει να ρυθμίζεται κατά τρόπον ώστε να μιλούν όσο γίνεται λιγότερο".
"Στην προκειμένη περίπτωση, συμβουλεύεσθε τα δικά σας συναισθήματα ή φαντάζεσθε ότι ικανοποιείτε τα δικά μου;"
"Αμφότερα" απάντησε πειραχτικά η Ελίζαμπεθ "καθότι πάντα έβρισκα μεγάλη ομοιότητα στον τρόπο που σκεφτόμαστε. Είμαστε και οι δύο κλειστοί και ολιγόλογοι, απρόθυμοι να μιλήσουμε, εκτός και αν περιμένουμε ότι θα πούμε κάτι το οποίο θα καταπλήξει ολόκληρη την αίθουσα και θα παραδοθεί στις επερχόμενες γενεές με όλη την λάμψη μιας σοφής ρήσης".
"Αυτή η εικόνα, είμαι σίγουρος, δεν έχει και τόσο μεγάλη ομοιότητα με το δικό σας χαρακτήρα" είπε ο Ντάρσυ. "Κατά πόσο, τώρα, προσεγγίζει τον δικό μου, δεν μπορώ να το κρίνω εγώ. Εσείς, χωρίς αμφιβολία, πιστεύετε ότι τον αποδίδει τέλεια".
"Δε θα ήταν σωστό να κρίνω η ίδια την επιδοσή μου".
Ο Ντάρσυ δεν αποκρίθηκε και έτσι ξαναβυθίστηκαν στη σιωπή μέχρι το τέλος του χορού, οπότε τη ρώτησε αν η ίδια και οι αδελφές της πήγαιναν συχνά στο Μέρυτον. Του απάντησε καταφατικά και, ανίκανη να αντισταθεί στον πειρασμό, προσέθεσε:
"΄Οταν μας συναντήσατε εκεί, τις προάλλες, είχαμε κάνει μια καινούρια γνωριμία".
Το αποτέλεσμα ήταν άμεσο. Μια βαθύτατη σκιά έπαρσης απλώθηκε στα χαρακτηριστικά του, αλλά δεν είπε λέξη και η Ελίζαμπεθ, καίτοι εκάκιζε τον εαυτό της για την αδυναμία της, δεν μπόρεσε να συνεχίσει. Τελικά, ο Ντάρσυ είπε με βεβιασμένο τρόπο:
"Ο κύριος Γουίκαμ είναι προικισμένος με τόσο ευχάριστους τρόπυς, που καταφέρνει πάντα να κάνει φίλους. Τώρα, αν είναι το ίδιο ικανός να τους διατηρεί, αυτό είναι άλλο θέμα".
"Υπήρξε τόσο άτυχος, ώστε να χάσει τη δική σας φιλία" αποκρίθηκε με έμφαση η Ελίζαμπεθ "και μάλιστα κατά τρόπο που θα τον κάνει, πιθανόν, να υποφέρει σ΄όλη τη ζωή του".
Ο Ντάρσυ δεν απάντησε κι έδειξε να επιθυμεί ν΄αλλάξει θέμα. Εκείνη τη στιγμή, εμφανίστηκε κοντά τους ο σερ Γουίλλιαμ Λούκας, με την πρόθεση να περάσει μέσα από την ομάδα των χορευτών και να φτάσει στην άλλη άκρη της αίθουσας. Μόλις όμως αντελήφθη τον κύριο Ντάρσυ, σταμάτησε και, υποκλινόμενος με εξαιρετική ευγένεια, τον συνεχάρη για το χορό του και τη συνοδό του:
"Ήταν, ειλικρινώς, μεγίστη απόλαυση για μένα, αγαπητέ μου κύριε. Τόσο υψηλή επίδοση στο χορό δεν είναι σύνηθες φαινόμενο. Είναι προφανές ότι ανήκετε στους καλύτερους κύκλους. Επιτρέψτε μου ωστόσο να συμπληρώσω ότι η ωραία συνοδός σας δεν υστερεί καθόλου και ότι ελπίζω να ξανανιώσω επανειλημμένως αυτή την απόλαυση, ιδίως όταν, αγαπητή μου δεσποινίς Ελίζαμπεθ, λάβει χώρα κάποιο ευκταίο γεγονός". (Η τελευταία φράση του συνοδευόταν από ένα βλέμμα όλο νόημα προς τη μεριά της αδελφής της και του κυρίου Μπίγκλεϋ.) "Τι συγχαρητήρια έχουν να εισρεύσουν τότε! Κάνω έκκληση προς τον κύριο Ντάρσυ..., αλλά ας μη σας διακόπτω άλλο, κύριε... Δε θα με συγχωρήσετε που σας αποσπώ από τη γοητευτική συντροφιά αυτής της νεαρής κυρίας, τα φωτεινά μάτια της οποίας δείχνουν να με επιπλήττουν".
Το τελευταίο μέρος του λογυδρίου δεν το άκουσε σχεδόν καθόλου ο κύριος Ντάρσυ, αλλά ο υπαινιγμός του σερ Γουίλλιαμ για το φίλο του έδειξε να του κάνει μεγάλη εντύπωση και το βλέμμα του στράφηκε, με περισσή σοβαρότητα, προς τον Μπίγκλεϋ και την Τζέιν, που χόρευαν μαζί. Σύντομα όμως συνήλθε και, στρεφόμενος προς τη συνοδό του, είπε:
"Η διακοπή του σερ Γουίλλιαμ μ'έκανε να ξεχάσω για ποιο πράγμα μιλούσαμε".
"Δε νομίζω ότι μιλούσαμε καν. Ο σερ Γουίλλιαμ δε θα μπορούσε να βρει, μέσα σ΄αυτή την αίθουσα, δυο άλλους ανθρώπους που να έχουν να πουν λιγότερα, απ΄όσα εμείς, πράγματα για τον εαυτό τους. Δοκιμάσαμε ήδη, ανεπιτυχώς, δυο τρία θέματα και δεν μπορώ να φαντασθώ ποιο θα ήταν το επόμενο".
"Τι θα λέγατε να μιλήσουμε για βιβλία;" ρώτησε εκείνος χαμογελώντας.
"Βιβλία...Ω! Όχι. Είμαι σίγουρη ότι ποτέ δε διαβάζουμε τα ίδια ή, τουλάχιστον, όχι με τα ίδια συναισθήματα".
"Λυπάμαι που πιστεύετε κάτι τέτοιο, αλλά, ακόμα κι αν είναι έτσι, δε θα έχουμε τουλάχιστον έλλειψη θέματος. Μπορούμε να συγκρίνουμε τις διαφορετικές απόψεις μας".
"Όχι... δεν μπορώ να μιλώ για βιβλία σε μια αίθουσα χορού· το μυαλό μου είναι πάνατ απασχολημένο από κάτι άλλο".
"Σε τέτοιους χώρους, δηλαδή, η σκέψη σας είναι απασχολήμένη πάντα με το παρόν;" τη ρώτησε σαν να απορούσε.
"Ναι, πάντα" απάντησε, χωρίς να ξέρει τι λέει καθότι οι σκέψεις της βρίσκονταν αλλού, όπως φάνηκε αμέσως μετά, όταν ανφώνησε ξαφνικά: "Θυμάμαι που σας άκουσα κάποτε να λέτε, κύριε Ντάρσυ, ότι δε συγχωρείτε σχεδόν ποτέ, ότι, έτσι και σας δημιουργηθεί κάποιο αίσθημα μνησικακίας, είναι πλέον ακατεύναστο. Θα είσθε, υποθέτω, πολύ προσεκτικός ως προς τη δημιουργία του".
"Είμαι, όντως" αποκρίθηκε με σταθερή φωνή.
"Και δεν επιτρέπετε ποτέ στον εαυτό σας να τυφλώνεται από προκατάληψη;"
"Ελπίζω πως όχι".
"Για όσους δεν αλλάζουν ποτέ γνώμη, είναι ιδιαίτερα επιβεβλημένο να διασφαλίζουν την ορθότητα της αρχικής κρίσης τους".
"Μπορώ να ρωτήσω ποιος είναι ο σκοπός αυτών των ερωτήσεων;"
"Απλώς η σκιαγράφηση του χαρακτήρα σας" είπε η Ελίζαμπεθ πασχίζοντας να απαλλαγεί από το σοβαρό ύφος της. "Επιχειρώ να τον κατανοήσω".
"Και ποιο είναι το αποτέλεσμα;"
Εκείνη κούνησε το κεφάλι:
"Ουδεμία πρόοδος. Ακούω τόσο διαφορετικές περιγραφές για σας, που έχω κυριολεκτικά σαστίσει".
"Είμαι πρόθυμος να δεχθώ" της αποκρίθηκε με σοβαρότητα "ότι οι σχετικές με το πρόσωπό μου πληροφορίες μπορεί να ποικίλλουν πολύ, αλλά θα σας παρακαλούσα, δεσποινίς Μπέννετ, να μη σκιαγρφήσετε αυτή τη στιγμή το χαρακτήρα μου καθότι υπάρχουν λόγοι που φοβάμαι ότι το αποτέλεσμα δε θα τιμά κανέναν απ'τους δυο μας".
"Αν όμως δεν κάνω τώρα την προσωπογραφία σας, μπορεί και να μην έχω άλλη ευκαιρία".
"Δε θα σας στερούσα, επ'ουδενί, οιαδήποτε απόλαυσή σας" της είπε ψυχρά.
Η Ελίζαμπεθ δεν είπε τίποτε άλλο και αφού χόρεψαν και τον επόμενο χορό, χώρισαν αμίλητοι...
Περηφάνεια και Προκατάληψη, Κεφάλαιο 18

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου