Κυριακή 28 Μαρτίου 2010

3 ΜΑΪΟΥ 1905, Φανταστείτε έναν κόσμο...

        Φανταστείτε έναν κόσμο όπου το αίτιο και το αποτέλεσμα μπερδεύονται χωρίς σύστημα. Μερικές φορές, το πρώτο προηγείται του δεύτερου, άλλοτε πάλι το δεύτερο του πρώτου. Ή ίσως το αίτιο βρίσκεται για πάντα στο παρελθόν και το αποτέλεσμα στο μέλλον, όμως το μέλλον και το παρελθόν είναι πλεγμένα μεταξύ τους.
        Η θέα που βλέπει κανείς από την ταράτσα της Μπούντεστερράσσε είναι εκπληκτική: προς τα κάτω ο ποταμός Άαρ και προς τα πάνω οι Βερνικές Άλπεις. Ένας άντρας στέκεται τώρα εκεί πάνω, αδειάζει αφηρημένα τις τσέπες του και σιγοκλαίει. Χωρίς κανέναν λόγο, οι φίλοι του τον εγκατέλειψαν. Κανείς δεν του τηλεφωνεί πια, κανείς δεν βγαίνει μαζί του για φαγητό ή μπίρες στην ταβέρνα, κανείς δεν τον προσκαλεί στο σπίτι του. Επί είκοσι χρόνια στάθηκε ιδανικός φίλος, γενναιόδωρος, γεμάτος ενδιαφέρον, γλυκομίλητος, στοργικός. Τι να 'φταιξε; Μία βδομάδα από τούτη τη στιγμή πάνω στην ταράτσα, ο ίδιος άντρας αρχίζει να συμπεριφέρεται γαϊδουρινά, προσβάλλει τους πάντες, φοράει βρόμικα ρούχα, τσιγκουνεύεται και τη δεκάρα, απαγορεύει σε όλους να τον επισκεφθούν στο διαμέρισμά του στη Λάουπενστράσσε. Ποιο ήταν το άιτιο και ποιο το αποτέλεσμα, ποιο το μέλλον και ποιο το παρελθόν;
        Στη Ζυρίχη, το Δημοτικό Συμβούλιο ενέκρινε πρόσφατα αυστηρούς νόμους. Απαγορεύτηκε η πώληση περιστρόφων στο κοινό. Οι τράπεζες και οι επιχειρήσεις πρέπει να υποστούν διαχειριστικό έλεγχο. Όλοι οι επισκέπτες, είτε φτάνουν στη Ζυρίχη με καράβι από τον ποταμό Λίμματ είτε με τρένο από τη γραμμή του Σελνάου, πρέπει να υφίστανται εξονυχιστικό σωματικό έλεγχο ως ύποπτοι λαθρεμπορίου. Οι πολιτοφύλακες διπλασιάζονται. Ένα μήνα μετά την επιβολή των μέτρων, η Ζυρίχη σπαράσσεται από το χειρότερο κύμα βίας στην ιστορία της. Μέρα μεσημέρι, άνθρωποι δολοφονούνται στη Βάινπλάτς, πίνακες εξαφανίζονται από το Μουσείο Τέχνης, αλκοόλ καταναλώνεται στα παγκάκια του Μύνστερχοφ. Μήπως αυτές οι εγκληματικές πράξεις συμβαίνουν σε λαθεμένο χρόνο; Ή μήπως οι νέοι νόμοι ήταν δράση και όχι αντίδραση;
        Μια κοπέλα κάθεται κοντά σ' ένα σιντριβάνι του Βοτανικού Κήπου. Έρχεται εδώ κάθε Κυριακή για να χαρεί την ευωδιά που αναδίδουν τα λευκά διπλά γιούλια, οι μυρωδάτες τριανταφυλλιές, τα ροζ γαρίφαλα. Ξαφνικά η καρδιά της φουσκώνει, τα μάγουλά της κοκκινίζουν, βηματίζει νευρικά, νιώθει ευτυχισμένη χωρίς να υπάρχει λόγος. Λίγες μέρες αργότερα, γνωρίζει έναν νεαρό και τον ερωτεύεται τρελά. Αυτά τα δύο γεγονότα πρέπει να συνδέονται μεταξύ τους. Όμως ποια είναι η παράδοξη σχέση τους, ποια παραμόρφωση του χρόνου τα συνδέει και ποια ανεστραμμένη λογική;
        Σ' αυτόν τον μη αιτιοκρατικό κόσμο, οι επιστήμονες έχουν εγκαταλειφθεί στην τύχη τους. Οι προβλέψεις γίνονται μεταβλέψεις. Οι εξισώσεις τους δικαιολογίες, η λογική τους παραλογισμός. Οι επιστήμονες παραδίδονται στην απερισκεψία και μουρμουρίζουν σαν τους χαρτοπαίχτες που δεν μπορούν να σταματήσουν τον τζόγο. Οι επιστήμονες είναι παλιάτσοι, όχι επειδή είναι λογικοί αλλά επειδή το σύμπαν είναι παράλογο. Ή ίσως πάλι, όχι επειδή το σύμπαν είναι παράλογο αλλά επειδή οι ίδιοι είναι λογικοί. Ποιος μπορεί να ξέρει τι απ' όλα αυτά συμβαίνει σ' έναν κόσμο μη αιτιοκρατικό;
        Σ' αυτόν τον κόσμο οι καλλιτέχνες είναι άνθρωποι κεφάτοι. Το στοιχείο του απροσδόκητου δίνει πνοή στους πίνακες, στις μελωδίες, στα μυθιστορήματά τους. Η γοητεία των απρόβλεπτων γεγονότων, των ανερμήνευτων συμβάντων, της αναδρομικότητας.
        Οι περισσότεροι έχουν μάθει να ζουν την κάθε στιγμή. Αφού το παρελθόν έχει απροσδιόριστες επιπτώσεις στο παρόν, δεν έχουν κανένα λόγο να επιμένουν στο παρελθόν. Κι αφού το παρόν επηρεάζει ελάχιστα το μέλλον, δεν υπάρχει κανένας λόγος να ζυγίζουν τις συνέπειες των τωρινών πράξεών τους. Η κάθε πράξη είναι ένα νησί μέσα στο χρόνο, που θα αξιολογηθεί μόνη της. Οι συγγενείς παραστέκονται στον ετοιμοθάνατο θείο τους όχι επειδή προσβλέπουν στην κληρονομιά, αλλά επειδή εκείνη την ώρα τους είναι αγαπητός. Για να προσληφθεί κάποιος υπάλληλος δεν μετράει το βιογραφικό του σημείωμα αλλά η εντύπωση που αφήνει κατά τη συνέντευξη. Όταν κάποιο αφεντικό ποδοπατάει τους υφισταμένους του, του ανταποδίδουν την κάθε προσβολή χωρίς φόβο για το μέλλον τους. Είναι ένας κόσμος παρόρμησης. Ένας κόσμος ειλικρίνειας. Ένας κόσμος όπου η εκφορά της κάθε λέξης εκφράζει μία μονάχα στιγμή, η κάθε ματιά επιδέχεται μία μονάχα ερμηνεία, το κάθε άγγιγμα δεν έχει παρελθόν ή μέλλον, το κάθε φιλί είναι σημάδι αμεσότητας.

από το βιβλίο: Τα Όνειρα του Αϊνστάιν, του Alan Lightman, εκδ. ΚΑΤΟΠΤΡΟ, μτφ. Βίκυ Νικολαΐδου
η εικόνα- απεικόνιση των διαστάσεων σύμφωνα με τη θεωρία των χορδών, από την Wikipedia, έργο του χρήστη Lunch.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου