Dario Fo
24 Μαρτίου 1926
Ο Ντάριο Φο γεννήθηκε στο Λεγκιούνο-Σαν Τζιάνο στις 24 Μαρτίου του 1926, ο πατέρας-του Φελίτσε ήταν διευθυντής των ιταλικών σιδηροδρόμων και η οικογένεια άλλαζε συχνά κατοικία λόγω των μεταθέσεων του. Ο Φελίτσε ήταν επίσης ερασιτέχνης ηθοποιός και σοσιαλιστής. Ο Ντάριο έμαθε την τέχνη της διήγησης απ' την γιαγιά του και από Λομβαρδούς ψαράδες και φυσητές γυαλιού.
Το 1940, μετακόμισε στο Μιλάνο για να σπουδάσει αρχιτεκτονική στη Brera Art Academy, αλλά ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος τού χάλασε τα σχέδια. Η οικογένειά του πήρε μέρος στην αντιφασιστική αντίσταση και λέγεται πως βοηθούσε τον πατέρα του να φυγαδεύει πρόσφυγες και στρατιώτες των Συμμάχων στην Ελβετία. Κοντά στο τέλος του πολέμου, ο Φο στρατολογήθηκε στο στρατό της Δημοκρατίας του Σαλό, αλλά δραπέτευσε και κατάφερε να κρυφτεί για το υπόλοιπο του πολέμου.
Μετά τον πόλεμο, συνέχισε τις σπουδές αρχιτεκτονικής στο Μιλάνο. Εκεί αναμείχθηκε με τα λεγόμενα μικρά θέατρα, στα οποία άρχισε να παρουσιάζει τους αυτοσχέδιους μονολόγους του.
Το 1951 ο Φο συναντάει τη Φράνκα Ράμε, γόνο θεατρικής οικογένειας, όταν δούλευαν μαζί στην παραγωγή της επιθεώρησης Εφτά ημέρες στο Μιλάνο. Μετά από λίγο καιρό, αρραβωνιάστηκαν.
Το 1959 γυρίζουν στο Μιλάνο και ιδρύουν τη θεατρική ομάδα Ντάριο Φο—Φράνκα Ράμε. Ο Φο έγραφε σενάρια, έπαιζε, σκηνοθετούσε, και σχεδίαζε τα κουστούμια και τα σκηνικά. Η Ράμε ανάλαβε τις διοικητικές δουλειές. Η ομάδα έκανε πρεμιέρα στο Μικρό Θέατρο και μετά άρχισε, για πρώτη φορά, τις ετήσιες τουρνέ της σ' ολόκληρη την Ιταλία.
Το 1960 κερδίζουν την εθνική αναγνώριση με το Οι Αρχάγγελοι δεν Παίζουν Φλίπερ. Το 1962 γράφει και σκηνοθετεί την εκπομπή Καντσονίσιμα στη RAI. Ο Φο χρησιμοποιεί το σόου για να περιγράψει τη ζωή των απλών ανθρώπων και γρήγορα γίνεται επιτυχία. Ένα επεισόδιο για ένα δημοσιογράφο που σκοτώθηκε απ' τη Μαφία ενόχλησε τους πολιτικούς που είχε ως συνέπεια ο Φο και η Ράμε να λάβουν απειλές κατά της ζωής τους και να μπουν κάτω από αστυνομική προστασία. Φεύγουν απ' την εκπομπή όταν η RAI αρχίζει να λογοκρίνει το πρόγραμμα. Η ιταλική ένωση ηθοποιών καλεί τα μέλη της να αρνηθούν να τους αντικαταστήσουν. Απαγορεύεται η εμφάνισή τους στη RAI για τα επόμενα 15 χρόνια. Συνεχίζουν να παίζουν στο Οντεόν.
Το 1962 το έργο τους για τον Χριστόφορο Κολόμβο ενοχλεί ακροδεξιές ομάδες και προκαλεί βίαιες επιθέσεις. Το ιταλικό κομμουνιστικό κόμμα τούς προμηθεύει σωματοφύλακες.
Το La Signora e da buttare (1967) είχε σχόλια για τον πόλεμο του Βιετνάμ, τον Λι Χάρβι Όσβαλντ και τη δολοφονία του Κένεντι. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ το θεώρησε ασέβεια προς τον πρόεδρο Τζόνσον, και ο Φο δεν μπορούσε να βγάλει αμερικανική βίζα για πολλά χρόνια μετά.
Ο Φο έγινε διεθνώς διάσημος όταν το έργο του Οι Αρχάγγελοι δεν Παίζουν Φλίπερ παίχτηκε στο Ζάγκρεμπ (τότε στη Γιουγκοσλαβία).
Το 1968 ο Φο και η Ράμε ιδρύουν την θεατρική κολλεκτίβα Νέα Σκηνή (Associazione Nuova Scena) με κινούμενες σκηνές θεάτρου. Στο Μιλάνο μετέτρεψαν ένα εγκαταλελειμμένο εργοστάσιο σε θέατρο.
Ο Ντάριο Φο αφαίρεσε τα δικαιώματα που απαιτούνταν για να παιχτούν τα έργα του στην Τσεχοσλοβακία μετά την συντριβή της Άνοιξης της Πράγας από δυνάμεις της συνθήκης της Βαρσοβίας σαν διαμαρτυρία, και αρνήθηκε να δεχτεί τη λογοκρισία που απαιτούσαν οι Σοβιετικοί λογοκριτές. Οι παραγωγές έργων του στο Ανατολικό μπλοκ σταμάτησαν.
Το 1970 ο Φο και η Ράμε άφησαν τη Νέα Σκηνή λόγω πολιτικών διαφορών. Ξεκίνησαν την τρίτη τους θεατρική ομάδα, Collettivo Teatrale La Comune.
Παρήγαγαν έργα (βασισμένα στον αυτοσχεδιασμό) για τα σύγχρονα προβλήματα με πολλές αναθεωρήσεις. Ο Τυχαίος Θάνατος ενός Αναρχικού (1970) ασκούσε κριτική στην κατάχρηση εξουσίας του συστήματος δικαιοσύνης. Ο Φο το έγραψε μετά από μια τρομοκρατική επίθεση από ακροδεξιούς στην Εθνική Αγροτική Τράπεζα (Banca Nazionale dell'Agricoltura) στο Μιλάνο. Το Φενταγίν (1971) ήταν ένα θεατρικό έργο για την ασταθή κατάσταση στα παλαιστινιακά εδάφη και οι ηθοποιοί αποτελούνταν από πραγματικά στελέχη της PLO. Από το 1971 ως το 1985, η θεατρική ομάδα δώρισε μέρος των εισπράξεών της για την υποστήριξη απεργιών του ιταλικών συνδικαλιστικών οργανώσεων.
Το 1973 η ομάδα μετακομίζει στο Σινεμά Ροσίνι στο Μιλάνο. Όταν ο Φο άσκησε κριτική στην αστυνομία σε ένα από τα έργα του, ακολούθησαν αστυνομικές επιδρομές και η λογοκρισία αυξήθηκε. Στις 8 Μαρτίου, μια νεοφασιστική ομάδα απήγαγε τη Φράνκα Ράμε, βασανίζοντάς την και βιάζοντας την. Η Ράμε επέστρεψε στη σκηνή μετά από δύο μήνες με νέους αντιφασιστικούς μονολόγους.
Αργότερα τον ίδιο χρόνο, η ομάδα κατέλαβε ένα εγκαταλελειμμένο εμπορικό κτίριο στο κέντρο του Μιλάνο και το ονόμασε Παλατάκι Liberty (Ελευθερία) (Palazzina Liberty). Άνοιξαν το Σεπτέμβρη με το Λαϊκός Πόλεμος στη Χιλή (Guerra di popolo in Cile), ένα έργο για μια εξέγερση ενάντια στην χιλιανή στρατοκρατική κυβέρνηση. Γράφτηκε μετά το θάνατο του Σαλβαντόρ Αλιέντε. Ο Φο συνελήφθη όταν προσπάθησε να αποτρέψει την αστυνομία να σταματήσει την παράσταση. Το έργο του Δεν πληρώνω! Δεν πληρώνω! (1974) ήταν μια φάρσα για το κίνημα αυτοδιαχείρισης όπου γυναίκες (και άντρες) έπαιρναν ότι ήθελαν από την αγορά, πληρώνοντας μόνο ότι μπορούσαν. Το 1975 έγραψε το Φανφάνι ράπιτο (Fanfani rapito) προς υποστήριξη ενός δημοψηφίσματος υπέρ της νομιμοποίησης της έκτρωσης. Τον ίδιο χρόνο αυτός και η Ράμε επισκέφτηκαν την Κίνα.
Το 1981 το America Repertory Theater του Κέιμπριτζ προσκάλεσε τον Φο να πάρει μέρος στο Φεστιβάλ Ιταλικού Θεάτρου στη Νέα Υόρκη. Το υπουργείο εξωτερικών των ΗΠΑ αρχικά αρνήθηκε να του παραχωρήσει βίζα αλλά αργότερα, το 1984, συμφώνησε να του δώσει μία για 6 μέρες μετά από διαμαρτυρίες Αμερικανών συγγραφέων. Το 1985 τους παραχωρήθηκε ακόμη μία και έπαιξαν στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, στο θέατρο του πανεπιστημίου του Νιού Χέιβεν, στο Κέντρο του Κένεντι στην Ουάσινγκτον, στο Θέατρο των Εθνών στη Βαλτιμόρη και στο θέατρο Τζόυς της Νέας Υόρκης.
Στις 9 Οκτωβρίου του 1997 τού απενεμήθη το βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας.
Το 2006, ο Φο έκανε μια αποτυχημένη προσπάθεια να εκλεγεί δήμαρχος του Μιλάνο, την πιο σημαντική, οικονομικά πόλη της Ιταλίας. Ο Φο, που πήρε πάνω απ' το 20% των ψήφων, υποστηριζόταν από την Κομμουνιστική Επανίδρυση.
(από την Βικιπαίδεια)
μικρό απόσπασμα από την ομιλία του Ντάριο Φο κατά την απονομή του Νόμπελ
«Κυρίες και κύριοι, ο τίτλος του λογυδρίου μου είναι «Contra jogulatores obloquentes» και θα έχετε καταλάβει όλοι ότι πρόκειται για λατινικά, μεσαιωνικά λατινικά. Αυτή είναι η
προμετωπίδα ενός νόμου που θεσπίστηκε το 1211 στη Σικελία από τον «ραντισμένο από το άγιο μύρο του Κυρίου» αυτοκράτορα Φρειδερίκο Β' της Σουηβίας, που στο σχολείο μας παρουσίαζαν ως εξαιρετικό, πεφωτισμένο, φιλελεύθερο αυτοκράτορα. Εσείς βέβαια, αφού με ακούσετε, θα μπορέσετε να κρίνετε αν αυτός ο τόσο κοντινός στο Θεό άνθρωπος ήταν πραγματικά φιλελεύθερος. Οι «Jogulatores obloquentes» είναι οι «μπουφόνοι που δυσφημούν και βρίζουν». Ο νόμος αυτός επέτρεπε σε όλους τους πολίτες να βρίζουν τους μπουφόνους, να τους δέρνουν και, σε περιπτώσεις μεγάλης νευρικότητας, ακόμα και να τους σκοτώσουν, χωρίς να διακινδυνεύουν να προσαχθούν σε δίκη και να καταδικαστούν. Σας προειδοποιώ αμέσως ότι αυτός ο νόμος δεν ισχύει πλέον, επομένως, μπορώ να συνεχίσω ήσυχος. [...]»
απόσπασμα από την ομιλία του Ντάριο Φο κατά την απονομή του Νόμπελ το 1997, με τίτλο"Contra jogulatores obloquentes" στο Θανάσης Θ. Νιάρχος (επιμ) Ένας αιώνας Νομπέλ, Καστανιώτης, Αθήνα
2001, μτφ. Ανταίος Χρυσοστομίδης.
Το γέλιο, όπλο πολιτικό
Βάση κάθε γνήσιου λαϊκού θεάτρου
Παίζαμε μπροστα σε ένα αστικό κοινό και του προσφέραμε μια κριτική εικόνα του εαυτού του. Το γεγονός εξάλλου ότι είμαστε θύματα της λογοκρισίας, ανάπαυε τη συνείδησή μας. Πιστεύαμε ειλικρινά πως κάναμε αριστερό θέατρο και είχαμε φτάσει, ταυτόχρονα, σε κάτι εντελώς τρελό: είμαστε ο εμπορικότερος θίασος της Ιταλίας. Δίναμε περισσότερες παραστάσεις και, παρά την πολύ χαμηλή τιμή των εισητηρίων, κάναμε τις μεγαλύτερες εισπράξεις. Τι σήμαινε αυτό; Ότι οι αστοί διαθέτουν μια πνευματική καλλιέργεια που τους επιτρέπει να διακρίνουν την κριτική, να τη δέχονται και να γελάνε. Με τον ίδιο τρόπο πάνε να κάνουν ατμόλουτρο ή τρίβονται με το τρίχινο γάντι του μπάνιου επειδή κάνει καλό στην κυκλοφορία. Είχα γίνει ο «τζουτζές του βασιλιά». Πρακτικό άλλοθι. ΄Ηθελα να θρυμματίσω μια ορισμένη νοοτροπία της αστικής τάξης,αλλά εκείνη έιχε μπει, πανευτυχής, στο παιχνίδι και ερχόταν να ψυχαγωγηθεί με τις φαιδρές ξυλιές που της έδινα. Υπήρχαν, βέβαια, και προλετάριοι ανάμεσα στους θεατές. Αλλά τι να το κάνεις; Γελούσαν και αυτοί με εκείνους που έβλεπαν πάνω στη σκηνή. Ερχόταν να γελάσουν με ένα κωμικό θέαμα που κατέληγε να αποτελεί φενάκη.
Κατάλαβα πως είναι μάταιο να πολεμάς όσους σε έχουν προσλάβει με συμβόλαιο. Σε αφήνουν να χτυπιέσαι, το δέχονται -κι αυτό είναι όλο. Δεν καταφέρνεις να θέσεις τίποτα υπό αμφισβήτηση. Τέτοιο είναι και το θέμα του έργου μου Η Ισαβέλλα, τρεις καραβέλες κι ένας παραμυθάς. Πρόκειται για την ιστορία του Χριστόφορου Κολόμβου που θέλει -αρχικά- να κάνει το ταξίδι του για το καλό της επιστήμης. Χρειάζεται όμως λεφτά. Πoιος μπορεί να τον χρηματοδοτήσει; Ο βασιλιάς. Από παραχώρηση σε παραχώρηση φτάνει να δεχτεί τους όρους που του επιβάλλουν. Πιστεύει πως είναι πονηρός, πως θα μπορέσει τελικά να «τουμπάρει» τον βασιλιά. Και χάνει φυσικά τα πάντα.
Το να κάνεις «αριστερό θέατρο» μέσα σε δομές δεξιές, ισοδυναμεί με το να υπηρετείς τη δεξιά και να αναπαύεις τη συνείδησή της, επιτρεέποντάς της να απολαμβάνει τον υποτιθέμενο φιλελευθερισμό της. Στα παλιά χρόνια, ο βασιλιάδες άφηναν τους τρελούς τους να λένε οτιδήποτε, να καταγγέλουν τα δεινά της αυθαιρεσίας και της απόλυτης εξουσίας. Αν ύψωνε όμως τη φωνή κανένας χωριάτης, τον ξεπάστρευαν. Δεν μπορούσα να παίζω πια τέτοιο ρόλο. Όταν μου απένειμαν το βραβείο της Ακαδημαϊκής Επιτροπής για το κλασικό θέατρο, ντράπηκα. Και αρνήθηκα. Αρνήθηκα οκτώ εκατομμύρια λιρέτες. Διέλυσα τον θίασό μου και τον ανασύστησα με μορφή ανεξάρτητου συνεταιρισμού, εξισώνοντας τεχνικούς και ηθοποιούς. Μερικοί ηθοποιοί έφυγαν, γιατί όπως είναι ευνόητο, από τη στιγμή που κερδίζουν όλοι τα ίδια, μερικοί κερδίζουν λιγότερα. Η ομάδα όμως ανανεώθηκε και αποφασίσαμε να δίνουμε παραστάσεις όπου μας ήταν δυνατόν: σε ένα δημοτικό θέατρο, σε μια αίθουσα εορτών, σε έναν κινηματογράφο, οπουδήποτε. Ο μοναδικός μας όρος ήταν και είναι: οι οργανωτές των παραστάσεων να βρίσκονται στην υπηρεσία της εργατικής τάξης.
Ντάριο Φο, «Το γέλιο, όπλο πολιτικό», στο περ. Θέατρο τόμος Ζ', τεύχος 40/42, Ιούλιος-Δεκέμβριος 1974, σ. 63. Μετάφραση: Κωστής Σκαλιόρας.
τα δύο παραπάνω αποσπάσματα από το πρόγραμμα του ΚΘΒΕ Θεατρική Περίοδος 2009 -2010
για την παράσταση Η Ισαβέλλα, τρεις καραβέλες και ένας παραμυθάς, σε σκηνοθεσία Γιάννη Ρήγα.
[...]
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ Ώστε δεν έχετε τέτοια στοιχεία. Και δεν έχετε στοιχεία ούτε για το ότι, από τις 173 βομβιστικές ενέργειες που έγιναν μέχρι σήμερα, μια κάθε τρεις μέρες από τις 173 βομβιστικές ενέργειες, λέγω...οι 102 οργανώθηκαν οπωσδήποτε από φασίστες, ενώ, από τις υπόλοιπες 72, οι μισές οργανώθηκαν κατά πάσα πιθανότητα από φασίστες, υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις γι' αυτό, κι οι υπόλοιπες από φασιστοειδείς οργανώσεις.
[...] Και όταν κάνετε την έρευνά σας, κοιτάξτε πόσες βομβιστικές ενέργειες οργανώθηκαν έτσι, ώστε να ριχτεί η ευθύνη στην άκρα αριστερά.
ΑΣΤΥΝΟΜΟΣ Π Μα, σχεδόν όλες... είναι προφανές!
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ Μάλιστα, είναι προφανές... Καπόσες φορές εσείς το πιστέψατε;[...]
ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ Όσο γι' αυτό, δεν το πιστέψαμε μόνο εμείς. Το χάψανε, με μεγαλύτερη ή μικρότερη αφέλεια, και κάμποσοι συνδικαλιστές κι αρκετοί του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος... Να, κοιτάξτε εδώ, έχω ένα άρθρο της Ουνιτά, που κατηγορεί "τους παράλογους και τυχοδιώκτες αριστεριστές"για μια βομβιστική ενέργεια, που αργότερα αποκαλύφτηκε ότι δεν την είχαν κάνει αριστεριστές!
[...]
ΤΡΕΛΟΣ Μα τι επιδιώκετε, δεσποινίς, προκαλώντας μας έτσι ανοιχτά; Να σας πούμε ότι εμείς της αστυνομίας δε θα'πρεπε ν'ασχολούμαστε με τέσσερις φουκαράδες αναρχικούς; Να σας πούμε ότι θα'πρεπε ν'ασχολούμαστε με τις φασιστικές παραστρατιωτικές οργανώσεις, που χρηματοδοτούνται και παγιδεύονται απ'τους βιομήχανους, που υποστηρίζονται από τους έλληνες συνταγματάρχες κι από άλλες μυστικές υπηρεσίες, αν θέλαμε να βρούμε την άκρη;
[...]
Αν σκέφτεστε αυτά τα πράγματα, θα σας πω ναι! Έχετε δίκιο! [...]Σίγουρα εσείς είστε δημοσιογράφος κι ένα τέτοιο σκάνδαλο θα σας ταίριαζε θαυμάσια! Κάπως θα τα χάνετε, είν' αλήθεια, όταν θ' ανακαλύπτατε ότι αυτή η σφαγή των αθώων στην τράπεζα έγινε μόνο και μόνο για να θάψει τις εργατικές κινητοποιήσεις του θερμού φθινοπώρου... Έγινε μόνο και μόνο για να εξαγριωθούν οι πολίτες, να τρομοκρτατηθούν απ' το φοβερό έγκλημα και να ζητήσουν ο ίδιοι να φταιαχτεί ένα πανίσχυρο κράτος!
[...]Α, ναι... Μεγάλο σκάνδαλο... Συλλήψεις υψηλά ισταμένων της δεξιάς, δίκες, δημόσιες προσωπικότητες, συμβιβασμοί... γερουσιαστές, βουλευτές, συνταγματαρχαίοι... Οι σοσιαλδημοκράτες οδύρονται, η Κοριέρε ντελά Σέρα αλλάζει διευθυντή, η αριστερά ζητάει να τεθεί εκτός νόμου το νεοφασιστικό κόμμα, ο αρχηγγός της αστυνομίας δέχεται συγχαρητήρια για την τόλμη του, κι ύστερα από λίγι βγαίνει στη σύνταξη...
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ [...] Ο πολίτης θα ένιωθε ότι ζει σ' ένα καλύτερο κράτος, σε μια κοινωνία πιο δίκαιη...
ΤΡΕΛΟΣ Φυσικά, φυσικά... Δε θα 'θελε τίποτ' άλλο. Ζητάει ο λαός αληθινή δικαιοσύνη; Εμείς του δίνουμε λίγο πιο δίκαιη απ' αυτήν που έχει. Διαμαρτύρονται οι εργαζόμενοι για το αίσχος της εκμετάλλευσης; Εμείς διορθώνουμε το αίσχος, αφήνουμε όμως να υπάρχει εκμετάλλευση. Θέλουν να μην τα τινάζουν πια μες στις φάμπρικες; Εμείς παίρνουμε ορισμένα μέτρα για να βελτιώσουμε τις συνθήκες δουλειάς, δίνουμε και κανένα επίδομα στη χήρα. Θέλουν να καταργήσουν τις κοινωνικές τάξεις; Εμείς περιορίζουμε λιγάκι τις εμφανείς ταξικές διαφορές, έτσι, για να μη χτυπούν πολύ στο μάτι...
Θέλουν επανάσταση; Εμείς τους δίνουμε ολίγες μεταρρυθμίσεις. Όχι ολίγες, αρκετές. Τους μπουκώνουμε με μεταρρυθμίσεις. Ή μάλλον, τους μπουκώνουμε με υποσχέσεις για μεταρρυθμίσεις. Γιατί, γνήσιες μεταρρυθμίσεις, δεν πρόκειται να κάνουμε ποτέ!
[...]
Βλέπετε, τον μέσο πολίτη δεν τον νοιάζει να εξαφανιστούν οι βρωμιές... Όχι. Του αρκεί να ξεσκεπάζονται, να γίνεται ένα σκάνδαλο, να γίνεται σαματάς... Αυτή είναι, για κείνον, η αληθινή ελευθερία. Αυτός είναι, για κείνον, ο καλύτερος κόσμος! Αλληλούια!
[...]
Συγνώμη, να σας το μεταφράσω: "Είτε το θέλετε είτε όχι, εγώ θα επιβάλω αλήθεια και δικαιοσύνη σ' όλους τους ανθρώπους". Μ' άλλα λόγια: "Θα κάνω τ' αδύνατα δυνατά ώστε να ξεσκεπάζονται όσο γίνεται τα σκάνδαλα. Μη φοβάστε, το να ξεσκεπάζονται τα σκάναλα, δε σημαίνει ότι φθείρουμε την εξουσία. Απεναντίας, τα σκάνδαλα είναι καλοδεχούμενα, γιατί επάνω τους στηρίζεται, μακροπρόθεσμα, η κρατική εξουσία".
[...]
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ Μ' άλλα λόγια, το σκάνδαλο, κι όταν ακόμα δεν υπάρχει, πρέπει να το επινοούμε. Είναι ένα μέσο, που βοηθάει στη διατήρηση της εξουσίας, γιατί ξαλαφρώνει τους καταπιεσμένους, τους δίνει τη δυνατότητα να ξεδώσουν.
ΤΡΕΛΟΣ Ακριβώς! Είναι το ξέσπασμα, η κάθαρση, που απελευθερώνει απ' την ένταση. Και σεις, οι ανεξάρτητοι δημοσιογράφοι, είστε οι άξιοι ιερείς της σκανδαλοθηρίας!
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ Άξιοι; Μα τότε γιατί η κυβέρνηση μανιάζει, και πασχίζει σαν παλαβή να μπαλώσει τα σκάνδαλα που ξεσκεπάζουμε;
ΤΡΕΛΟΣ Μανιάζει η δική μας κυβέρνηση, που έχει μείνει στην εποχή των Βουρβώνων, εκατόν πενήντα χρόνια πίσω..., που είναι κυβέρνηση προκαπιταλλιστική. Για δέστε, όμως, τις εξελιγμένες κυβερνήσεις της Βόρειας Ευρώπης! Θυμάστε το σκάνδαλο Προφιούμο στην Αγγλία; Τον Υπουργό Άμυνας, που είχε μπλέξει με κολγκέρλς, ναρκωτικά και κατασκοπεία; Μήπως έπεθε τίποτα το κράτος; Μήπως έπαθε τίποτα το χρηματιστήριο; Κάθε άλλο! Ποτέ το κράτος και το χρηματιστήριο δεν ήταν πιο ισχυρά,ὄσο τον καιρό μετά το σκάνδαλο αυτό. Ο κόσμος σκεφτότανε: "Ναι, υπάρχει σαπίλα, αλλά ξεσκεπάζεται! Εμείς τώρα, κολυμπάμε μες στη σαπίλα και την πίνουμε κιόλας, αλλά τουλάχιστον κανένας δε μας λέει πως είναι τσάι με λεμόνι".
[...]
Το σημαντικό είναι να πειστεί ο κόσμος ότι όλα πάνε μια χαρά... Η Αμερική, λογουχάρη, μια χώρα πραγματικά εξελιγμένη, κολυμπάει μες στα σκάνδαλα και παχαίνει κιόλας. [...]
Όχι, το σκάνδαλο είναι το αντίδοτο στο χειρότερο δηλητήριο, δηλαδή στη συνειδητοποίηση του κόσμου. Πράγματι, μήπως η αμερικανική κυβέρνηση επέβαλε ποτέ λογοκρισία, για να μη μάθει ο κόσμος για τη δολοφονία όλων των αρχηγών των νέγρων, ή για τη δολοφονία των τόσων χιλιάδων αμάχων στο Βιετνάμ; Ποτέ! Αντίθετα, επί βδομάδες φωνασκούσαν η τηλεόραση κι ο τύπος για τις σφαγές, για τη φρίκη... Μια εφημερίδα, μάλιστα, της Νέας Υόρκης κυκλοφορόρησε με κύριο τίτλο: "Είμαστε οι φονιάδες της υδρογείου".
[...]
Κι όμως, ποτέ η Αμερική και το σύστημά της δεν είχαν πιο αμέριστη υποστήριξη του κόσμου απ' όσο σήμερα. Όχι μόνο των βιομήχανων, μα και των εργαζομένων της όλων σχεδόν. Όλοι, με τους εργάτες επικεφαλής. είναι έτοιμοι να κατέβουν στους δρόμους και να δώσουν ένα μαθηματάκι σ' αυτούς τους άθλιους ανατρεπτικούς, μαύρους κι άσπρους, που απειλούν ν' ανατρέψουν το κράτος των αφεντικών.
[...]
Σημασία έχει να ξεσπάσει το σκάνδαλο! Σημασία έχει να μπορέσει ο ιταλικός λαός, όπως ο εγγλέζικος και ο αμερικάνικος, να γίνει σοσιαλδημοκρατικός και μοντέρνος! Να μπορέσει, επιτέλους, να βροντοφωνάξει: "*Είν' αλήθεια ότι είμαστε μες στα σκατά ως το λαιμό! Γι'αυτό και περπατάμε με το κεφάλι ψηλά! ΄Οποιος ξέρει τι έχει κάτω απ' το πηγούνι του, κερδίζει σε αξιοπρέπεια!"
αποσπάσματα από τη Δεύτερη Πράξη του θεατρικού έργου του Ντάριο Φο Ο Τυχαίος Θάνατος ενός Αναρχικού, εκδόσεις ΚΑΤΣΑΝΟΣ, 1987, μτφ ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΟΜΑΝΑΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου