Η Τελετή της Αθωότητας Πνίγεται

Η Τελετή της Αθωότητας Πνίγεται

από την Αυγή, 1.04.10
Γυρίζοντας, διαγράφοντας ὅλο καὶ πιὸ μεγάλους κύκλους
Τo γεράκι δὲν μπορεῖ ν' ἀκούσει πιὰ τὸν γερακάρη·
Τὰ πάντα διαλύονται· τὸ κέντρο δὲν κρατάει·
Ὠμὴ ἀναρχία τώρα λύνεται στὸν κόσμο,
Ἀπ' τὸ αἷμα θολὸς λύνεται ὁ ποταμός, καὶ παντοῦ
Ἡ τελετὴ τῆς ἀθωότητας πνίγεται·
Οἱ καλύτεροι δίχως πεποίθηση, ἐνῶ οἱ χειρότεροι
Ὠθοῦνται ἀπὸ τὴν ἔνταση τοῦ πάθους.
Σίγουρα κάποια ἀποκάλυψη σιμώνει. 1

Γουίλιαμ Μπάτλερ Γέητς

 Της Τιτίκας Μαρίας Σαρατσή

 ...Πήγαινες σαν τον αμνό ανάμεσα στους λύκους. Προσπαθώντας να βρεις κάτι «χρήσιμο». Κάτι που να βοηθήσει την οικογένειά σου να επιβιώσει. Τη μητέρα σου, τη μικρή σου αδελφούλα. Τον πατέρα σου, που, χωρίς χαρτιά, δεν μπορούσε να βγει από το σπίτι ούτε τη νύχτα που σκοτώθηκες. Και τώρα βγαίνουν όλοι και μιλάνε. Δίνουν στην οικογένειά σου «ταυτότητα» και προστασία. Και άριστα κάνουν. Γιατί όμως, γιατί αισθάνεται ανατριχιάζοντας το σκοτάδι να α ν α β ρ ύ ζ ε ι από παντού, και κυρίως από τη γενικότητα με την οποία κάποιοι ομιλούν;

Βαθύ, τρομακτικό μαύρο πίσω από το χρυσό υφάδι του αττικού ουρανού. Οι λέξεις του Γ. Σ. έρχονται αυτόματα: «πίσω απ' το χρυσό υφάδι του αττικού ουρανού υπάρχει το τρομαχτικό μαύρο. Όλοι είμαστε παιχνίδια αυτού του μαύρου... και όλη μου η υπόλοιπη ζωή δεν θα φτάσει για να πω καλύτερα αυτό που αισθάνομαι... οι παλιές ιστορίες των Λαβδακιδών και των Ατρειδών... ο Ετεοκλής και ο Πολυνείκης». Αυτή τη φορά δεν θα σηκωθεί να πάει να πάρει τον τόμο με τις «Δοκιμές» από τη βιβλιοθήκη. Γράφει τις λέξεις όπως έρχονται στη μνήμη της. Αυτό δεν αντέχεται. Θα τη συγχωρήσει ο Γ. Σεφέρης από ψηλά. Αυτή τη φορά οι λέξεις κάνουν μια παύση, και είναι καταδικασμένη σε ακινησία. Λες και τα δάχτυλά της και τα άκρα της αρνούνται να κινηθούν. Πλάι της το μικρό, σοφό κείμενο του Γιάννη Πανούση. Απλώνει το χέρι της και πιάνει την εφημερίδα 2 Αδιάκριτο αίμα... Έχουμε δει πώς ρέει το αίμα απ’ τις πληγές, ζεστό, «φέρει» ακόμη τη ζωή αυτού που έφυγε και κυλάει... Κι όμως κάτι πολύ σκοτεινό υπάρχει εδώ. Δεν είναι τα παιδιά που παίζουν κλέφτες και αστυνόμους και κρατούν καλάσνικωφ και ωρολογιακές αντί για πέτρες και νεράντζια. Η Ζαχρά, η Αφγανή μητέρα με το παιδάκι της που πέταξε και την κορούλα που κινδυνεύει να χάσει το φως της, η Ζαχρά που ουρλιάζοντας «βοήθεια» μετά το «συμβάν» έτρεχε μέσα στα αίματα, η Ζαχρά με το «μετατραυματικό σοκ». Το μετατραυματικό σοκ, ναι, μετά από μια ολόκληρη ζωή με τραυματικά σοκ, πώς τολμάμε και μιλάμε και σε λίγες μέρες θα το ξεχάσουμε και νάσου οι σινιέ πάλι στις τηλεοράσεις να «αναλύουν» το τυφλό χτύπημα και να μιλούν με πρώην θύματα τρομοκρατών, και πώς γίνατε τόσο επαΐοντες πάλι και αντί να μιλάτε για το Αφγανιστάν3 και τι κάνει τις οικογένειες να φεύγουν να γλυτώσουν από τις βόμβες, μιλάτε με συγγενείς θυμάτων και δη επωνύμους, μιλάτε για τη «νέα μορφή τρομοκρατίας», δεν λέτε τίποτα για το τι την προκαλεί, τίποτα για αυτές τις αφύσικες τσιμεντουπόλεις και τα σύνδρομα Σιλβέστερ Σταλόνε και κακέκτυπα Τζέσε Τζέιμς που έχουν αντικαταστήσει την «παιδεία», καταισχύνη, καταισχύνη, και δεν θα γίνεις έλληνας ποτέ, αλβανέ, αλβανέ, πακιστανέ, πακιστανέ, αφγανέ, αφγανέ, και το αίμα του παιδιού ζεστό ακόμη και το κοριτσάκι να αγωνίζεται για τα ματάκια του. Και πώς το ξέρετε στο κάτω-κάτω ότι ήταν «τρομοκράτες» της πλευράς που υπαινίσσεσθε; Κι αν δεν ήταν καμιά άλλη “σκοτεινή ιστορία”; Μήπως θα ισχυρισθείτε ότι έχετε inside information; Ακόμη νωπό το αίμα, ψάχνει η αστυνομία και η αντιτρομοκρατική και ένα είναι βέβαιο: η χλωμάδα στο πρόσωπο του αρμόδιου υπουργού ήταν ειλικρινής και γνήσια. Και με το αίμα ακόμη ζεστό, λέξη από τους παντός είδους επαΐοντες των μίντια για την ταμπακέρα και πρέπει να έρθουν οι εγκληματολόγοι για να σας πουν ότι δεν λύονται τα ζητήματα μόνο με αστυνομικά μέτρα και αστυνόμευση αλλά πρέπει να βρούμε τη ρίζα του κακού, και ποια είναι η ρίζα του κακού; Ποιος, ποιοι, τι, έπνιξαν την τελετή της αθωότητας; Ο Χριστός ξανασταυρώνεται κάθε μέρα, και αν ο Γέητς μιλάει στο ποίημά του για αποκάλυψη που έρχεται, ας δούμε επιτέλους εμείς που στην επικράτειά μας ανήκει η Νήσος η Καλουμένη Πάτμος, ότι η Αποκάλυψη δεν «έρχεται», η Αποκάλυψη ήρθε, είναι εδώ, και τα θλιμμένα της πλάσματα μας απλώνουν το χέρι κάθε μέρα, μας δίνουν χαρτομάντηλα κάθε μέρα, ψάχνουν τη νύχτα στα σκουπίδια ακόμη και των “σικάτων” περιοχών, αχ Καρυωτάκη, «αχ κύριε κύριε Μαλακάση ποιος θα βρεθεί να μας δικάσει, μικρό εμέ και σε μεγάλο, το ίδιο τον έναν και τον άλλο» και ας πάμε πια κόντρα στο ρεύμα, μα πού είναι το όραμα και η ανθρωπιά του λαού μας, όχι δεν θα μας κάνετε όλους νεοέλληνες φαταλιστές, η ανθρωπιά υπάρχει, όχι δεν θα τη θάψετε και αυτήν κάτω τα ερείπια της χρεωκοπημένης «υποκουλτούρας» κάθε είδους, ας αρνηθούμε, έστω κάποιοι, έστω λίγοι να τρομοκρατηθούμε άλλο από το αν ανέβηκαν ή έπεσαν 2 μονάδες τα spreads, ας πιέσουμε όλοι, γονείς και παιδιά για καλύτερα σχολειά, για δασκάλους με όραμα, για πόλεις που θα αναπνέουν, με ΔΝΤ ή χωρίς, και ας μην ακούσω ότι το αίμα του παιδιού δεν πήγε χαμένο, χαμένο πήγε το αίμα του παιδιού, όπως και χαμένο πήγε το αίμα του παιδιού που ξάπλωσε άρον άρον με το φανελάκι του να στάζει αίμα που το χέρι του το κρατούσε πάνω στο τραπέζι του σχεδιαστηρίου της αρχιτεκτονικής το ’73 και τα έμπηγε τα νύχια της στην παλάμη του για να τη νιώθει ότι είναι εκεί και δεν τον άφησε, και να τρέχει το αίμα στα δάχτυλά της πηχτό και κατακόκκινο με δυνατούς παφλασμούς σαν κύμα, μαθητής κι αυτός στην ηλικία του Χαμέντουλα, 14 χρόνων το πολύ, κρυώνω, κρυώνω, μη μ’αφήνεις, μη μ’αφήνεις, μείνε μαζί μου μη μ’αφήνεις, μη φοβάσαι δεν σ’αφήνω, τώρα φέρνουν αιμοστατικά, τώρα έρχονται, θα το σταματήσουμε το αίμα, θα το σταματήσουμε, θα τα καταφέρεις…

Κι όμως δεν το σταματήσαμε το αίμα. Τόσα χρόνια αργότερα το αίμα ρέει. Ρέει στη Γάζα, ρέει στην Ιερουσαλήμ, ρέει στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν, στα Πατήσια, σε όλα τα «Γουέστ Σάιντ», στη Μόσχα, στην Αφρική, στη Μαδρίτη, ρέει παντού.

Και εκείνη αντιστέκεται στη μνήμη και δεν είναι μόνη της. Πιέζει, πιέζει με το χέρι της την αρτηρία, σωπαίνει, πιέζει την αρτηρία, μιλάει, πιέζει την αρτηρία, μπήγει τα νύχια της, πιέζει την αρτηρία.

Εδώ, την περασμένη Κυριακή, 28 του Μάρτη, η ιστορία έκανε μια παύση. Είναι η ίδια παύση που η ιστορία κάνει κάθε φορά που ο αμνός πηγαίνει γυμνός ανάμεσα στους λύκους.

Η τελετή της αθωότητας πνίγεται.

Και η «Αποκάλυψη» είναι εδώ...

1. Turning and turning in the widening gyre
The falcon cannot hear the falconer;
Things fall apart; the centre cannot hold;
Mere anarchy is loosed upon the world,
The blood-dimmed tide is loosed, and everywhere
The ceremony of innocence is drowned;
The best lack all conviction, while the worst
Are full of passionate intensity.

Surely some revelation is at hand...

………………………………………….

1 “The Second Coming” William Butler Yeats (1921).

2 “Αυγή”, 30.3.2010, σελ. 32

3 Το Αφγανιστάν υπήρξε πάντα σταυροδρόμι πολιτισμών και αντικείμενο διεκδικήσεων, βρετανικών και ρωσικών κατά το 19ο αιώνα, γνωστών ως το μεγάλο παιχνίδι (The Great Game). Από την κατάργηση της βασιλείας το 1973 (μετά από «ειρηνικό» πραξικόπημα του πρώην πρωθυπουργού Μοχάμεντ Σαρντάρ Νταούντ Καν) η χώρα απέκτησε δημοκρατικό πολίτευμα. Μετά από ένα σύντομο διάλειμμα (1973-1978) με τεράστια οικονομικά προβλήματα και αυταρχικές πρακτικές και επακόλουθες διενέξεις, η αφορμή για νέο κύκλο βίας και τη Σοβιετική εισβολή το 1979 δόθηκε και η σοβιετική κατοχή διατηρήθηκε ως το 1989. Η περίοδος έληξε με την κατάρρευση της κομμουνιστικής κυβέρνησης την οποία ακολούθησε μια περίοδος αναρχίας (1992-1996) και η ανάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν έως το 2001 και η γνωστή επέμβαση των HΠΑ και των συμμάχων τους, βασισμένη σε αμφισβητούμενα στοιχεία για τη σύνδεση της χώρας με τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Η βία και οι βομβιστικές επιθέσεις μετά από 5 περιόδους εμφυλίων συρράξεων (η 5η βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη) οι υποδομές της χώρας βρίσκονται σε διαρκή δοκιμασία και η καθημερινότητα των πολιτών δραματική.

Παρά την «εισροή» κεφαλαίων μετά τη συνεχιζόμενη επέμβαση και την «αποκατάσταση» κάποιων υποδομών, οι δυσχερέστατες συνθήκες (40% ανεργία, 36% του πληθυσμού κάτω από το όριο της φτώχειας -στοιχεία 2008), οι τεράστιες ελλείψεις σε καθαρό πόσιμο νερό και κατοικίες και η συνεχιζόμενη βία οδηγούν χιλιάδες Αφγανούς σε «παράνομη» έξοδο από τη χώρα σε αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής.

Λαίδη Λάζαρος, Σύλβια Πλαθ
μτφ. Νανά Ησαΐα 
(από το Ποιείν, όπου μπορείτε να ακούσετε την ποιήτρια να απαγγέλει το ποίημά της)

Τα κατάφερα πάλι.
Μια φορά στα δέκα χρόνια
Το καταφέρνω -
Ένα είδος θαύματος που περπατάει, το δέρμα μου
Λαμπερό σαν αμπαζούρ των Ναζί,
Το δεξί μου πόδι
Ένα βάρος για τα χαρτιά,
Το πρόσωπό μου ένα χωρίς χαρακτηριστικά, τέλειο
εβραϊκό λινό.
Τράβηξε την πετσέτα
Ω εχθρέ μου.
Σε τρομοκρατώ; -
Η μύτη, οι κόγχες, ολόκληρες οι οδοντοστοιχίες;
Η χαλασμένη αναπνοή
θα χαθεί σε μια μέρα.
Γρήγορα, γρήγορα η σάρκα
Που έφαγε ο σοβαρός τάφος θα είναι
Σα στο σπίτι της πάνω μου
Κι εγώ χαμογελαστή γυναίκα.
Είμαι μόνο τριάντα ετών.
Και σαν τη γάτα έχω εννέα φορές για να πεθάνω.
Αυτή είναι ο Αριθμός Τρία.

Τι χαλασμός κόσμου
Για να εκμηδενίσει κανείς κάθε δεκαετία.
Τι ατέλειωτα νήματα.
Το πλήθος που μασουλάει
Σπρώχνεται μέσα για να τους δει
Να με ξετυλίγουν από το κεφάλι ως τα πόδια -
Το μεγάλο στριπτήζ.
Κύριοι, κυρίες,
Αυτά είναι τα χέρια μου,
Τα γόνατά μου.
Μπορεί να είμαι πετσί και κόκαλο,
Εντούτοις, είμαι η ίδια, αυθεντική γυναίκα.
Την πρώτη φορά ήμουνα δέκα ετών.
Ήταν ένα ατύχημα.
Τη δεύτερη φορά το εννοούσα
Να κρατήσω ως το τέλος και να μην επιστρέψω καθόλου.
Κουνούσα κλειστή
Σα μια αχιβάδα.
Χρειάστηκε να φωνάζουν και να φωνάζουν
Και να μαζέψουν τα σκουλήκια από πάνω μου σα γλοιώδη μαργαριτάρια
Το να πεθαίνεις
Είναι μια τέχνη, σαν καθετί.
Το κάνω ιδιαίτερα καλά.
Το κάνω τόσο καλά που είναι η κόλαση.
Το κάνω τόσο καλά που μοιάζει αλήθεια.
Θα μπορούσατε να πείτε ότι έχω το ταλέντο.
Είναι αρκετά εύκολο σε ένα κελί.
Είναι αρκετά εύκολο να το κάνεις και να μείνεις έτσι.
Είναι η θεατρική
Επιστροφή στο φως της μέρας
Στον ίδιο τόπο, στο ίδιο πρόσωπο, στην ίδια κτηνώδη
Απολαμβάνουσα φωνή:
«Έγινε ένα θαύμα!»
Αυτό μου κόβει την αναπνοή.
Πρέπει να πληρώσετε
Για να δείτε τις ουλές μου, πρέπει να πληρώσετε
Για ν' ακούσετε την καρδιά μου -
Πραγματικά χτυπάει
Και πρέπει να πληρώσετε, να πληρώσετε, να πληρώσετε πολύ ακριβά,
Για μια λέξη ή για ένα άγγιγμα
Ή για λίγο από το αίμα μου
Ή για ένα κομμάτι από τα μαλλιά ή τα ρούχα μου.
Έτσι, έτσι λοιπόν, Χερ Ντόκτορ.
Έτσι, Χερ Εχθρέ μου.
Είμαι το έργο σου,
Είμαι το πολύτιμό σου,
Το όλο χρυσό μωρό
Που λιώνει σε μια κραυγή.
Περιστρέφομαι και καίγομαι.
Μη νομίσετε ότι υποτιμώ τη μεγάλη σας προσοχή.
Στάχτη, στάχτη -
Χώνετε κάτι και ανακατεύετε,
Σάρκα, κόκαλα, δεν υπάρχει τίποτα -
Ένα κομμάτι σαπούνι,
Ένα δαχτυλίδι γάμου,
Ένα χρυσό σφράγισμα.
Χερ Θεέ, Χερ Λούσιφερ,
Πρόσεχε.
Πρόσεχε.
Μέσα από τη στάχτη
Βγαίνω με τα κόκκινα μαλλιά μου στη μέρα
Και τρώω τους άντρες σαν αέρα.

23-29 Οκτωβρίου 1962

Lady Lazarus (Ariel, 1965), by Sylvia Plath

I have done it again.
One year in every ten
I manage it--

A sort of walking miracle, my skin
Bright as a Nazi lampshade,
My right foot

A paperweight,
My face a featureless, fine
Jew linen.

Peel off the napkin
O my enemy.
Do I terrify?--

The nose, the eye pits, the full set of teeth?
The sour breath
Will vanish in a day.

Soon, soon the flesh
The grave cave ate will be
At home on me

And I a smiling woman.
I am only thirty.
And like the cat I have nine times to die.

This is Number Three.
What a trash
To annihilate each decade.

What a million filaments.
The peanut-crunching crowd
Shoves in to see

Them unwrap me hand and foot--
The big strip tease.
Gentlemen, ladies

These are my hands
My knees.
I may be skin and bone,

Nevertheless, I am the same, identical woman.
The first time it happened I was ten.
It was an accident.

The second time I meant
To last it out and not come back at all.
I rocked shut

As a seashell.
They had to call and call
And pick the worms off me like sticky pearls.

Dying
Is an art, like everything else.
I do it exceptionally well.

I do it so it feels like hell.
I do it so it feels real.
I guess you could say I've a call.

It's easy enough to do it in a cell.
It's easy enough to do it and stay put.
It's the theatrical

Comeback in broad day
To the same place, the same face, the same brute
Amused shout:

'A miracle!'
That knocks me out.
There is a charge

For the eyeing of my scars, there is a charge
For the hearing of my heart--
It really goes.

And there is a charge, a very large charge
For a word or a touch
Or a bit of blood

Or a piece of my hair or my clothes.
So, so, Herr Doktor.
So, Herr Enemy.

I am your opus,
I am your valuable,
The pure gold baby

That melts to a shriek.
I turn and burn.
Do not think I underestimate your great concern.

Ash, ash--
You poke and stir.
Flesh, bone, there is nothing there--

A cake of soap,
A wedding ring,
A gold filling.

Herr God, Herr Lucifer
Beware
Beware.

Out of the ash
I rise with my red hair
And I eat men like air.

23-29 October 1962

το πρωτότυπο ποίημα από http://www.poets.org/viewmedia.php/prmMID/15292
Οι φύλακες κοιμούνται λεπτομέρεια από τον πίνακα του Piero della Francesca Ανάσταση, 1463 και
Ο άπιστος Θωμάς, πίνακας του Caravaggio, 1602-03, από την Wikipedia