Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΕΞΟΔΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΘΕΣΕΩΝ

ΓΙΑ ΤΟ 6o -ΕΚΤΑΚΤΟ- ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΣΥΝ

(3-6 Ιουνίου 2010)

Η αριστερά πρέπει να θέσει στους εργαζόμενους επιτακτικά μια σειρά ερωτημάτων που θα αποδομούν τη νεοφιλελεύθερη ηγεμονία:
- Πώς από την «ισχυρή ελληνική οικονομία» που μας βομβάρδιζε ο δικομματισμός μέχρι και πριν λίγο καιρό, σήμερα βαδίζουμε στη μετ’ επαίνων «ελεγχόμενη» χρεωκοπία;
- Πώς από τη μυθολογία της «ήπιας προσαρμογής» περάσαμε στην πιο σκληρή αντεργατική επίθεση των τελευταίων 35 χρόνων, με δραστικές περικοπές στις αποδοχές των δημοσίων υπαλλήλων, μείωση της κατώτερης σύνταξης, αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, στοχοποίηση του 14ου μισθού, προοπτική απελευθέρωσης των απολύσεων στο Δημόσιο, γενικό πάγωμα των προσλήψεων κλπ;
- Τι είναι τελικά αυτό που οδηγεί την Ελλάδα στη χρεοκοπία; Πρέπει να θυσιαστεί το βιοτικό επίπεδο των εργαζόμενων για να σωθεί η χώρα, όπως προσπαθούν να μας πείσουν;
- Θα καταφέρει η κυβέρνηση και οι διεθνείς επιτηρητές (ΕΕ, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο) να βάλουν «τάξη στο σπίτι μας» και να σώσουν την ελληνική οικονομία;
Τέλος, η πολιτική αριστερά πρέπει (χωρίς στρατηγική ξεροκεφαλιά και ρεφορμιστικές εμμονές) να θέσει και η ίδια ένα βασανιστικό ερώτημα στον εαυτό της: Ποιες πρέπει να είναι οι θέσεις και οι διεκδικήσεις της Αριστεράς και του εργατικού κινήματος σχετικά με το έλλειμμα και τη χρεοκοπία της χώρας;
Οι απαντήσεις της αριστεράς στα παραπάνω ερωτήματα, θα πρέπει να προκύπτουν από μια σύγχρονη ανάλυση της παγκόσμιας και εθνικής οικονομικής συγκυρίας από μαρξιστικές θέσεις.

2α. Η Ελλάδα υπό κηδεμονία και το φάσμα της χρεωκοπίας

Η σημερινή έκρηξη της κερδοσκοπίας πάνω στο δημόσιο χρέος, καθώς και η προκλητική απόπειρα να περάσει το βάρος της χρεωκοπίας εξ ολοκλήρου στους ώμους των εργαζομένων και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων, υπογραμμίζουν το πόσο αντιδραστικό είναι το καπιταλιστικό σύστημα και κάνουν επείγουσα την επικαιρότητα του σοσιαλισμού.
Το γιγάντιο δημόσιο χρέος είναι αποκλειστικό δημιούργημα της άρχουσας τάξης και του σημερινού κράτους που την υπηρετεί. Το δημιούργησαν:
- Οι επιδοτήσεις στους καπιταλιστές. Άμεσα με τις φοροαπαλλαγές προς το μεγάλο κεφάλαιο, έμμεσα με την ανοχή στη φοροδιαφυγή, την εισφοροδιαφυγή και την κατασπατάληση των παχυλών ενισχύσεων που ουδέποτε επενδύνθηκαν όπως προβλεπόταν, έστω και με αστικούς όρους.
- Η διαχρονική κακοδιαχείριση των δημόσιων επιχειρήσεων και υπηρεσιών προς όφελος των μεγάλων ιδιωτικών επιχειρήσεων – η υπερχρέωση των νοσοκομείων και των ασφαλιστικών ταμείων προς τους προμηθευτές είναι χαρακτηριστικό αλλά όχι το μόνο παράδειγμα.
- Οι υπέρογκες κρατικές δαπάνες για αγορά όπλων και για τους τόκους των κερδοσκόπων δανειστών του Δημοσίου.
- Οι σαρωτικές ιδιωτικοποιήσεις ακόμα και κερδοφόρων δημόσιων επιχειρήσεων που έχουν στερήσει μεγάλες πηγές εσόδων από το κράτος.
Μερικά πολύ ανάγλυφα παραδείγματα:
- Το 67,5% των συνολικών φορολογικών εσόδων του 2009 κατευθύνθηκαν στα χαρτοφυλάκια των μεγαλοδανειστών του κράτους, δηλαδή κυρίως σε ντόπιες και ξένες τράπεζες και γενικά στους παρασιτικούς κατόχους Ομολόγων και Εντόκων Γραμματίων του Ελληνικού Δημοσίου.
- Τη στιγμή που αποφασίστηκε το περίφημο πακέτο των 28 δισ. Ευρώ ενίσχυσης στις τράπεζες, ισοδυναμούσε με το 12,4% του δημόσιου χρέους και με αυτό το ποσό θα μπορούσαν να τις έχει εξαγοράσει όλες το κράτος.
- Από το 2004 ο συντελεστής φορολόγησης των κερδών των ΑΕ έχει μειωθεί σταδιακά κατά 10% (από 35 σε 25), ενώ στο ίδιο διάστημα τα κέρδη των 300 μεγαλύτερων ΑΕ αυξήθηκαν κατά 365%.
- Η ετήσια φοροδιαφυγή υπολογίζεται στα 20 δισ. ευρώ, δηλαδή σχεδόν το 40% του ελλείμματος του προϋπολογισμού, έστω και με τους σημερινούς κοινωνικά άδικους όρους φορολογίας.
- Μόνο για το 2009-2010 το ύψος των εξοπλιστικών δαπανών, στην ουσία δαπάνες σκοπιμότητας για να υπηρετηθούν ευρω-ατλαντικά συμφέροντα, θα ανέλθει σε 6 δισ. Ευρώ.
- Από τα τρία μεγαλύτερα πρόσφατα σκάνδαλα (Siemens, δομημένα ομόλογα, Βατοπέδι) χάθηκαν για το κράτος 2,675 δις Ευρώ.
Το σωρευτικό αποτέλεσμα αυτού του είδους των φαινομένων, είναι σήμερα ένα δημόσιο χρέος που ανέρχεται σε πάνω από 300 δισ. ευρώ, όπως προκύπτει από έκθεση επιτροπής που συγκροτήθηκε στα τέλη Οκτωβρίου του 2009 με κυβερνητική πρωτοβουλία.
Το υψηλό χρέος είναι επιπλέον πηγή κερδών για τους κερδοσκόπους τραπεζίτες – δανειστές του δημοσίου. Για να εξυπηρετήσει αυτό το χρέος η κυβέρνηση, θα δημιουργήσει νέο δανειζόμενη φέτος από αυτούς (τουλάχιστον) ακόμα 55 δισεκατομμύρια. Μόνο για τους τόκους των δανείων, το κράτος θα τους καταβάλει 12,30 δισ. ευρώ. Δηλαδή, οι δανειστές θα «τσεπώσουν» φέτος περίπου 1 δις ευρώ περισσότερα από τις προβλεπόμενες επιχορηγήσεις του δημοσίου προς τα ασφαλιστικά ταμεία, 2 δις περισσότερα από τις δημόσιες επενδύσεις, υπερδιπλάσιο ποσό από τις προβλεπόμενες δημόσιες δαπάνες για την Υγεία και κάτι λιγότερο από διπλάσιο από τις δαπάνες για την Παιδεία – συνολικά, σχεδόν το 1/4 των φορολογικών εσόδων του έτους. Άλλα 19,5 δις θα «επιστραφούν» στους τραπεζίτες ως χρεολύσια. Με άλλα λόγια, από τα 55 δις Ευρώ που θέλει φέτος να δανειστεί η κυβέρνηση, τα 32,5 θα πάνε πίσω στις τσέπες των τραπεζιτών.
Πρέπει να σημειώσουμε ότι ολόκληρη την περσινή χρονιά, οι ελληνικές τράπεζες δανείζονταν από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα με επιτόκιο κάτω του 1% και μετά αγόραζαν ελληνικά κρατικά ομόλογα, κερδίζοντας σημαντικά ποσά από τη διαφορά των επιτοκίων, με την απόδοση τώρα των δεκαετών κρατικών ομολόγων να έχει εκτοξευτεί σε ύψη ρεκόρ, φτάνοντας στα τέλη Ιανουαρίου του 2010 το 7,24%! Στη δε «πετυχημένη» απόπειρα δανεισμού της κυβέρνησης στα τέλη του περασμένου Γενάρη, η κερδοσκοπική εκτόξευση του αντίστοιχου επιτοκίου προκάλεσε ρεκόρ συμμετοχής ξένων επίδοξων δανειστών, οι οποίοι τελικά δάνεισαν στο κράτος 8 δισ. με το ληστρικό επιτόκιο 6,2%. Μόνο σε αυτή την «επιτυχημένη» απόπειρα δανεισμού, το χρέος του ελληνικού κράτους τούς απέφερε το «ευτελές» ποσό των 496 εκατομμυρίων ευρώ, δηλαδή σχεδόν δυόμισι φορές το φετινό προϋπολογισμό του ΟΣΚ!
Η κυβέρνηση, τα αστικά κόμματα και τα κυρίαρχα ΜΜΕ, επί ένα τρίμηνο κραυγάζουν υστερικά ότι «τα σκληρά μέτρα είναι αναγκαία για να κατευνάσουμε τις αγορές και να ρίξουμε τo spread». Η άποψη αυτή όμως, αποτελεί ένα μεγαλοπρεπές ψέμα. Αυτό που γυρεύουν κυνικά οι αγορές είναι να κοπούν οι μισθοί και οι συντάξεις, για να εξοικονομηθούν άμεσα τα χρήματα για τους τόκους τους, καθώς και για να συμπιεστεί το εργατικό /εργασιακό κόστος στα επίπεδα των Βαλκανίων. Οι θυσίες των εργαζόμενων είναι στην πραγματικότητα άσχετες με το ύψος του “spread”: όσες θυσίες κι αν δεχθούν οι εργαζόμενοι, τίποτε δεν εξασφαλίζει ότι θα πέσουν τα επιτόκια δανεισμού του ελληνικού κράτους.
Όσο η κρίση του καπιταλισμού διαρκεί, όσο η παγκόσμια οικονομία δεν μπαίνει σε πορεία πραγματικής ανάπτυξης, τόσο το δημόσιο χρέος θα αποτελεί μια πιεστική πραγματικότητα ακόμα και για τις ισχυρότερες καπιταλιστικές χώρες, δημιουργώντας το έδαφος για αυξημένη κερδοσκοπία. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ούτε η κρίση, ούτε το υψηλό δημόσιο χρέος είναι ελληνικές ιδιαιτερότητες. Πολύ μεγαλύτερες και ισχυρότερες καπιταλιστικές χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Βρετανία, η Γερμανία, η Γαλλία, έχουν ξοδέψει σχεδόν 15 τρις δολάρια από τους προϋπολογισμούς τους, αλλά δεν έχουν καταφέρει να μπουν σε μια ουσιαστική τροχιά ανάκαμψης. Το αποτέλεσμα είναι να έχουν ελλείμματα ρεκόρ (με πρώτες τις ΗΠΑ και τη Μ. Βρετανία) που υπονομεύουν τη σταθερότητά τους και θέτουν σε κίνδυνο τα νομίσματά τους.
Η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη. Το κλίμα για την Ελλάδα είναι εξαιρετικά αρνητικό. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο παίζονται διάφορα πολιτικά παιχνίδια από αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή άλλων κρατών, αλλά το πρόβλημα δεν είναι «στημένο», όπως από μερικούς αφήνεται να εννοηθεί, ούτε οφείλεται σε υπερβολές του ξένου τύπου, εκούσια στοχοποίηση της χώρας από ξένες κυβερνήσεις και άλλα παρόμοια. Η συνομωσιολογία δεν είναι καλός σύμβουλος σε τέτοια ζητήματα. Υπάρχει μεν πολιτική διάσταση στην παρούσα κρίση, αλλά αυτή πατάει στις πραγματικές αδυναμίες του ελληνικού κράτους και κατ’ επέκταση της οικονομίας και κοινωνίας.
Ο κίνδυνος χρεωκοπίας παραμένει υπαρκτός και άμεσος. Η υποτιθέμενη «διέξοδος» που έδωσαν οι Ευρωπαίοι εταίροι δεν είναι για να μας σώσει, αλλά για να μας οριοθετήσει ως προβληματική οικονομία. Η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη σε τακτά διαστήματα να εκτελεί πληρωμές στο εξωτερικό, πολλές εκ των οποίων είναι αποπληρωμές παλαιότερων δανείων. Για να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις, πρέπει να δανείζεται σε επίσης τακτά διαστήματα – συχνά οι πληρωμές είναι στην αρχή του έτους, γι’ αυτό ο κύριος όγκος είναι μέχρι τον Απρίλιο και μετά τον Σεπτέμβριο. Δημιουργείται έτσι πεδίο για τα διάφορα όρνεα των χρηματοπιστωτικών αγορών να σπεκουλάρουν πάνω στο ελληνικό χρέος για να επιβάλουν υψηλότερα επιτόκια. Σημειωτέον ότι η τακτική αυτή βοηθά εν γένει στην υποτίμηση του ευρώ και κάνει την οικονομία της Γερμανίας περισσότερο ανταγωνιστική στις εξαγωγές της. Έτσι οι κερδοσκόποι ποντάρουν και σε γενικότερη υποτίμηση (κρίση) του ευρώ, οπότε τα κέρδη θα είναι πραγματικά γιγαντιαία

2β. Η Ελλάδα σε βαθιά ύφεση – Οι κοινωνικές κατακτήσεις στο απόσπασμα

Ο ελληνικός καπιταλισμός βρίσκεται μπροστά στο φάσμα της βαθειάς ύφεσης. Τα στοιχεία για την εξέλιξη του ΑΕΠ στο τελευταίο τρίμηνο του 2009 είναι αποκαρδιωτικά: πτώση κατά 2%. Κι όλα αυτά αντανακλούσαν μόνο την επίθεση της κυβέρνησης της ΝΔ, η οποία ήταν σχετικά ήπια σε σύγκριση με την «καταιγίδα» που μόλις άρχισε να υλοποιεί η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Οι δραστικές περικοπές στο βιοτικό επίπεδο των εργαζομένων είναι βέβαιο ότι θα τσακίσουν την αγοραστική δύναμη και θα παρατείνουν την ύφεση. Έτσι ούτε το δημόσιο χρέος θα αντιμετωπίσουν, ούτε το δανεισμό του κράτους αναμένεται να κάνουν αισθητά φθηνότερο.
Την εκτίμηση αυτή επιβεβαιώνει το παράδειγμα της  Ιρλανδίας: πριν από ενάμιση χρόνο, η κυβέρνησή της προχώρησε σε πρόγραμμα άγριων περικοπών. Οι μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων μειώθηκαν κατά 7%, οι συντάξεις περικόπηκαν επίσης, οι κοινωνικές δαπάνες σχεδόν εξαλείφθηκαν. Τίποτα από αυτά δεν έφερε αποτέλεσμα, αλλά αντίθετα βύθισαν τη χώρα σε ακόμα βαθύτερη ύφεση: το ΑΕΠ έχει μειωθεί κατά 10,5% από το Γενάρη του 2007 μέχρι σήμερα! Το αποτέλεσμα είναι ότι η Ιρλανδία, παρά τα σκληρά μέτρα και την κεκτημένη ταχύτητα απ’ την υψηλή ανάπτυξη των προηγούμενων χρόνων, σήμερα διαθέτει ένα σταθερά υψηλό “spread”, αποτελώντας αγαπημένο παιδί των κερδοσκόπων μαζί με την Ελλάδα, την Ισπανία και την Πορτογαλία.
Το ζήτημα, λοιπόν, δεν είναι να προσπαθήσουμε να «κατευνάσουμε τους κερδοσκόπους», θυσιάζοντας το βιοτικό μας επίπεδο στο βωμό τις ακόρεστης παρασιτικής τους δίψας για κέρδη. Το σημαντικό είναι να τους αφοπλίσουμε. Να τους επιβάλουμε τα ριζικά μέτρα που απαιτούνται για να ελέγξουμε την οικονομία και να την βάλουμε σε τροχιά ανάπτυξης προς όφελος των λαϊκών μαζών. Αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό, είναι ότι καμμία λύση προς όφελος των εργαζομένων δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς σύγκρουση με τον καπιταλισμό.
Η χρεωκοπία είναι γέννημα της σπατάλης, της διαφθοράς και της κερδοσκοπίας που ταυτίζονται με το καπιταλιστικό σύστημα και τους θεσμούς του. Και η επίκλησή της είναι ένα από τα κύρια όπλα που χρησιμοποιεί διαχρονικά η αστική τάξη, για να τρομοκρατήσει τους εργαζομένους και να φορτώσει την ευθύνη στις πλάτες τους, προκαλώντας ακόμα πιο μαζική εξαθλίωση και ακόμα πιο παρατεταμένη ύφεση. Όσο τα μεγέθη του ελληνικού καπιταλισμού δεν θα βελτιώνονται, το κεφάλαιο θα απαιτεί «κι άλλο αίμα»: μετά την de facto κατάργηση του 14ου μισθού στο δημόσιο, στην ατζέντα θα μπει η επέκταση του μέτρου στον ιδιωτικό τομέα, η πλήρης απελευθέρωση των απολύσεων, η κατάργηση του επιδόματος ανεργίας, η πληρωμή διδάκτρων στην εκπαίδευση, η κατάργηση του ΕΣΥ. Μία προς μία, θα αποτελέσουν παρελθόν οι εργατικές κατακτήσεις που έκαναν την ζωή πιο ανθρώπινη τα τελευταία 50 χρόνια.

2γ. Οι προκλητικές σπατάλες της εγχώριας αστικής τάξης

Η γενεσιουργός αιτία που κάνει σήμερα το κράτος σπάταλο είναι ο ταξικός του χαρακτήρας. Το κράτος είναι σχεδιασμένο για να διευκολύνει την απρόσκοπτη κερδοφορία της αστικής τάξης. Για να υπηρετηθούν αυτοί οι θεμελιώδεις σκοποί είναι ανάγκη το κράτος να στηρίζεται σε τρία βασικά στοιχεία που αποτελούν πηγή αδιάκοπων χρεών και ελλειμμάτων: (i) διαρκής τροφοδότηση της κερδοφορίας του κεφαλαίου μέσα από διάφορες διόδους – κρατικές επιδοτήσεις, φοροαπαλλαγές κλπ, (ii) τεράστιος γραφειοκρατικός/διαχειριστικός μηχανισμός, σχεδιασμένος να αποκλείει το λαό από κάθε ουσιαστικό έλεγχο και να παρέχει τεράστια περιθώρια καταχρήσεων σε μια πλειάδα «ειδικών» της εξουσίας, (iii) ισχυρός ιδεολογικός και κατασταλτικός μηχανισμός, φυσικής και πνευματικής καταπίεσης με όλα τα εξαρτήματά του, σχεδιασμένος να υπερασπίζει τα συμφέροντα και την εξουσία της άρχουσας τάξης (αστυνομία, στρατός, δικαστές, κλήρος κ.ά)
Ας δούμε πιο αναλυτικά ορισμένες ενδεικτικές κατηγορίες κολοσσιαίας κρατικής σπατάλης, που φανερώνουν ότι την αποκλειστική ευθύνη για τα χρέη την έχει ο καπιταλισμός και το κράτος που τον υπηρετεί:
- Πολλαπλές επιδοτήσεις στους καπιταλιστές: Ενώ οι εργαζόμενοι και οι συνταξιούχοι καλούνται να δεχθούν πάγωμα των μισθών και των συντάξεων, οι τράπεζες αντλούν από το κράτος (με τη μορφή «ρευστού» ή εγγυήσεων) 28 δις. Σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, αυτή η προκλητική επιδότηση αυξάνει από μόνη της το δημόσιο χρέος της χώρας κατά 12,4%! Αποτελεί το 50% των ετήσιων φορολογικών εσόδων του κράτους και ισοδυναμεί με τις δαπάνες για την Παιδεία τεσσάρων ετών και με τα κονδύλια για την Υγεία πέντε ετών. Επίσης, οι προβλεπόμενες από τον προϋπολογισμό του 2009 επιδοτήσεις σε βιομηχανίες είναι 810 εκατ. ευρώ, την ίδια στιγμή που για την αντιμετώπιση της φτώχειας 2,3 εκατομμυρίων πολιτών διατίθενται μόλις 350 εκατ. ευρώ (πηγή : Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών).
- Φοροαπαλλαγές στο κεφάλαιο: Στο διάστημα που ο συντελεστής φορολόγησης των κερδών των ΑΕ μειωνόταν κατά 10%, τα κέρδη των  300 μεγαλύτερων επιχειρήσεων αυξάνονταν κατά 365% (πηγή: ICAP). Αυτό σημαίνει ότι πολλές δεκάδες δις Ευρώ που θα μπορούσαν να μπουν στα κρατικά ταμεία, χαρίστηκαν στους καπιταλιστές. Το κράτος χάνει επίσης ετησίως 1,2 δις από τις πολλαπλές φοροαπαλλαγές στο εφοπλιστικό κεφάλαιο (πηγή: Ριζοσπάστης). Το πιο πρόσφατο σκάνδαλο φορολογικής εύνοιας είναι η πολυσυζητημένη κατάργηση του «τέλους ταξινόμησης», δηλ. του δασμού που επιβάλλεται στις εισαγωγές οχημάτων: μόνο το 2009, από αυτό το μέτρο θα χαθούν φορολογικά έσοδα ύψους 1,16 δις προς όφελος των ελλήνων μεγαλοεισαγωγέων οχημάτων και των ξένων αυτοκινητοβιομηχανιών.
- Ιδιωτικοποιήσεις: Εξαιτίας των ιδιωτικοποιήσεων, την τελευταία δεκαετία το κράτος χάνει περίπου 1 δις ετησίως μόνο από τα μερίσματα των μετοχών που περνούν στους ιδιώτες (πηγή: Γιάννης Δραγασάκης στη Βουλή κατά τη συζήτηση για τον προϋπολογισμό του 2006).
- Κερδοσκοπία των δανειστών του κράτους: Το 67,5% των συνολικών φορολογικών εσόδων του 2009 προοριζόταν για τα χαρτοφυλάκια των μεγαλοδανειστών του κράτους, δηλ. κυρίως ντόπιες και ξένες τράπεζες, αλλά και για τους λοιπούς παρασιτικούς εισοδηματίες, κατόχους ομολόγων και εντόκων γραμματίων του Δημοσίου! Αυτοί κερδοσκοπούν εκμεταλλευόμενοι τα υψηλά επιτόκια των ελληνικών ομολόγων, η διαφορά των οποίων συγκριτικά με τα αντίστοιχα γερμανικά προσεγγίζει τις 3 ποσοστιαίες μονάδες. Με αυτό τον τρόπο, ένα τεράστιο τμήμα των κρατικών εσόδων πηγαίνει στις τσέπες παρασίτων. Το συνολικό κονδύλι που προορίζονταν από τον προϋπολογισμό του 2009 για τους κάθε λογής δανειστές του κράτους ήταν 41,15 δις, ενώ το προβλεπόμενο κονδύλι για μισθούς και συντάξεις ήταν 25,19 δις και οι ετήσιες δαπάνες για την Παιδεία και την Υγεία ανέρχονται φέτος σε 8 και 6,5 δις αντίστοιχα. Ιδού λοιπόν, προς όφελος ποιών μειώνονται διαρκώς οι μισθοί, οι συντάξεις και οι κοινωνικές δαπάνες.
- Εισφοροδιαφυγή των εργοδοτών: Το ασφαλιστικό σύστημα χαρακτηρίζεται ως πηγή τεραστίων ελλειμμάτων. Όμως στην πραγματικότητα, η πιο σοβαρή πηγή ελλειμμάτων είναι η εισφοροδιαφυγή της εργοδοσίας. Σύμφωνα με το ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, η ανασφάλιστη εργασία στοιχίζει περίπου 2 δις το χρόνο στα ασφαλιστικά ταμεία. Η άμεση διοχέτευση αυτών των χρημάτων στα ασφαλιστικά ταμεία θα εξαφάνιζε σχεδόν το έλλειμμά τους, που για το 2008 ανήλθε στα 2,3 δις (Πηγή: Υπουργείο Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας, ανακοίνωση 5/11/08).
- Φοροδιαφυγή της αστικής τάξης: Η ετήσια φοροδιαφυγή στην Ελλάδα υπολογίζεται στα 20 δις, με τη «μερίδα του λέοντος» προέρχεται απ’ τους ιδιοκτήτες επιχειρήσεων – μόνο το 2008 εντοπίστηκαν 15.300 επιχειρήσεις που δεν υπέβαλαν καν φορολογική δήλωση (Πηγή: Καθημερινή της Κυριακής, 12/4/09). Τα χρήματα που κλέβουν οι φοροφυγάδες της μεσαίας και ανώτερης αστικής τάξης, θα αρκούσαν για να υπερκαλυφθεί το ετήσιο ταμειακό έλλειμμα της χώρας, το οποίο για το ίδιο έτος ανήλθε στα 18,25 δις, σύμφωνα με στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους.
- Κέρδη εμπόρων οπλικών συστημάτων:  Σύμφωνα με την Έκθεση του ΟΗΕ για την ανθρώπινη ανάπτυξη 2007-8, η Ελλάδα κατατάσσεται παγκοσμίως 83η σε δαπάνες για την Παιδεία και 56η σε δαπάνες για την Υγεία, αλλά 13η σε στρατιωτικές δαπάνες, ξοδεύοντας για τις τελευταίες το 4,1% του ΑΕΠ της. Μόνο για το 2008, το ελληνικό κράτος κατέβαλε 2,6 δις προς εξοπλιστικές δαπάνες, ποσό που θα αρκούσε για να υπερκαλυφθεί το ετήσιο έλλειμμα των ασφαλιστικών ταμείων.

2δ. Τι μπορούμε να κάνουμε

Η προοπτική εξόδου από το Ευρώ εμφανίζεται από τους μετέχοντες στην εξουσία – πολιτική και οικονομική – ως η τραγικότερη εξέλιξη που θα μπορούσε να συμβεί στη χώρα μας. Είναι κατανοητό αυτό από τη σκοπιά τους: η είσοδος στο κοινό νόμισμα έχει παρουσιαστεί περίπου ως η μεγαλύτερη επιτυχία της Ελλάδας από την εποχή των Βαλκανικών πολέμων. Δεν είναι όμως έτσι! Η πικρή αλήθεια είναι ότι η ελληνική αστική τάξη, η οποία και κατευθύνει τις τύχες της χώρας, έχει αποτύχει να εντάξει τη χώρα με επιτυχία στους μηχανισμούς του ευρώ. Το κόστος το πληρώνει εν πολλοίς η ελληνική κοινωνία.
Η εκτίμησή μας είναι ότι ακόμη κι αν φτάσει η χώρα σε παύση πληρωμών με αναγκαστικό δανεισμό, οι διαμορφωτές πολιτικής θα συνεχίσουν να επιδιώκουν τη συμμετοχή στο ευρώ με οποιοδήποτε κόστος. Θα πρόκειται για άκρως προβληματική στάση: Η προσαρμογή εντός του ευρώ και υπό την εποπτεία ΕΕ ή/και ΔΝΤ, θα εστιαστεί στη μείωση των πραγματικών εισοδημάτων, στην απάλειψη εργασιακών δικαιωμάτων, στις ιδιωτικοποιήσεις, στη συνολική υποχώρηση του δημοσίου από την οικονομία. Θα επιταθεί η στασιμότητα και η ύφεση για χρόνια. Ακόμη κι έτσι όμως, δεν υπάρχει απολύτως καμία εγγύηση ότι το ελληνικό κεφάλαιο είναι ικανό να επιτύχει την επιτυχή λειτουργία της οικονομίας εντός του ευρώ μακροπρόθεσμα. Η αποτυχημένη δεκαετία που πέρασε, προσφέρει πολλές ενδείξεις για του λόγου το αληθές.
Πριν η χώρα φτάσει στη οριστική χρεωκοπία, είναι καιρός να επανεξετάσει (μεταξύ άλλων) τη συμμετοχή στο Ευρώ. Το κοινό νόμισμα αφενός προσφέρει ελάχιστες δυνατότητες ανάπτυξης, αφετέρου αποδεικνύεται ότι δεν προστατεύει – όσο νομίζαμε – από τους κινδύνους των παγκόσμιων κεφαλαιαγορών. Η συνέχιση της συμμετοχής στο ευρώ δεν είναι απαραίτητα αυτονόητη. Ούτε η επαναφορά της δραχμής αποτελεί το απόλυτο κακό, όπως συχνά αφήνεται να εννοηθεί. Θα υπάρξει βεβαίως μεγάλη υποτίμηση σε σχέση με την τιμή εισόδου των 340,75 δρχ. και αυτό θα έχει σημαντικό κόστος στην εξυπηρέτηση του εξωτερικού χρέους. Από την άλλη θα δοθεί πνοή ζωής στην ελληνική παραγωγή, της οποίας η ανταγωνιστικότητα έχει καταρρεύσει. Θα ανακτήσει επίσης η χώρα τον έλεγχο της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής, έστω και υπό την δαμόκλειο σπάθη της εξωτερικής ισοτιμίας.
Από μόνη της όμως, ούτε η επαναφορά της δραχμής αποτελεί λύση. Αν γίνει χωρίς αλλαγή θεσμών και δομών, το αποτέλεσμα θα είναι περαιτέρω οικονομική αστάθεια με πιθανή άνοδο του πληθωρισμού. Θα πρέπει λοιπόν να αντιμετωπιστούν τα βαθύτερα αιτία της αποτυχίας. Η λύση που προκρίνουμε είναι η ριζοσπαστική έξοδος από την ευρωζώνη.
Θα ακολουθήσει υποτίμηση, παύση πληρωμών και αναδιάρθρωση του χρέους. Οι τράπεζες θα πρέπει να εθνικοποιηθούν και να επεκταθεί ο δημόσιος έλεγχος σε επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, μεταφορών, ενέργειας και τηλεπικοινωνιών. Θα πρέπει να υπάρξει βιομηχανική πολιτική, καθώς και στρατηγικές αύξησης της παραγωγικότητας και ανάπτυξης των υποδομών, ειδικά των κοινωνικών και των φιλικών προς το περιβάλλον, που θα μπορούν να στηρίξουν ανάπτυξη με κοινωνική ισότητα.
Αυτή η συνολική επιλογή απαιτεί σημαντική μετατόπιση πολιτικής και κοινωνικής ισχύος υπέρ της εργασίας. Για να αποφευχθεί η ροπή προς την εθνική οικονομική αυτάρκεια, η Ελλάδα θα πρέπει να διατηρήσει προσβάσεις στο διεθνές εμπόριο, την τεχνολογία και τις επενδύσεις.

2ε. Ριζοσπαστική Αριστερή Οικονομική Πολιτική

Μια κυβέρνηση με βασικό κορμό τις δυνάμεις της αριστεράς, αντί να πληρώσει μόνο για φέτος 32,5 δις ευρώ – το μισό περίπου των κρατικών εσόδων – για τόκους και τοκοχρεολύσια, θα έπρεπε να καταγγείλει με στοιχεία στους Έλληνες και Ευρωπαίους το ληστρικό ρόλο των δανειστών και σε αντίποινα να παγώσει την αποπληρωμή όλων των δανείων. Βοηθούμενη από τις συνδικαλιστικές οργανώσεις των τραπεζοϋπαλλήλων, θα αποκάλυπτε με αναλυτικά και αδιάψευστα στοιχεία το ληστρικό ρόλο και τις απάτες των τραπεζών στην Ελλάδα και θα τις εθνικοποιούσε, ακόμα και χωρίς αποζημίωση. Δεν μπορεί να γίνει ούτε ένα σταθερό βήμα για την έξοδο από την κρίση αν δεν ελεγχθεί απόλυτα το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Επιπλέον, με εθνικοποιημένες τράπεζες το 30% του δημοσίου χρέους (που σήμερα βρίσκεται στα χέρια ελληνικών τραπεζών) θα έπαυε οριστικά να αποτελεί «θηλιά» για τη χώρα.
Μια κυβέρνηση με βασικό κορμό τις δυνάμεις της Αριστεράς, αντί να επιχειρεί να καλύψει 300 δις χρέους με την εξοικονόμηση 1,2 δις από την κατάργηση του 14ου μισθού και 650 εκατ. από τις αποδοχές των δημοσίων υπαλλήλων, εξαθλιώνοντας μαζικά τους εργαζομένους και ρίχνοντας νερό στο μύλο της ύφεσης, θα πάγωνε αμέσως τα εξοπλιστικά προγράμματα και θα έστρεφε το βλέμμα της στα κέρδη του κεφαλαίου.
Θα επέβαλλε την κοινωνικοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας και τη βαρύτερη δυνατή μόνιμη φορολόγηση των κερδών του μεγάλου κεφαλαίου και των μεγάλων εισοδημάτων και περιουσιών, σε συνδυασμό με μια έκτακτη εισφορά στα κέρδη και στον πλούτο, σε ύψος ανάλογο με αυτό που απαιτείται για να τακτοποιηθούν οι πιεστικές ανάγκες χρηματοδότησης της Υγείας, της Παιδείας, της Πρόνοιας, της απαλλαγής του λαού από τους έμμεσους φόρους στα είδης πρώτης ανάγκης, της δραστικής αύξησης των μισθών, των επιδομάτων και των συντάξεων για να θωρακιστούν οι εργαζόμενοι από την κρίση.
Θα έπαιρνε πραγματικά δραστικά μέτρα πάταξης της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής. Θα θεσμοθετούσε τον κοινωνικό έλεγχο στις επιχειρήσεις για να αποκαλυφθεί η κλοπή σε όλην της την έκταση και θα δήμευε τις περιουσίες των μεγαλο-φοροφυγάδων. Όποια μεγάλη επιχείρηση θα αποκαλυπτόταν να διαφεύγει, θα εθνικοποιούταν με κοινωνικό έλεγχο και διαχείριση.
Για να αντιμετωπίσει το βέβαιο εσωτερικό και εξωτερικό σαμποτάζ που θα προκαλούσε από τους καπιταλιστές η εφαρμογή των παραπάνω μέτρων, θα εκπονούσε ένα σχέδιο εθνικοποίησης των μεγάλων, μονοπωλιακών εταιρειών σε όλους τους βασικούς κλάδους της παραγωγής, της διανομής και των υπηρεσιών, καθώς και των μεταφορών, των συγκοινωνιών, και των υποδομών και του ορυκτού πλούτου, κάτω από εργατικό έλεγχο και διαχείριση. Αυτό το σχέδιο θα μπορούσε να εφαρμοστεί ξεκινώντας από τις μεγάλες επιχειρήσεις που απολύουν, φοροδιαφεύγουν ή εισφοροδιαφεύγουν και ο σκοπός του θα ήταν να δημιουργήσει μια δημοκρατικά σχεδιασμένη νέα οικονομία.

2στ. Αλληλεγγύη από τους Ευρωπαίους εργαζόμενους

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το φάσμα της χρεωκοπίας της Ελλάδας είναι σε τελική ανάλυση το προϊόν της κρίσης του παγκόσμιου καπιταλισμού. Μια από τις πιο αποφασιστικές αιτίες για την εμφάνιση της κρίσης, είναι τα όρια που θέτει το εθνικό κράτος στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων. Η κοινωνικοποίηση των απειλούμενων με καταστροφή βασικών μοχλών της οικονομίας, δεν μπορεί να οδηγήσει σε μια πραγματική ανάπτυξη αν δεν επεκταθεί σε διεθνές πεδίο.
Δεν μπορείς να δημιουργήσεις μια σοσιαλιστική όαση μέσα σε μια καπιταλιστική έρημο. Αυτό ισχύει χίλιες φορές περισσότερο για την ελληνική οικονομία, την πιο αδύναμη της ΕΕ, που διαθέτει μια πολύ αδύναμη βιομηχανική βάση. Εάν η αλυσίδα της υποταγής στις αγορές σπάσει στην Ελλάδα, με την απόπειρα ενός αριστερού προγράμματος σαν αυτό που προαναφέραμε, ασφαλώς η ΕΕ και τα υπόλοιπα διεθνή επιτελεία του κεφαλαίου θα αντιδράσουν. Θα κινηθούν άμεσα για να επιβάλουν ασφυκτικές πολιτικές και οικονομικές κυρώσεις στην κυβέρνηση που θα αποπειραθεί να εφαρμόσει ένα τέτοιο πρόγραμμα.
Όμως μια αριστερή κυβέρνηση σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να έχει έναν πανίσχυρο σύμμαχο: το ευρωπαϊκό μαζικό λαϊκό κίνημα και τις εργατικές οργανώσεις του. Θα πρέπει να απευθυνθεί τολμηρά στους ευρωπαίους εργαζόμενους, ζητώντας τους να αποτρέψουν την εφαρμογή αυτών των κυρώσεων.
Η έμπρακτη αλληλεγγύη του ευρωπαϊκού εργατικού κινήματος στο σπάσιμο της ευρωπαϊκής καπιταλιστικής αλυσίδας σε μια χώρα, μπορεί να αποτελέσει την απαρχή για μια συνολική αμφισβήτησης της ΕΕ και των μηχανισμών της, θέτοντας τις βάσεις για μια σοσιαλιστική Ευρώπη των λαών.