Πέμπτη 28 Ιανουαρίου 2010

Capitalism has always been a failure for the lower classes. It is now beginning to fail for the middle classes. *

    Howard Zinn (24 Αυγούστου 1922 – 27 Ιανουαρίου 2010)  

"Διάβασα για πρώτη φορά το Μανιφέστο όταν ήμουν δεκαεφτά χρονών. Πρέπει να μου το είχε δώσει κάποιος από τους νεαρούς κομμουνιστές που ζούσαν στην εργατική γειτονιά μου. Το βιβλίο αυτό είχε βαθιά επίδραση πάνω μου, γιατί έμοιαζε να εξηγεί όλα όσα συνέβαιναν στη ζωή μου και στη ζωή των γονιών μου, αλλά και τις συνθήκες που επικρατούσαν γενικά στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1939.
Έβλεπα τον πατέρα μου, Εβραίο μετανάστη από την Αυστρία με απολυτήριο τετάρτης δημοτικού, να δουλεύει πολύ σκληρά. Κι όμως, μετά βίας κατάφερνε να συντηρεί τη γυναίκα του και τα τέσσερα παιδιά του. Έβλεπα τη μητέρα μου να δουλεύει μέρα-νύχτα για να έχουμε φαΐ να φάμε και ρούχα να ντυθούμε, και για να μπορεί να μας φροντίζει όταν αρρωσταίναμε. Η ζωή τους ήταν ένας καθημερινός αγώνας επιβίωσης. Ήξερα επίσης ότι στην ίδια χώρα υπήρχαν άλλοι άνθρωποι που ήταν υπερβολικά πλούσιοι χωρίς να δουλεύουν τόσο σκληρά όσο οι γονείς μου. Το σύστημα δεν ήταν δίκαιο.

Ολόγυρά μου, εκείνη την εποχή της οικονομικής ύφεσης ζούσαν άνθρωποι σε πολύ δύσκολες συνθήκες, χωρίς να είναι οι ίδιοι υπεύθυνοι για την κατάστασή τους. Όταν δεν είχαν αρκετά χρήματα για να πληρώσουν το νοίκι, οι ιδιοκτήτες τούς πετούσαν τα πράγματα στο δρόμο έχοντας πάντα το νόμο με το μέρος τους. Από τις εφημερίδες μάθαινα ότι αυτό συνέβαινε σ' ολόκληρη τη χώρα.

Διάβαζα πολύ. Δεκατριών χρονών είχα ήδη διαβάσει πολλές από τις ιστορίες του Ντίκενς, οι οποίες ξύπνησαν μέσα μου την αποστροφή για την αδικία και τη συμπόνια για εκείνους που τους εκμεταλλεύονταν οι εργοδότες τους και η νομοθεσία της χώρας. Το 1939, όταν διάβασα Τα σταφύλια της οργής του Τζον Στάινμπεκ, η αποστροφή επανήλθε, αυτή τη φορά κατά των πλουσίων και των ισχυρών της χώρας.

Στο Μανιφέστο ο Μαρξ και ο Ένγκελς (ο Μαρξ ήταν τριάντα χρονών, ο Ένγκελς είκοσι οχτώ και ο Ένγκελς είπε αργότερα ότι ο Μαρξ ήταν ο βασικός συγγραφέας του) περιέγραφαν αυτά που ζούσα, αυτά που διάβαζα, τα οποία όπως είμαι σε θέση να γνωρίζω, δεν ίσχυαν μόνο στην Αγγλία του δέκατου ένατου αιώνα και στην Αμερική την εποχή της οικονομικής ύφεσης· αυτή είναι η πραγματικότητα του καπιταλιστικού συστήματος. Και αυτό το σύστημα, αν και βαθιά ριζωμένο στο σύγχρονο κόσμο, δεν ήταν αιώνιο. Είχε εμφανιστεί σε μια συγκεκριμένη ιστορική στιγμή και μια μέρα θα αποχωρούσε από το προσκήνιο, για να αντικατασταθεί από ένα σοσιαλιστικό σύστημα. Ήταν μια σκέψη που με ενέπνεε.

"Η ιστορία της κοινωνίας είναι η ιστορία των ταξικών αγώνων", διακήρυσσαν στις εισαγωγικές σελίδες του Μανιφέστου. Έτσι, η αντιπαράθεση ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς δεν αφορούσε τα άτομα αλλά τις τάξεις. Το γεγονός αυτό έδινε στη μεταξύ τους αντιπαράθεση μνημειώδεις διαστάσεις. Και έδειχνε ότι οι εργαζόμενοι, οι φτωχοί, είχαν κάτι κοινό που τους συνέδεε στον αγώνα για κοινωνική δικαιοσύνη: όλοι ανήκαν στην εργατική τάξη.

Και ποιος ήταν ο ρόλος της κυβέρνησης σ' εκείνη την ταξική πάλη;
"Κοινωνική δικαιοσύνη για όλους" ήταν χαραγμένο στην πρόσοψη αρκετών δημοσίων κτιρίων. Αλλά ο Μαρξ και ο Ένγκελς έγραψαν στο Μανιφέστο: "Η σύγχρονη κρατική εξουσία είναι απλώς μια επιτροπή που διαχειρίζεται τις υποθέσεις της αστικής τάξης". Παρουσίαζαν μια εντυπωσιακή ιδέα: ότι ο κυβερνητικός μηχανισμός δεν ήταν ουδέτερος, ότι όσο κι αν προσπαθούσε να το κρύψει, υπηρετούσε τα συμφέροντα της αστικής τάξης.

Στα δεκαεφτά μου είδα ξαφνικά την εφαρμογή αυτής της ιδέας στην πράξη, όταν οι κομμουνιστές φίλοι μου με πήραν μαζί τους σε μια διαδήλωση στην Τάιμς Σκουέρ. Εκατοντάδες άνθρωποι ξεδίπλωσαν πανό που δήλωναν την αντίθεσή τους στον πόλεμο, την αντίθεσή τους στο φασισμό, κι έκαναν ειρηνική πορεία. Άκουσα σειρήνες. Έφιπποι αστυνομικοί επιτέθηκαν στο πλήθος. Έπεσα αναίσθητος από τα χτυπήματα ενός αστυνομικού με πολιτικά. Όταν συνήλθα, και καθώς το μυαλό καθάριζε, μια ανησυχητική σκέψη μού καρφώθηκε στο μυαλό : ότι η αστυνομία και κράτος ήταν στην υπηρεσία του κεφαλαίου. Η ελευθερία του λόγου και η ελευθερία του συνέρχεσθαι ήταν τελικά συνάρτηση της κοινωνικής τάξης.

Όταν στα δεκαοχτώ μου πήγα να δουλέψω σ' ένα ναυπηγείο στο Μπρούκλιν ως μαθητευόμενος καραβομαραγκός (η δουλειά μας ήταν να στερεώνουμε και να συγκολλούμε τις μεταλλικές πλάκες της θωράκισης των πολεμικών πλοίων), είχα ήδη αναπτύξει "ταξική συνείδηση". [...]"
από την εισαγωγή του έργου : Ο Μαρξ στο Σόχο (1999), Μτφ. Άρης Λασκαράτος, Εκδόσεις ΑΙΩΡΑ

* από το 7ο κεφ. του έργου: Ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών (1980)
η φωτογραφία, ο τίτλος και οι διευθύνσεις παρακάτω από την Wikipedia

2 σχόλια:

  1. Συγχαρητήρια σύντροφε γενικά για το blog σου, ιδιαίτερα για τη σημερινή ευαισθησία και καλαίσθητη παρουσίαση του θανάτου του Χάουαρντ Ζινν
    Δημήτρης Ζ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ευχαριστούμε πολύ, το blog είναι ανοιχτό σε ιδέες, προτάσεις και συνεργασίες. Το email μας είναι blogosferix@yahoo.gr

    ΑπάντησηΔιαγραφή