Σεισμός στην Αϊτή: H υπερπαραγωγή της αθλιότητας και το δράμα της επιβίωσης
Της ΤΙΤΙΚΑΣ - ΜΑΡΙΑΣ ΣΑΡΑΤΣΗ (από την Αυγή 14.01.2010)
Εμμανουέλ Ριβά:- Άκουσέ με, όπως κι εσύ ξέρω τη λήθη.
Έιτζι Οκάντα: - Όχι, δεν την ξέρεις τη λήθη.
Εμ. Ρ.: - Όπως κι εσύ είμαι προικισμένη με μνήμη.
Έ. Οκ. - Όχι, δεν είσαι προικισμένη με μνήμη.
Εμ. Ρ: - Όπως κι εσύ, έχω ξεχάσει. [1]
Εύρoσάν με οι τηρούντες, οι κυκλούντες εν τη πόλει.
Μη ον ηγάπησεν η ψυχή μου ίδετε; [2]
«Κι α σου μιλώ με παραμύθια και παραβολές / είναι γιατί τʼ ακούς γλυκότερα / κι η φρίκη δεν κουβεντιάζεται γιατί είναι ζωντανή, είναι αμίλητη και προχωράει. »[3]
Η φρίκη αντιστέκεται στη μεγέθυνση. Γιατί είναι το ίδιο αιχμηρή και εν μικρογραφία. Δύο και πλέον εκατομμύρια κάτοικοι της πρωτεύουσας, και ένα όνομα που αποκαλύπτει αφʼ εαυτού την ιστορία: Πορτ -ο - Πρενς. O Πρενς δεν είναι καν πρίγκηπας, αλλά το όνομα ενός πλοίου: του “Πρενς”. Το Λιμάνι ενός πλοίου λοιπόν, το Λιμάνι του πλοίου «Πρίγκηπας». Από την εποχή που οι Ισπανοί άποικοι εξολόθρευσαν την ηγεσία των κατοίκων, το 1503, με δόλο και τον πληθυσμό με τις αρρώστιες και την εξαθλίωση ή από το 1706, όταν ο Γάλλος πλοίαρχος Σαν- Αντρέ άραξε το καράβι του το Le Prince, κάτω ακριβώς από το Νοσοκομείο (Hôpital) που είχαν ιδρύσει Γάλλοι πειρατές (flibustiers), άλλαξαν πολλά, αλλά όχι αρκετά, παρά τους αιματηρούς αγώνες και τις προσπάθειες του λαού και την τελική αναγνώριση της ανεξαρτησίας (1804) εις πείσμα των διαθέσεων του Ναπολέοντα Βοναπάρτη.
Η φτωχότερη χώρα του Δυτικού κόσμου, παρατηρούν τα διεθνή πρακτορεία στέλνοντας τα πλάνα με τους νεκρούς και θαμμένους κάτω από τα ερείπια. Η πρωτεύουσα της Αϊτής, μια απέραντη παραγκούπολη.
Half the world hates the other half and half the world has all the food.
Παραφράζοντας ελάχιστα το Sympathy - της δεκαετίας του 1970- παρατηρούμε ότι παραμένει δραματικά επίκαιρο.
Τουρισμός η μια πηγή. Ζάχαρη και καφές, μπάλες του μπάσκετ, τα εξαγώγιμα προϊόντα και, όπως παρατηρεί ο Simon M. Fass στην έρευνά του Πολιτική Οικονομία της Αϊτής: το Δράμα της Επιβίωσης[4], η Αϊτή δεν πάσχει από ανεργία, αλλά από υποαπασχόληση, γιατί αν οι κάτοικοι των τρωγλών του Πορτ - Ο- Πρενς δεν δουλέψουν - θα πεθάνουν.
2010. Η Δύση εν κρίσει. Και οι κάτοικοι της Αϊτής θαμμένοι κάτω από τα ερείπια. Καταστράφηκε ακόμη και το Προεδρικό Μέγαρο - ακόμη και το κτήριο του ΟΗΕ. Η Δύση θα δείξει τη «συμπαράστασή της», θα στείλει την συνήθη «ανθρωπιστική βοήθεια». Ευτυχώς(;) που πέφτει πιο κοντά γεωγραφικά η Λατινική Αμερική. Όσο φτωχή κι αν είναι θα συγκινηθεί περισσότερο. Αλήθεια, γιατί δεν ασχολούνται περισσότεροι «διανοούμενοι» με την ανθρωπογεωγραφία της μνήμης των ανεπτυγμένων χωρών; Η πλειοψηφία της κοινής γνώμης ξεχνά πιο γρήγορα από ό,τι συγκινείται. Και δεν παλεύει καν ενάντια στη λήθη - αμφιβάλλω δε αν λειτουργεί η μνήμη της επαρκώς. Η Ελλάδα θα συγκινηθεί και θα κάνει ό,τι μπορεί. Αρκεί να το κάνει γρήγορα και να αψηφήσει τη γεωγραφική απόσταση. Όχι μόνο γιατί είμαστε χώρα που έζησε και ζει φυσικές καταστροφές, αλλά γιατί ως λαός διατηρούμε την ανθρωπιά μας- τουλάχιστον όσον αφορά στους φτωχούς και στους βασανισμένους της αλλοδαπής. Χιλιάδες στο Πορτ - ο - Πρενς θα αναζητήσουν ον ή ην ή ους ηγάπησεν η ψυχή τους…
Τα παιδάκια θα κλαίνε στους δρόμους. Θα τα βρουν οι τηρούντες, οι κυκλούντες εν τη πόλει; Και θα τα πάρουν από το χέρι να τα πάνε, πού;
Ας «μιλήσει» τώρα έμπρακτα το Νόμπελ Ειρήνης του Μπαράκ Ομπάμα. Ας μην επαναληφθεί η καταισχύνη του αρχικού ποσού βοηθείας του Μπους για το τσουνάμι της Ινδονησίας το 2006.
Και οι υποδομές; Θα ξανακτισθούν και πάλι οι τρώγλες πάνω από τα ερείπια και τους νεκρούς; Θα υποαπασχολούνται και πάλι οι κάτοικοι του Πορτ - ο - Πρενς στις τρώγλες γιατί αν δεν το κάνουν, θα πεθάνουν; Θα αδυνατίσει κι άλλο η μνήμη μας; Ή μήπως περιμένουμε να τα «λύσει» και αυτά το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου και οι όποιοι G; Υπάρχει βέβαια και ο ΟΗΕ… Που πλήρωσε ακριβά το τίμημα με τους ανθρώπους του. Τραγωδία. Θάνατος. Καταστροφή. Ας γίνει η οδύνη δημιουργία. Βήμα - βήμα, «πρόσω» και όχι «ηρέμα». Σταθερά και ψύχραιμα. Θα πρέπει κάποτε η φρίκη να κουβεντιασθεί…
Τ
[1] Διάλογος του «ζευγαριού» στην ταινία Hiroshima Mon Amour (Χιροσίμα Αγάπη μου), του Αλαίν Ρενέ (Alain Resnais) σε σενάριο της Μαργκερίτ Ντυράς, Παρίσι 1959
[2] Άσμα Ασμάτων, Γ΄, 3
[3] Γιώργος Σεφέρης, «Τελευταίος Σταθμός», 1944
[4] Simon M. Fass, Political Economy in Haiti: The Drama of Survival, Transaction Publishers, New Brunswick, N. J. 1990
Μάθε για την Αϊτή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου